FSB «Böcekke» qarşı. Rusiyede qırımlılarğa qarşı davalar nasıl uydurıla

Dört aydan berli Rusiye Leniye Umerovanı apiste tuta. O, babasınıñ alı fenalaşqanı içün Kyivden işğal etilgen Qırımğa ketmege tırıştı. Rusiye uquq qoruyıcıları qırımlını 2022 senesi dekabr ayınıñ başında Gürcistan-Rusiye sıñırını keçken soñ rejim alanı qaideleriniñ bozuluvı manaçığınen tutuldı. Aprelniñ 11-nde Vladikavkaznıñ Sovet mahkemesi Leniye Umerovanı kene 15 künge nezaret altına aldı.

«Qız qardaşımnı apiste atqanlar, bir sebep olmasa da, beş aydan berli tutalar, pasportını «coyğanlar», onı hırsızlağanlar, başına çuval kiydirgenler… İstilâcı memleket Ukrayına vatandaşlarına qarşı kene sert areket ete», – dep muracaat ete cemaatçılıqqa Aziz Umerov, Leniye Umerovanıñ ağası.

«Rusiyeniñ «uquq qoruyıcı» organları ne yapmağa tırışa? Casuslıq, terrorizm, ekstremizm ya da başqan bir uydurılğan cinayet davasını uydurıp, Leniyeni qorquza-qorquza qabaatını tanımasına zorlamaqmı? – dep soray Aziz. – Terroristlerniñ usulları deñişmey, olar vatandaşlarnı reine ala ve siyasiy bazarlıq içün qullana…»

Ağası tarif etkenine köre, Leniye Umerova 2018 senesi İgor Sikorskiy Kyiv politehnika institutını bitirdi, himik-tehnolog zenaatını aldı, Ukrayına paytahtında qaldı. Kyivde erkek urbası şirketinde reklama meneceri olaraq çalıştı. Qırımda qalğan qanser hastası babası içün pek qasevetlengen edi. 2022 senesi dekabr ayında Qırımğa barmağa, yoqlamağa, qoltutmağa, yardım etmege qarar berdi. Cebeden keçmek imkânsız edi, ve o, qıyın ve uzun yoldan ketti, Qara deñiz etrafındaki memleketlerden. Gürcistan-Rusiye sıñırınıñ keçiş noqtasında babası ve qorantasını körer, dep tüşündi, yarım künlik yol qalğan edi. Rusiye sıñırında da bir qıyınlıq olmaycaq edi.

Soy-sopları soñra bilgenine köre, Rusiye Federatsiyasınıñ devlet sıñırını keçkende «rejim alanında bulunuv qaidelerini bozğanında» qabaatlanıp tutuldı. Tuvğanları ve aq qorçalayıcılarnıñ fikirince, onı tek Ukrayına pasportı sebebinden tutqanlar. 2022 senesi dekabrniñ 4-nde Şimaliy Ösetiya Cumhuriyeti Prigorodnıy rayon mahkemesi Leniye Umerovanı «devlet sıñırı rejimini bozğanında» (Rusiye Federatsiyasınıñ Memuriy uquq bozuvları kodeksiniñ 18-inci maddesiniñ 1-inci qısmı) qabaatlap, oña 2 biñ ruble para cezasını berdi.

Ağasınıñ aytqanına köre, Leniye Umerova Vladikavkaz yaqınlarında Çetel vatandaşlarını vaqtınca tutuv merkezine qapatıldı, martnıñ 13-ne qadar. Lâkin gece onı merkezden tış çıqardılar, araba qapusı ögünde dört erkek bekley edi. Olar Leniyeni tutıp, başına çuval kiydirgenler, maşinağa mindirgenler. Yolda cep telefonından sim-kart çıqarıldı ve qız ilk sefer olğan Vladikavkazda soqaqlardan birinde endirgenler. Ne yapacağını bilmey edi…

Amma birden polis patruli köründi. Olar Leniye Umerovağa polis maşinasına oturmağa emir etkenler. Qız polis bölügine ketirilgeniniñ sebepleri aqqında sorap pasportını kösterdi, amma tutuldı. Tutulğanınıñ sebepleri aqqında suali «polis hadimleriniñ talaplarına riayet etmeme» olaraq qabul etildi, Umerovağa qarşı memuriy protokol tizildi. Vladikavkaz şeeriniñ Lenin rayon mahkemesi oña ceza berdi – 15 künlik memuriy apis.

Qız qardaşınıñ vaziyeti aqqında tarif etken Aziz Umerov bunı ayta: «Çoqusı soray: Qırımda doğıp, ne içün Rusiye pasportını almadı? Sıñırdan keçmek daa qolay olur edi. Cevap bereyim: Rusiye pasportını itibarı olğanı içün almadı, qız qardaşım – ürmetli insan!».

Faqat ilk memuriy apis cezasında Leniye Umerovanıñ ikâyesi bu yolda endi başlanğan edi. 14 Ukrayına aq qorçalayıcı teşkilâtınıñ beyanatında onıñ ikâyesi tarif etile. Qız izolâtorda olğanda oña qarşı kene memuriy protokol tizildi. Martnıñ 26-ndaki protokolğa köre, Umerova Vladikavkaz şeerindeki vaqtınca tutuv izolâtorında bulunıp, cep telefonı aqqından faydalana ve 15 daqqadan soñ polis hadimine telefonnı bermey eken. Bu da «qanuniy talapqa riayet etmeme» olaraq qabul etildi.

Aq qorçalayıcı aytqanına köre, Umerova kezinti vaqtında izin berilgen vaqıt devamında telefonda laf etti ve polis hadiminiñ talabınen kamerasına ketti, telefonı qolunda edi ve onı qaytarmağa izin bermediler. Leniye qatqa qaytqan soñ telefonnı birde berdi. Amma belli bir vaqıttan soñ oña «polis hadiminiñ talabına riayet etmeme» ile bağlı memuriy protokol tizilgeni haber etildi. Soñra kene mahkeme olacaq.

Ve bu sefer mahkeme tutulğannıñ aytqanlarına qulaq asmadı, martnıñ 27-nde tek izolâtor hadimleriniñ şaatlıqlarına esaslanıp, 15 kün apis cezası qararını çıqardı. Mahkeme qarar çıqarğanda tarafsız delil, meselâ, video kameralarını baqmadı. Bundan soñ Leniye Umerova Beslandaki izolâtorğa ketirildi.

Aprelniñ 9-nda Leniye Umerovağa qarşı «polis hadimlerine riayet etmegeni içün» kene protokol tizildi. 2023 senesi aprelniñ 11-nde Vladikavkaznıñ Sovet mahkemesi Leniyege kene 15 kün apis berdi. Qayd etmeli ki, Umerova qabaatını tanımadı, advokat, aq qorçalayıcı Marina Dubrovina ise müvekkili polis hadimlerine riayet etti, dep qayd etti. Umerova ve advokatınıñ şaatlıqları diqqatqa alınmadı. Mahkeme onı polis hadimi tizgen protokol ve qararlar esasında qabaatlı dep tanıdı, Umerovanıñ qabaatını tanımamasını ise qabaatını ağırlaştırdı. Advokatnen bağlanmağa tırıştıq, amma bir netice yoq. Advokatnıñ izaatlarını almağa tırışmağa devam etecekmiz.

Ukrayına aq qorçalayıcı teşkilâtlarınıñ hulâsası böyle: «Rusiye Federatsiyası akimiyet organlarınıñ vekilleri Leniye Umerovanı dört buçuq ay devamında azatlıqtan marum ete, bunıñ içün sahte ve sebepsiz qabaatlar, ve kontrol altındaki polis, devlet organları ve mahkemelerni qullana».

Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov Qırım.Aqiqat içün ayttı: «Bes-belli ki, Leniye Umerovanıñ davasını FSB baqa, genç qıznı qorquzmağa tırışalar, soñra ise ondan bir şey ya da başqa birisi aqqında şaatlıq almağa ya da özüne iftira attırmağa tırışacaq. İlk tutuvdan başlap bütün tutuvları ve takbihler qanunsız ola. Bir şey yapmadı. Bütün dava polis devletiniñ adiy imayesiz insanlarğa yanaşqanınıñ örnegi ola…»

Leniye Umerova bu künleri mektübini azatlıqqa yollap oldı, onı ağası Aziz derc etti. Böyle yaza: «Dostlar! Er keske selâm! Er keske yardım içün minnetdarım! Ne yazıq ki, şimdi cep telefonıma ve içtimaiy ağlarğa irişip olamayım. Amma advokatlar qoltutqanıñıznı ve sıcaq sözleriñizni yetkize. Bütün tafsilâtlarnı şimdilik aytıp olamayım, amma er şey yahşı, ruhtan tüşmeyim. Ümüt etem ki, tezden evde, Kyivde körüşirmiz! Bu vaziyetni aydınlatmañıznı rica etem, çünki adaletli bir mahkemege pek inanmayım. Böcek».

Ağası Aziz Umerov «böcekniñ» manasını añlattı. Balalıqta ana-babası Leniyege alçaq boyu ve quvurçıq saçları sebebinden böyle ayta eken. Bu lağap öyle de qaldı ve Leniyeniñ mektüp yazğan yaqınları alâ daa oña öyle ayta. Şunıñ içün bir dost olaraq yazmağa istedi…

Qırım aq qorçalayıcı gruppasınıñ yolbaşçısı Olga Skrıpnik böyle ayta: «Qıznı bu memuriy apis cezaları manaçığınen tutalar. Bu ciddiy bozuvlarnıñ siyasiy taqip ve sahte memuriy dava alâmetleri bar. Bu memuriy apisler yardımınen qıznı cinaiy dava açmaq maqsadınen tutalar, dep qorqam».

Ukrayına aq qorçalayıcı teşkilâtlarınıñ beyanatında Leniye Umerovanıñ vaziyeti aqqında, Cenk vaqtında vatandaş ealisini qoruv şartnamesiniñ 4-ünci şartnamesine köre, Leniye Umerova vatandaşı olmağan zıddiyet tarafınıñ akimiyeti altında qalğan şahıs olaraq bu şartnameniñ imayesi altında buluna, dep aytıla.

Şartnameniñ 146-148 maddesine köre Leniye Umerovanıñ apiske alınması adaletli ve resmiy mahkeme esnası aqqından marum etüv olaraq tanıla, bu ciddiy bir bozuv ola ve iştirakçi devletni qabaatlı olğanlarnı mesüliyetke çekmege mecbur ete.

Halqara ceza mahkemesi Roma nizamınıñ 8-inci maddesi Şartname imayesi altında bulunğan Leniye Umerovanıñ adaletli mahkeme aqqından marum etilüvini ve qanunsız tutuluvını arbiy cinayet dep tanıy.

Bundan ğayrı, Rusiye Federatsiyası Vatandaş ve siyasiy aqlar halqara añlaşmasınıñ 9 ve 14 maddelerine köre alğan mecburiyetlerini Leniye Umerovanıñ vaziyetinde boza.

Aq qorçalayıcılar böyle ayta: «Biz, aq qorçalayıcı teşkilâtlarnıñ vekilleri, Rusiye Federatsiyasınıñ akimiyet vekilleriniñ cinaiy areketlerini takbih ete ve şunı talap etemiz: Ukrayına vatandaşı Leniye Umerovanı acele azat etmek; Leniye Umerovanıñ qanunsız tutuluvınıñ semereli ve tarafsız tahqiqatını keçirmek… Ukrayına devlet akimiyetiniñ salâhiyetli organlarını Ukrayına vatandaşı Leniye Umerovanıñ qanunsız tutuluvını ve adaletli ve resmiy mahkeme esnası aqqından marum etilüvini semereli bir şekilde tahqiq etmesine ve Ukrayına Ceza kodeksiniñ 438-inci maddesine istinaden Leniye Umerovağa qarşı yapılğan cinayetler esasında cinaiy tahqiqat başlatmasına çağıramız; Ukrayına vatandaşı Leniye Umerovanıñ adaletli ve resmiy mahkeme esnası aqqından marum etüv ve qanunsız tutuluvınen bağlı Rusiye Federatsiyasınıñ vatandaşlarına qarşı şahsiy sankktsiyalar kirsetmek…»

Ukrayına aq qorçalayıcı teşkilâtları Türkiye prezidenti Recep Tayyip Erdoğanğa muracaat etip, Rusiye Federatsiyasınıñ prezidenti ile muzakereler yolunen Ukrayına vatandaşı, qırımtatarı Leniye Umerovanıñ azat etilüvine yardım etmesini rica etti.

MALÜMAT: Ukrayınağa qarşı Rusiye silâlı ücümi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.

Aprelniñ başında Moskva Ukrayına şimalinde faal olğanını toqtattı, dep bildirdi. Tezden Ukrayına akimiyeti Kıyiv, Çerniğiv ve Sumı vilâyetinde Rusiye arbiyleri qalmadı, dep ayttı.

Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.

Rusiye Ukrayınağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün:https://d1ug5n8f9xpr1h.cloudfront.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.