Bekir Degermenci tahqiqat izolâtorında ölmek mümkün – Zair Smedlâyev

Yanvar 12 cuma künü Kremlniñ kontroli altında bulunğan Aqmescitteki Kyiv rayonı mahkemesi «Veciye Kaşka işi» figurantlarına apis muddetini eki ayğa uzattı. Aynı zamanda ekimler ve advokatlar, tevqif etilgenlerden biri, qırımtatar faaliyetçisi Bekir Degermenciniñ sağlığı kritik vaziyette, dep qayd eteler.

Degermencide sürekli astma bar. Tahqiqat izolâtorında sağlığınıñ vaziyeti birden yamanlaştı. Dekabrniñ 6-sında Kremlniñ kontroli altında bulunğan Qırım Yuqarı mahkemesiniñ zalında faaliyetçige «acele yardım» çağırıldı.

Dekabrniñ 14-ne keçer gecesinde o, reanimatsiyağa tüşti. Dekabrniñ 20-sinde Aliye Degermenci, aqayınıñ reanimatsiyadan keçirilgenini ve pulmonologiya bölügi tolu olğanı içün bu bölükniñ koridorında yerleştirilgenini bildirdi. Daa soñra Degermencini tahqiqat izolâtorına qaytardılar.

Qabaatlanğannıñ advokatı Edem Semedlâyev Qırım.Aqiqat içün bergen izaatta: «Sağlığınıñ vaziyeti, elbette, endişeler doğura. Bunı em köznen körmek mümkün, em de spravkalar sağlığınıñ kritik vaziyette bulunğanını ve onı tahqiqat izolâtorında tutmaq olmağanını köstereler. Lâkin mahkeme bu spravkalarnı köz ögüne almadı», – dedi. Degermenciniñ diger imayecileri Emil Kurbedinov ve Ayder Azamatov da aynı fikirdeler.

Edem Semedlâyev özüniñ videomuracaatında: «Bekir reanimatsiyağa tüşkende ekim oña: «Daa 20 daqqağa keçikse ediñ, seni qurtarıp olamaz edik», degen edi. Lâkin tahqiqat izolâtorınıñ hadimleri ve tergevciler içün insan ayatı iç bir şey degil», – dedi.

Emil Kurbedinov: «Daa bir qaytması mümkün olmağan noqta keçildi ve uquq saasında qanunsızlıqnıñ çıtası daa da yükseltildi. Men, bütün iş tecribemde bu maalgece böyle vaziyetlerni iç de körmedim», – dep, oña zil tuta.

Aynı şu künü Ukraina Tış işleri nazirligi, sağlıq vaziyetiniñ kritik olğanını qayd etip, Rusiyeden Bekir Degermencini azat etmekni talap etti.

Bildirüvde: «İşğalci qırımtatarlarnı yavaştan öldürmege devam ete. Rusiyege narazılıq bildiremiz, azat etilmesini talap etemiz», – denile.

Qırımtatar faaliyetçisi Zair Smedlâyevniñ Qırım.Aqiqatqa añlatqanına köre, Degermenci hastahanede bulunğanda Qırımda yerli ekimlerniñ konsiliumı toplandı ve olar episi «forma-3» adlı, insannıñ tahqiqat izolâtınında bulunıp olamağanını tasdiqlağan vesiqanı imzaladılar.

Smedlâyev: «Bütün qırımtatar ekimleri konsiliumdan çıqarıldı. Bes-belli, olar, qalğanları akimiyetke kerek olğan er türlü vesiqanı imzalarlar, dep ümüt etkendirler. Lâkin konsiliumde bulunğan ekimlerniñ aqlarını bermek kerek – olar, Hippokrat yeminine sadıq qalıp, Bekir Degermenci içün tahqiqat izolâtorında qaldırılmasınıñ ölüm derecesinde havflı olğanını tasdiqladılar», – dep ikâye etti.

Lâkin, Zair Smedlâyev ve Edem Semedlâyevniñ añlatqanlarına köre, mahkeme, vesiqa «munasip şekilde tasdiqlanmadı» dep, onı asıl da baqmaq içün qabul etmedi.

Zair Smedlâyev: «Mesele şu ki, spravkanıñ originalı advokatqa iç bir vaqıt berilmey. O, hastahanede qala ve yalıñız tahqiqatçığa berile. Lâkin advokatlarda vesiqanıñ tahqiqat izolâtorında munasip şekilde tasdiqlanğan kopiyası bar edi. Ondan ğayrı, prokurornıñ istegi ile akem bu kopiyanı «munasip degil» dep red etkende tahqiqatçı original vesiqanıñ onda olğanını tasdiqladı. Amma akem, «muzakerelerge qarışmaq kerekmey», dep, oña söz bermedi. Onıñ yalıñız, deliller ve qanunlarğa baqmayıp, apis muddetini uzatmaq vazifesini becergeni körünip tura edi», – dep bildirdi.

Emil Kurbedinov, mahkeme qararına şikâyet etmege vade etip: «Bundan soñ Edem Semedlâyev prokurornı red etti, lâkin buña da razılıq berilmedi», – dep ilâve ete.

Akem ve prokuror diñleyicilerniñ telükesizligi içün qorqalar emiş, dep mahkeme oturışuvınıñ qapalı rejimde ötkerilmesi de daa bir protsessual bozuluvdır.

Zair Smedlâyev, mısqıllap: «Bu, aşkârlıq printsipiniñ açıq-aydın bir bozuluvıdır, bu işte devlet sırı ya da aqılbaliğ olmağanınıñ menfaatlarını qorçalav baqılmay. «Diñleyicilerniñ telükesizligini temin etüv»ge kelgende ise, camlı bölmede bulunğan qabaatlanğanlarnıñ diñleyiciler içün telüke doğuracağını tasavur etmek pek qıyın. Yoqsa akem ve prokuror, telüke olardan ya da mahkeme pristavlarından kele bilecegine işaret etelermi?» – dey.

Aynı zamanda, Degermenciniñ sağlıq vaziyeti aqiqaten ciddiy endişe doğura.

Zair: «Al-azırda Bekirde astma yüregine tesir ete. Reanimatsiyada o bir qaç kün suniy yuqu vaziyetinde keçirdi. Onı, organizminde tüzetilmez deñişmeler olmasın, dep, bu yuquğa daldırdılar. Sağlığı içün telüke şimdi de er vaqıt bar. Yañı bir astma tutuvı ne zaman başlaycaq, kimse bilmey. Aqcigeriniñ dombuqlığı yañıdan başlaycaqmı, yoqmı, yürekke kritik yük nege ketire bilir – belli degil. O, kerçekten de tahqiqat izolâtorında ölmek mümkün. Lâkin «uniformalı adamlar» degenlerinden vazgeçmeyler: bütün qabaatlanğanlar eñqastan hastalıq körünişini yapalar emiş, deyler de, ekimlerniñ delillerini köz ögüne almaylar», – dep ikâye ete.

«Kaşka işi» boyunca yaqalanğanlarnıñ daa biri, Asan Çapuhnıñ sağlıq vaziyeti de endişeler doğura. Qabaatlanğannıñ advokatı Ayder Azamatovnıñ Qırım.Aqiqatqa añlatqanına köre, eñ yaqın vaqıtta onı ekimniñ teşkerüvine alıp ketecekler.

Zair Smedlâyev, bularnıñ qırımtatar halqınıñ fizikiy mahv etilüvi olğanına emin.

«Eger «eski yañı yıl»nıñ qayd etilüvinden soñ, hususan saylavdan evelki devirde telükesizlik hadimleri tevqif, tintüv ve diger repressiyalarnıñ yañı dalğasını başlasa, men taaciplenmem», – dep ilâve etti o.