Rusiyeniñ qanunlarına köre, ilhaq etilgen Qırımda bir kişilik piketler, vatandaşlarnıñ öz fikrini ifade etmek içün qullanıla bilecek az sayıda qalğan imkânlardan biridir. Lâkin olar keçirilgende bile Rusiye telükesizlik hadimleri yaqalanuv ve protokol tizüv içün manaçıqlar tapa, ve mahkemeler insanlarğa qarşı cöremeler tayin eteler. 2017 senesinde yarımadada yüzden ziyade bir kişilik piket keçirildi. Olardan soñ mahkemeler, cemisi 1 million (426 biñ hrivna) qadar olğan cöremelerni tayin ettiler.
Qırım aq-uquq qorçalayıcısı Lilâ Gemeci, Qırım.Aqiqat Radiosı efirindeki «Azatlıq aqqı» programmasında Qırım sakinlerine bir kişilik piketlerniñ doğru keçirilmesine dair tevsiyeler berip, nege aqqıñız olğanını, onıñ ötkerilmesi esnansında özüñizni nasıl tutmaq keregiñizni ve piketni qayda keçirmek yasaq olğanını añlata.
Adliyeci, bir kişilik piketni keçirmek aqqı Rusiye Anayasası tarafından garantiya etile; barışıqlı tarzda, silâsız toplaşmaq ve öz fikrini fade etmek – vatandaşlarnıñ tutıp alınmaz aqqıdır, dep qayd ete.
Lilâ Gemeci, bir kişilik piketni nasıl keçirmek kerekligini añlata.
Aq-uquq qorçalayıcısı: «Piketniñ keçirilmesi içün, umumen, uzlaşuv hususiyeti degil de, haberdar etüv hususiyeti has. Bir kişilik piket ise haberdar etilmesini de talap etmey. Bu nenen bağlı? İhtmal ile qanun çıqarıcıları bunı, bir kişilik piketlerniñ, diger kütleviy tedbirlernen qiyas etilgende, çoq problemalar doğurmağanları: cemiyetteki tertipni bozmağanları, naqliyat vastalarınıñ areketine keder etmegenleri ve ilâhre ile bağlı sayğandırlar», – dey.
Onıñ aytqanına köre, er bir aqılbaliğ ve bu devletniñ vatandaşlığı olğan insan, öz fikirni ifade etmek içün bir kişilik piketke çıqmaq mümkün.
Bir kişilik piket iştirakçisiniñ kezmege, türlü akrobatik areketler yapmağa, oyun töşemege ve davuş quvetleştirici cihazlar qullanmağa aqqı yoq
Adliyeci: «Aynı zamanda onıñ yanında körgezme teşviqat vastaları: transparantlar, bayraqlar, bir de-bir bannerler olmaq mümkün. Bir kişilik piket, onıñ esnasında iştirakçisiniñ kezmege, türlü akrobatik areketler yapmağa, oyun töşemege, davuş quvetleştirici cihazlar qullanmağa aqqı olmağanı ile ayırılıp tura. O, öz fikrini yalıñız transporantlar vastasınen ifadeley bile. Elbette bu, ideal varianttır», – dep añlata.
Aq-uquq qorçalayıcısı, bugün Qırımda insannıñ bir kişilik ya da kütleviy piketke çıqqanına baqmadan, bunıñ kibi er bir areket, ruhset berilmeden keçirilgen kütleviy tedbirler ile teñ sayıla.
O: «Bir kişilik piket bir qaç kişi tarafından keçirilse, qanunğa binaen, olar bir-birinden olduqça uzaq mesafede bulunmaq kerekler. Rusiyede bu norma, munasip şekilde bu tedbir ötkerilgen şeerniñ belediyesi tarafından tayin etile. Piket iştirakçileri bir-birini köre bilecek mesafeden daa uzaq bulunmaq kerekler», – dep añlata.
Bir kişilik piket bir qaç kişi tarafından keçirilse, iştirakçiler bir-birini köre bilecek mesafeden daa uzaq bulunmaq kerekler
Adliyeci, piket keçirilgende, vatandaşlıqnı tasdiqlay bilmek için iştirakçisi yanında pasportı olmaq kerekligini hatırlata. Ondan ğayrı, uquqqoruyıcı organlarnıñ hadimlerinde nasıldır talaplar ya da qabaatlavlar bildirmek içün sebep olmasın deye, içki içmemege, piket iştirakçisiniñ fikrine qol tutqan adamlarnen laqırdı etmemege tevsiye etile.
Aq-uquq qorçalayıcısı: «Transporantıñızda yazılğan şeyni iza etmek isteseñiz, uquqqoruyıcı organlar tarafından buña, kütleviy piketniñ ötkerilmesi olaraq qıymet kesile bilecegine azır oluñız. Ve bunıñ içün de siz mesüliyetke çekilmek mümkünsiñiz», – dey.
Bir kişilik piketler qanunğa boysunılıp, şekil, munderice ve yerge riayet etilip ötkerileler.
Aq-uquq qorçalayıcısı: «Piketniñ keçirilmesi içün yasaq olğan yerler – mahkemeler ve memuriy muessiselerniñ binaları, bu binalarnıñ yanındaki territoriyalar, magistraller ve yol keçitleri, siziñ tarfanıñızdan naqliyat ya da piyadelerniñ areketine keder etile bilecek yerlerdir. Bütün qalğan yerlerde piket keçirmek mümkündir», – dep yekün çeke.
Daa evel Rusiye advokatı Nikolay Polozov, sorğulanğan şahısnıñ, şübheli ya da qabaatlı tanılğanda tahqiqatçıda yapılğan sorğu vaqtında özüni nasıl tutmaq keregini añlattı, advokat Aleksey Ladin ise, şaat olaraq sorğuğa davet etilgende neler yapmaq keregiñizni ikâye etti.
