Qırımtatarlarnıñ milliy lideri, Ukraina Yuqarı Radasınıñ deputatı Mustafa Cemilev Ukraina sakinleriniñ Yañı yılını tebriklep, qırımtatar halqınıñ büyük qısmı onı «işğalde, diger qısmı Vatan tışında qarşılamağa» mecbur, dep hatırlattı. Bu aqta Cemilev Facebook saifesinde yazdı.
«Onlarnen cesür insanımız Rusiye apishanelerinde ve qararnen 200 balası Yañı yılnı babasız qarşılay. Daa onlarnen vatanperver semetdeşimiz Yañı yılnı qarşılamaycaq, çünki işğalciler tarafından hırsızlandı ya da öldürildi. Bizim toprağımızda bu vaziyet ne qadar devam etecek tam olaraq aytmaq imkânsız, amma emin oluñız, vatanımız azat etilecek, çünki bizim zamanımızda başqasınıñ toprağını işğal etüv ve halqara aydutlıq ebediyen ya da uzun vaqıt devam etemez», – dep ayttı qırımtatarlarnıñ milliy lideri.
Cemilevniñ qayd etkenine köre, bir çoq talilciniñ fikirince, Rusiye Qırımdan ketmese, bu devletni ya da onıñ reberlerini «dramatik» aqibetler bekley.
Mustafa Cemilev bir çoq memleket içün yañı koronavirus yuqunçınıñ aqibetleri ve qırımtatar diasporasınıñ meşur insanlarınıñ vefatı aqqında hatırlattı.
«ABDdeki diasporamıznıñ meşur insanları vefat etti – New Yorktaki Qırımtatar milliy merkeziniñ qurucısı Fikret Yurter, faaller Ömer Kızıltuğ ve İbraim Altan; Moskvadaki Milliy areketimizniñ belli veteranı, yazıcı ve professor Aydın Şemi-zade; Qırımda cesür ekimler Enver Bekirov, Kemal Abdaşev, vatanperver yırlarınıñ müellifi ve icracısı Asan Faytonci, işğalcilerniñ kontrolindeki müftilikke boysunmağan imam Muzaver Kerimov, Milliy areket faali, oca Vade Kazakova ve digerleri. Allah Rahmet eylesin», – dep tiledi qırımtatarlarnıñ lideri.
Mustafa Cemilevniñ aytqanına köre, 2020 senesi olğan eyi şeylerden biri «Qırım platformasınıñ» quruluvı yolunda devlet adımları ola.
«Ukraina Tış işler nazirligi ve hususan Ukraina Tış işler naziriniñ birinci muavini Emine Cepparnıñ bir çoq muzakereleri neticesinde müim memleketler bu platformağa qoşulacağını bildirdi. Platformada iştirak etecek memleketler sammitiniñ keçirilüvi 2021 senesi avgust ayına planlaştırıla», – dep hatırlattı Cemilev.
Onıñ aytqanına köre, Qırımnıñ yalıñız Ukraina küçlerinen azat etilmesi aqqında aytmaq zor, çünki küçler aynı degil, amma indemeyip oturıp başqalarından yardım beklemek yañlış olur.
«İşğalcilerden qorqıp susmamalı, işğalcilerden nefret etkenimizni ve olardan qurtulmaq istegenimizni yapqan areketlerimizde köstermeli, dünya toplulığına olarnıñ qanunsız areketleri aqqında bildirmeli, apislerge atılğan cesür insanlarımızğa ve qorantalarına yardım etmelimiz. Qırım mevzusı dünya cemaatınıñ közünden qaçmamalı!», – dep bitirdi Mustafa Cemilev.
Hatırlatamız, dekabrniñ 30-nda Kyivdeki Qırımtatar Milliy Meclisiniñ ofisinde Ukraina Milliy telükesizlik ve mudafaa şurasınıñ kâtibi Oleksiy Danılov ile körüşüv olıp keçti. Subet vaqtında Ukrainanıñ Qırımnı işğal etüv strategiyası muzakere etildi.
Ükriana Tış işler naziri Dmıtro Kuleba, Qırımnı işğalden qurtaruv platformasınıñ muvaffaqiyetine inana, çünki Rusiye tarafınıñ bu teşebbüske «nasıl açuvlanğanını» köre, dep ayttı.
Ukraina Tış işler naziriniñ birinci muavini Emine Ceppar Qırım.Aqiqat Radiosınıñ yaynında, kelecek yılnıñ mayıs ayında keçirilmesi planlaştırılğan yarımadanı işğalden azat etüv «Qırım platforması»sammitiniñ neticelerine köre muvafıq beyanname qabul etilecek, dep bildirdi.
Ukraina Tış işler nazirligi Qırımnı işğalden qurtaruv sammitini Kyivde 2021 senesi mayısta keçirmege planlaştıralar, dep bildirgen edi.
Rusiye Tış işler nazirliginiñ spikeri Mariya Zaharovanıñ aytqanına köre, Rusiye tarafı Ukraina teşebbüsinen keçirilecek Qırım platformasında iştirak etmege azır, amma meydançıqta yarımada problemleri muzakere etilmeli – suv teminlevinden naqliyatqa qadar.
Rusiye kontrolindeki Qırım yolbaşçısı Sergey Aksenov emin ki, yañı halqara meydançıqnıñ quruluvı «Qırımnı qaytarmağa» yardım etmeycek.
Meclis reisi Refat Çubarov qırımlılarnı yañı yılnen tebriklep, Qırım işğali muvaqqattır, dep qayd etti.
Qırımnı işğalden qurtaruv halqara meydançığı (Qırım platforması) – Ukraina akimiyetiniñ qırımlılarnıñ aqlarını qorçalamaq ve işğal altındaki yarımadanı azat etmek içün Ukraina ve halqara ortaqlarınıñ areketlerini koordinatsiya etmek içün muzakere platformasınen bağlı teşebbüsidir.
2020 senesi sentâbr ayında Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy BM Baş Assambleyasınıñ 75-nci sessiyasında iştirakçi memleketlerni bu platforma qurulmasına qoşulmağa çağırdı.
Daa evel böyle planlarını Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen topraqlar meseleleri nazirligi ve Ukraina Tış işler nazirligi aydınlatqanlar. Ukraina Tış işler nazirligi, Donbastaki zıddiyetni çezüv ve Qırımnı işğalden qurtaruv muzakere meydançıqları bir-birinden ayrı olmalı, dep tüşüne.
Ukraina Tış işler naziriniñ birinci muavini Emine Ceppar bildirgenine köre, Rusiyeni Qırımnı işğalden qurtaruv halqara platformasında iştirak etmege davet etecekler, amma iştirak etecegine inanmaylar. Bundan evel Ukraina Tış işler naziri Dmıtro Kuleba, Rusiyeni bu meydançıqta körmey, dep ayttı.
2020 senesi oktâbr ayında Poloniya Qırımnı işğalden qurtaruv halqara platforması çerçivesinde çalışmağa meraqlı, dep bildirdi.
Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy bildirgenine köre, Avropa Birliginiñ liderleri Avropa Birliginiñ Qırımnı işğalden qurtaruv platformasına qoşulmağa azır olğanını ayttı. Resmiy Kyiv Qırımnı işğalden qurtaruv platformasına Türkiye, Malayziya, Slovakiya, Büyük Britaniya ve diger memleketler qoşulır, dep bekley.
Kreml, Qırım meselesi qapatıldı ve Rusiye onı halqara muzakerelerge almaycaq, dep bir qaç kere bildirgen edi.
