Qırım ilhaqı ve soñraki yarımdadaki basqı ve repressiyalar, yalıñız Ukrainada ve halqara topluluqta degil, Rusiyeniñ özünde de narazılıqlarğa sebep oldı. Ülkede narazılıq areketleri ve "Strategiya-18" kibi qırımtatarlarğa qol tutqan müddetsiz aktsiyalar peyda oldı. 18 raqamı qırımtatarlarnıñ matem kününiñ timsali ola. 1944 yılda tamam mayısnıñ 18-inde qırımatatarlarnıñ sürgünligi başlandı. Olarnı tuvar vagonlarında vatandan uzaq - mahsus yerleşme yerlerine, esasen Özbekistanğa, çıqardılar. Çoqusı yolda ve sürgünlikte elâk oldı.
2014 senesi mart ayından berli qırımtatarlar yañı basqı ve repressiyalarnı başından keçire. Qırımnıñ Rusiye akimiyeti tarafından işğal etilmesiniñ ilk künlerinden başlap, yarımadada polis rejimi quruldı. Qırım sakinleriniñ siyasiy taqibatınıñ 90%-ından çoqu qırımtatarlarnıñ üzerine tüşe. 2016 senesi noyabr ayından başlap, "Solidarnost" ("Birdemlik") Sankt-Peterburg demokratiya areketiniñ matbuat hızmeti tarafından desteklengen faallerniñ bir gruppası "Strategiya-18" qırımtatarlarğa qol tutuv aktsiyasını başladı. Er aynıñ 18-inde olar, işğal etilgen Qırımda tamır halqqa qarşı basqını toqtatmaq talabınen, Nevskiy caddesine çıqa. Bu aktsiyağa Moskova ve başqa şeerler de qoşuldı.
Sankt-Peterburga "Strategiya-18" aktsiyasınıñ deñişmez iştirakçisi - qırımtatar faali İlyas Eşref ola. Dekabrniñ 18-inde Sankt-Peterburgda faaller kene "Strategiya-18" aktsiyasına çıqtı, ve esas mevzu qırımtatar siyasiy mabüsleriniñ vaziyetiniñ açıqlanuvı oldı.
"Ordu hızmetinden soñ men Leningradda qalacaq oldım, mında hızmet ete edim ve bu azamatlı şeerni sevdim. Alâ daa mında yaşayım. Tamırlarım Aluştadan, babam Aluştada dogdı, onıñ içün Qırımda sıq-sıq olam. Menim dissident faaliyetim Birinci Çeçenistan cenki vaqtında başladı. O vaqıt men, Çeçenistannıñ öz muqadderatını tayin etüv aqqı bar, dep açıq ayttım. Böyle çıqış içün meni politsiya aldı, soñra prihiatrik hastahanesine yollap, anda yarım yıl "tedaviyley" edi", - tarif ete Qırım.Aqiqatqa faal.
Qırım ilhaqı ve qırımtatarlarğa qarşı başlanğan basqılardan soñ faal çette qalıp olamadı. Ve Reşat Ametovnıñ vahşıycesine öldürüvinden soñra, o, Sankt-Peterburg prokuraturasına barıp, Rusiye akimiyetiniñ Qırımdaki areketleri qanunsız olğanını tasdıqlamağa bardı. Bunıñ içün 15 kün apis cezasınıaldı, soñra kene "tedaviylevge" yollanıldı.
Onıñ aytqanına köre, vaqıt ile o, rejimge qarşım fikirdeşlernen beraberlikte küreşmek kerek olğanını añladı.
"2016 senesinde, belki de biraz ertece, tecribeli faa Asan ağa Mumci sayesinde men Sankt-Peterburg demokratlarınıñ areketine qoşuldım, mında başqaları ile birlikte Rusiye akimiyetiniñ başqa fikirde olğanlarğa qarşı basqısına ve söz azatlığınıñ bastırılmasına munasebetimizni bildiremiz. Er ay, 18-inde, biz qırımatatarlarğa destek köstermek icün "Strategiya-18" müddetsiz aktsiyası çerçivesinde piketlerge çıqamız. Başqa sebepler ile de aktsiyalarnı keçiremiz", - haber etti faal.
Çoq başqa rusiyeliler kibi, o da yaqın çerçivesinde Qırım ilhaqı ile bağlı fikirlerniñ zıt olmasına rastkeldi.
"Şahsen men ilhaqqa menfiy yanaştım. Yazıq ki, "Qırımbizim" dep qıçırğanlarnen qonuşmamnı toqtatmaga mecbur oldım, amma olar yaqınlarım arasında bile oldı", - aytına faal.
Bundan gayrı, o, şeerdeki qırımtatar diasporası siyasiy ceetten faal olmağanını qayd ete.
"Asan ağa Mumciden ğayrı, Sank-Peterburgdaki qırımtatarlarnen deyerli qonuşmayım ya da pek az qonuşam, çünki olarnıñ çoqusı siyasetke laqayt ya da rusiye propagandasına oğradı", - dep saya İlyas Eşref.
Onıñ malümatına köre, Sankt-Peterburg cemaat faalleri quvetçilerniñ basqısı astında buluna.
Akimiyet, ayatımıznı mümkün olğanı qadar müşkülleştirmege tırışa, ve böylece bizni susmağa ve piketlerimizni toqtatmağa mecbur eterler, dep tüşüneler
"Soñki vaqıt biraz yengilce oldı, bundan evel ise politsiya bizni piketlerde ara-sıra tutıp ala edi. Politsiya bölüginde bir qaç saattan eki küngece tutıp, yibere ediler. Bunı tutuluv sebepleriniñ añlatmadan ve protokol tizmeden yapmaga tırışa ediler. Bundan gayrı politsiay hadimleri kimerde evlerimizge kelip, profilaktika subetlerini yapa ya da bölükke çagırta. Akimiyet, ayatımıznı mümkün olğanı qadar müşkülleştirmege tırışa, ve böylece bizni susmağa ve piketlerimizni toqtatmağa mecbur eterler, dep tüşüneler. Bazı faallerimiz, atta terrorcılıqta qabaatlarğa barğance, ciddiy basqı astıa tüşti", - ikâye etti İlyas Eşref.
Faalniñ fikrince, Rusiyede Qırım ilhaqına qarşı narazılıq ruhları arta. Onıñ aytqanına köre, ket-kete daa çoq rusiyeli qırımtatarlar ve umumen Qırımnen bağlı Kremlniñ siyasetine qarşı çıqıp başlay.
