Bu afta işğal etilgen Qırımda birden eki rezonans mahkeme oturışı olıp keçti. Qırımda Anğaradaki "gaz borusında diversiya davası" boyunca makeme etilgen qırımtatar faali, siyasetçi ve jurnalist Nariman Celâl ve ağa-qardaş Aziz ve Asan Ahtemovlar Rusiye kontrolindeki Qırım Yuqarı mahkemesiniñ oturışında soñki mahkeme sözlerini ayttılar. Rusiye Federal telükesizlik hızmeti ise emşire, vatandaş jurnalisti ve faal İrına Danılovıçqa qabaatlavlarnı seslendirdi. Qabaatlav hulâsasında patlayıcı maddelerden ve tibbiy inelerden patlayıcı cizahnıñ azırlanması ve saqlanması aqqında söz kete.
Nariman Celâl, qardaşlar Aziz ve Asan Ahtemovlar ve İrına Danılovıçqa Qırımdaki Rusiye mahkemesiniñ qararı ne olacaq? Ne içün tutulğan qırımlı faallerni qıynaylar? Tevqif etilgen faaller bundan soñ nege ümüt ete bileler? Bunıñ aqqında jurnalist Katerina Nekreçaya Qırım.Aqiqat radiosınıñ yaynında Ukrayina millet vekili, Milliy Meclis reisiniñ muavini Ahtem Çiygoz, Qırım aq qoruyıcı gruppasınıñ yolbaşçısı Olga Skrıpnik, Ukrayina institutı baş müdiriniñ muavini Alim Aliyev ile laf etti.
"Yılnıñ soñunace onı azat körecekmiz"
Nariman Celâlnıñ ükmü sentâbrniñ 21-nde ilân etilmek kerek. Evel Rusiye qabaatlayıcısı Celâl içün 15 yıl koloniyada qalmasını talap etti.
Eminim ki, yılnıñ soñunace Narimannı azat körecekmizAhtem Çiygoz
"Sözde bir üküm olacaq ve o bayağı büyük olacaq. Amma bilesiñizmi, bu alda, neçündir, men eminim ki, yılnıñ soñunace Narimannı azat körecekmiz", - dey Ahtem Çiygoz.
Ağa-qarda Aziz ve Asan Ahtemovlarğa kelgende ise bu qadar optimist olmağanını bildire.
"Azat etmek, deñiştirmek ya da añlaşmaq kollektiv bir qarar olacağına dair bir şey aytmaq menim içün qıyındır. Elbette, eger beraber tevqif etilgen olsalar, beraber azat etilgenlerini de isteymiz. Amma Narimanğa kelgende, menim küçlü inamım bar ki, bu da keçken yıldan vaziyetniñ çoq deñişkenine esaslanır. Vaziyet deñişti ve bu Narimannıñ faydasınadır", - dep saya Çiygoz.
O, yaqınlarda Narimannıñ tutulğan Aqmescit SİZO-sına telefon etip, onen selâmlaşqanını aytıp bere.
Нариман знает цену этой борьбы за народ, за Крым, за Украину. Это поможет ему выдержать и пройти этот сложный путьАхтем Чийгоз
Nariman Celâl keçken sene birinci "Qırım platforması" sammitinde iştirak etken soñ birazdan tevqif etilgen edi.
"Narimannıñ mektüplerindeki romatizmni begenem. Amma, o, büyüdi. Yani o, neniñ içinde olğanını bilgenini, keçken sene "Qırım platforması" sammitine kelmek qararınıñ qıymetini bilgenini ve bu küreşniñ halq içün, Qırım içün, Ukrayina içün qıymetini bilgenini tasdıqlağan şeyler aqqında yaza. Bu oña bu qıyın yolğa dayanmağa ve ondan keçmege yardım etecek", - emindir Çiygoz.
Rusiye akimiyeti ile dialog qurmaq imkânsız, dep aytqan edi: Qırımda tutulğan Nariman Celâl nenen belli (fotoresimler)
İkencelerge esaslanğan davalar
İyülniñ soñunda vatandaş jurnalisti İrına Danılovıç Qırım.Aqiqatqa FSB hadimleriniñ oña qarşı tecavuziy ve qanunsız areketleri aqqında bildirgen yazılı muracaat berdi.
Bütün bu davalar iskencelerge esaslanıp tizileOlga Skrıpnik
"İskenceler tamamınen özüne has tecribedir. Ne içün Qırımda, hususan Nariman Celâlnıñ, İrına Danılovıçnıñ davalarında bu qadar keniş darqalğan? Bu, bütün bular davalarnıñ uydurma olması ile bağlıdır. Anda isbatlar asla yoq. Bütün bu davalar iskencelerge esaslanıp tizile. İnsanlarnı itiraf ettireler ve soñra dava materiallarında bu delillerni qullanalar", - dey Olga Skrıpnik.
O, iskenceler altında elde etilgen itiraflarnıñ videoları Rusiye propagandasında sıq-sıq qullanılğanını qayd ete.
"İrına Danılovıçnıñ davası zaten saçmadır. Patlayıcı madderlerniñ azırlanuvı em de ineler qullanıp. Uydurma olğanı bes-belli", - dep saya o.
Aynı zamanda, aq qoruyıcınıñ tüşüngenine köre, Qırımnıñ işğalden azat etilmesi qırımlı siyasiy mabüslerni azat ete bilecek yekâne yoldır. Onıñ fikrince, Qırım Rusiye altında qalğance anda daima siyasiy mabüsler olacaq.
Herson ve Qırım. Deja vü
Qırımda basqılar maşnası altına ilk nevbette faal vatandaş fikirleri olğan, bunı ifade etmek qorqmağan qırımlılar tüşe, dep qayd ete Ukrayina institutı baş müdiriniñ muavini Alim Aliyev.
Yalıñız cenkniñ 9-ncı yılında dünya toplulığı bu cenkniñ Qırımdan başlanğanını satsıp başladıAlim Aliyev
O, basqılarğa oğratılğan qırımlılar yaqın vaqıtta azat etilecegine şübelenmey. Amma Aliyevniñ qayd etkenine köre, olarnıñ davaları ve taqdirleri daima cemaatçılıqnıñ diqqatı altında olması pek müimdir.
"Endi Rusiyeniñ Ukrayina topraqlarına ketirgen saçmalıq seviyesi ve facialarnıñ sayısı pek büyüktir. Qırım aqqında aytqanımızda, yalıñız cenkniñ 9-ncı yılında dünya toplulığı bu cenkniñ Qırımdan başlanğanını sayıp başladı", - dey o.
Herson vilâyetiniñ Rusiye ordusı tarafından işğal etilgen qısımlarındaki vaziyet Aliyev içün deja vüdir - o, 2014 senesi Rusiye onıñ işğal etken Ukrayina topraqlarında öz iqtidarını nasıl pekitkenini hatırlay.
"Bu, faallerniñ ve jurnalistlerniñ tutıp esir etilmesinden, qorqutıluvından, faal adamlarnıñ sıqıştırıp çıqarılmasından başglandı, soñra grivnanıñ rublge deñişmesi oldı, soñra ise sahte referendum keçirildi. Yazıq ki, amma aynısını yañı işğal etilgen topraqlarda şimdi koremiz", - dey Aliyev.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
Anğara köyündeki «gaz borusında diversiya» davası
Sentâbrniñ 3-4-nde Qırımda Rusiye quvetçileri tintüvler keçirip, beş insannı tuttı. Olar arasında qırımtatar siyasetçisi ve faali Nariman Celâl bar. Eki doğmuş qardaşlar Aziz ve Asan Ahtemovlar eki ayğa apiske alındı, Azizniñ babası Eskender Ahtemov 10 künge apiske alındı. Asan Ahtemovnıñ qardaşı Arsen 15 künge apiske alındı. Kreml kontrolindeki Kiyev rayon mahkemesi qırımtatar siyasetçisi ve faali Nariman Celâlnı eki ayğa – noyabrniñ 4-ne qadar apiske aldı. Nariman Celâl bütün qabaatlavlarnı inkâr ete.
Sentâbrniñ 7-nde TASS Rusiye malümat agentilgi Rusiye FSB-sine atfı etip, Aqmescit civarındaki Anğara (Perevalnoye) köyü yaqınlarında gaz borusında diversiya yapqanından şübheli sayılğanlar qabaatını itiraf etkenler, dep bildirdi. FSB yayınlağan videoda eki ekrek kimden talimat alğanlarını ve Anğara köyünde gaz borusınıñ patlatılmasını nasıl teşkil etkenlerini tafsilâtlı aytıp berdi.
FSB, diversiyanı Ukraina Mudafaa nazirliginiñ Baş istihbarat idaresi teşkil etti, dep israr ete.
Ukraina Mudafaa nazirliginiñ baş istihbarat idaresi Rusiye FSBsiniñ qabaatlavını «bir maqsadı olğan provokatsiya» olaraq köre.
Ukraina akimiyeti qırımtatar faalleriniñ tutuluvı ve apiske alınuvını avgustnıñ 23-nde Kyivde keçirilgen «Qırım platformasınıñ» sammitinen bağlay.
Ukraina ombudsmanı Lüdmila Denisova Qırımda insanlarnıñ apiske alınması sebebinden BM İnsan aqları Yuqarı komissarı Michelle Bacheletke muracaat etti.
Sentâbrniñ 3-4-nde Qırımdaki faallerniñ evlerinde keçirilgen tintüvler ve tutuvlardan soñ Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar prokuraturası cinaiy tahqiqat başlattı.
