Ukrainanıñ siyasiy yaşayışı pek faal, meraqlı ve onıñ reqabet küçü bar. Amma sual: Ukraina siyasiy firqaları Rusiye tarafından ilhaq etilgen ukrain Qırımda çalışamı?
Siyasiy firqalar aqqında Ukraina qanunına köre, olar bütün Ukrainada faaliyet köstermek kerek. Yuridik baqımdan Qırım - Ukrainanıñ qısmı olğanından sebep, demek, siyasiy firqalarnıñ Qırım bölükleri yarımadada çalışmalı. Ya ne içün yoq? Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki daimiy vekilligi çalışa da, Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ Ukraina Telükesizligi Hızmeti ve Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ Prokuraturası yaratılğan da. Eminim, siyasiy partiyalarnıñ Qırım saylavcılarınen faalliginiñ de emiyeti azca degil. Belki, daa çoqçadır: qırımlılar (ilhaq vaqtı sürgence), qıta Ukrainanen ruhiy bağnı coymasın dep.
Aysa ukrain firqalar Qırım saylavcılarından ne içün öyle qolay vazgeçti?
Birevler, bu qırımlılar içün telükeli, dep aytır. Amma böyle vaziyette çalışmaqnı bir çoq usulları bar. Misal içün, Milliy Meclis öyle yapa. Rusiye akimiyeti bu teşkilâtnı aslı "terrorcı" adlandırdı, amma adamlar "kölgege ketseler" de, çalışa. Ve Rusiye akimiyeti, Mecliske istese üç kere "ekstremist" ya daa nasıldır yaramay bir teşkilât desin, qırımtatar halqınıñ temsiliy organı işini devam etecek. Aysa ukrain firqalar Qırım saylavcılarından ne içün öyle qolay vazgeçti?
Küçük bir talil yapayım, dedim: Ukraina partiyaları Qırımnen ne etip çalışqanını baqayım. Acınıqlı bir vaziyet eken. Asılında, kerçek faaliyet yoq.
Bir qaç büyük partiyağa, şu cümleden "Halq hızmetçisi"ne de, bir sualnen mektüp yazdım: Qırım saylavcılarınen faaliyetniñ inkişafına nasıl baqalar. Körmemezlikke urdılar
İçtimaiy ağlarda qıdırdım. Vitaliy Klıçkonıñ "UDAR" siyasiy firqasınıñ Qırım cumhuriyet teşkilâtı"nıñ saifesini taptım. Soñki yazını 2015 yılda yapqan ediler. Başqa firqalarnıñ topluluqları ya da yoq, ya da bu kibi unutılğan. Facebookta "ZeKomanda Krım" gruppasını taptım, amma mında, ekseriyette, bağlantılarnı derc eteler. Divar yazılarını baqıp çıqsam, Qırım boyunca iş nominal şürette yapılğanını kördim.
Bundan toqtanmadım, bir qaç büyük partiyağa, şu cümleden "Halq hızmetçisi"ne de, bir sualnen mektüp yazdım: Qırım saylavcılarınen faaliyetniñ inkişafına nasıl baqalar. Yazıq, amma bir dane de cevap olmadı. Körmemezlikke urdılar.
Demek, Ukrainanıñ siyasiy partiyaları, qırımlılarnı nazar-itibarğa almaylar
Soñ başqace yaptım: partiyalarnıñ saytlarını oqudım. Qırımğa dair meselede mında da er şey zayıf. Misal içün, "Vatan" ("Batkivşçina") firqasınıñ Qırım bölüginiñ kontaktlarında alâ daa Andrey Sençenkonıñ soyadı tura, o ise, öz siyasiy leyhası içün partiyadan endi çıqtı. "Halq hızmetçisi" ve "Ğolos" firqalarınıñ saytlarında ise, bu siyasiy küçlerniñ Qırım vekillikleri aqqında asıl malümat tapmadım.
"Avropa birdemligi" firqasınıñ internet resursında "bölge teşkilâtları" bölüginde Qırım Muhtar Cumhuriyeti yoq. "Oleğ Lâskonıñ radikal partiyası"nıñ bölge bölükleri cedvelinde de Qırım yoq. Başqa firqalarnen de aynı al. Partiyalarnıñ para esabatlarını baqtım, anda da Qırımdaki faaliyet aqqında malümat tapmadım.
Böyle vaziyetni körgen soñ, muğaydım. Demek, Ukrainanıñ siyasiy partiyaları, qırımlılarnı nazar-itibarğa almaylar. Qırım saylavcılarınıñ ekseriyeti, saylavlarda iştirak etmek içün qıta Ukrainağa barmağanı taaciplendirmey. Bir taraftan lâqaytlıq, ekinci taraftan lâqaytlıqnı da doğura.
Ne yazıq ki! Yüzlerce qırımlılar Ukrainanıñ tış ve içki biometriya pasportlarını aldı, olar, Ukrainanıñ tam manada vatandaşlarıdır. Onıñ içün, Qırım saylavcılarınen çalışıp başlağan firqalar, qırımlılardan bayağı rey ala bile.
Zarema Seitablayeva, qırımlı, bloger (müellifniñ adı ve soyadı telükesizlik maqsadınen deñiştirildi)
«Bloglar» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün
