Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Matbuat vastalarında bildirilgen fikirler


Anna Şamanskaya

Ukrainanıñ ekologiya ve tabiat resursları naziri Andriy Mohnikniñ Qırım ve resurslarnınıñ ğayıbı Ukrainağa 127 biñ etrafında zarar ketirgeni aqqında beyanatlardan soñ, dünya matbuat vastaları Qırımnıñ işğali iqtisadiyat ceetinden Ukraina ve Rusiye içün nasıl aqibetler ketirgenine diqqat ayırıp başladılar.

Al Jazeera halqara telekanalı hatırlata, Rusiye yalıñız Qırımnı zapt etmek degil de, Ukrainağa berecek maliye yardımını da lâğu etti. Kreml bundan evel gaz içün vade etken endirimler aqqında da unuttı. Rusiyeniñ areketlerine IMF-nıñ devlet subsidiyalarnıñ berilüvini toqtatmaq ve mahsus ucuzlaştırılğan fiyatlarnı köterilüvi aqqında mandatı da qoşulacaq. Bunıñ episi kommunal ödevlerniñ fiyatlarını 100 fayızğa kötere bile. «Rusiye nefaqalarnıñ köterilüvini ilân etken soñ, İMF-niñ tedbirleri daa keskin körünirler», - qayd ete Al Jazeera. «Böyleliknen, Moskva Qırımnı köz boyama etip, qalğan ukrainlilerni eriştirecek ve kene de iqtisadiy şorbacısına qaytmağa teklif etecek». Onıñ içün neşir, memnün qalmağan ukrainlilerge rusiyeniñ teşviqatına qulaq asmamağa tevsiye ete.

Yahoo! News amerikan internet öz nevbetinde, Qırımnıñ işğali Rusiyege paalığa tüşecegini bildire. Mühbirler laqırdı etken ekspertlerniñ esaplarına köre, Qırımnı Rusiyege tolusınen integratsiya yapmaq içün Moskva kelecek 3 yıl devamında 20 mlrd. dollarnı masraf etmek kerektir. Bundan da ğayrı, suvnıñ 90 fayızı, yarıqnıñ 80 fayızı, em de gaznıñ üçte ekisi Qırımğa Ukrainanıñ diger regionlarından ketire ediler. olacağını qayd eteler. Endiden soñra, bunıñ episi Rusiyeden kelecek. Bu sebepten, territoriyalar arasında yañı kommunikatsion vastalar qurulmaq lâzim. «Tahmin etsek, - yazaYahoo! News, - Qırım büyük masraflarnı qapatıp olsa bile, regionda olğan gaz yataqları regionnıñ meselelerini çezip olamaycaq. Çünki, yarımadanıñ esas qazanç yolu – turizmdir. Amma, yaqın kelecekte Qırımğa ecnebiylerniñ kelecegini tasavvur etmek küçtir».

Rusiyeli ingliz tilli Moscow Times menbaası qayd etkenine köre, Qırımnıñ işğalinden evel de, Rusiye retsessiyağa yaqınlaşıp başladı - 2013 senesi onıñ iqtisadiyatı yalıñız 1.3 fayızğa köterildi. Ğarpnıñ sanktsiyaları sebebinden, devletni daa ciddiy meseleler bekley. «Bunen beraber, cermay ucuzlaşsa, memleket mutlaqa bücet qıtlığına rast kelecek. Bu da olucı bir şey, çünki İran kelecek ay cermaynı naqil etip başlaycaq», - bildire Moscow Times.

New York Times amerikanlı gazetanıñ malümatına binaen, qırımdan soñ, Rusiye Ukrainanıñ diger rayonlarına nisbeten özüni öyle alıp barmaz. «Vladimir Putin añlamaq kerektir, Ukraina şarqınıñ zapt etüvi, Qırımdaki isyandan daa paaalığa tüşecektir. Birinciden, Rusiyeniñ öyle de keri qalğan iqtisadiyatına büyük zarar ketirilecek, ekinci sebep, başlanması ihtimal yañı Suvuq Cenknen bağlıdır», - qayd ete neşir.

Financial Times Büyük Britaniyanıñ neşirindeki maqale müellifiniñ fikirince, Rusiye Qırımnı Ukrainadan satın alğan olsa edi, eki memleket arasında iqtisadiy meseleler ve ziddiyetniñ ögüni almaq mümkün olur edi. Bu kibi vaziyette, Kiyev, em borclardan qurtulır, em de gaznı çoq yıllar devamında ucuzğa alıp olur edi. «O vaqıt iç kimse horazlanmaz, ordularnı toplamaz ve diger areketler yapmaz edi. Halqara cemaatçılığı da bunı alğışlar edi», - yaza Financial Times. «Elbette, Qırımdaki vaziyet pek kergin ola bile, küçni qullanmaq havfı ise, göñülli olaraq añlaşmanı tizmek içün maniadır». Er alda, müellif, Amerika Rusiyege Alâskanı satqanını hatırlatıp, tarihte bu kibi vaqialar olğanını qayd etti.
XS
SM
MD
LG