AQMESCİT – mayısnıñ 18-nde Ukrayinada Qırımtatar halqı soyqırımı qurbanlarınıñ añma künü ve Qırımtatar halqınıñ aqları oğrunda küreş künü qayd etile. İşğal etilgen Qırımda bu kün Qırım halqlarınıñ sürgünligi kününe bağışlanğan matem tedbirleri keçirildi. Bunıñ nasıl olıp keçkeni aqqında Qırım.Aqiqat materialında oquñız.
Qırımnıñ paytahtında sürgünlik qurbanlarınıñ hatırasını Rusiye akimiyetiniñ temsilcileri Bagrov adına nebatat bağçasında ve Fevzi Yakubov adına Qırım müendislik ve pedagogika universitetindeki "Vozrojdeniye" abidesi yanında añdılar. Matem tedbirleri Bağçasaray rayonında "Süyren" demiryol stantsiyasındaki hatıra kompleksinde devam etti.
"Belli olğanı kibi, cinayetçilerniñ milleti yoq. Kollektiv mesüliyet qabul etilmez dep sayam. Bütün halq belli bir insanlarnıñ areketleri içün cevap bermemelidir. Sürgünlik adaletsiz ve cinaiy edi, Rusiyede buña ertaraflı siyasiy, uquqiy ve maneviy qıymet berilgen. Ve prezidentimiz tarafında qabul etilgen qararlar tarihiy adaletni tiklemek içün yeterlidir", - dep bildirdi Qırımnıñ işğal yolbaşçısı Sergey Aksönov.
Qırımtatar faalleriniñ malümatına köre, 2014 senesinden evel olğanı kibi büyük bir aktsiyalar keçirilmegen, amma qırımtatar halqı soyqırımı qurbanlarınıñ hatırasını añmağa quvetçiler keder etmegen.
"İç bir mania olmadı. Bağçasaray demiryol vokzalınıñ yaqınlarındaki meydanda toplaştı. Amma anda pek çoq polis hadimi bar edi ve bir qaç boş avtobus tura edi. OMON naqliyatı edi ğaliba. İçinde belki de OMON hadimleri de bar edi, bilmeyim", - dep aytıp berdi bağçasaraylı faal Edem Dudakov.
Kefeli faal Osman Osmanov matem tedbirleri polis hadimleriniñ nezareti altında keçkenini bildirdi.
"Kefede bu kün adet üzre toplaştıq, em büyükler, em balalar bar edi, qollarında milliy bayraqlarnen keldiler, ölgenlerni añdıq. Polis hadimleri de bar edi, olar nezaret ettiler, foto ve video çektiler, amma yanımızğa kelmediler, uzaqtan turıp baqtılar", - dedi faal.
Aqmescitli faal Yusuf Ayder oğlu Bilâlov Rusiye akimiyeti qırımtatarlarnıñ matemde iştiraginiñ mıqyasını tutqanını bildirdi.
"Bilgenim qadar, bu, büyük kütleviy tedbirler olmaması içün yapıldı. Aqmescitte sürgünlik qurbanları abidesiniñ yanında daa az adam bar edi, olar kelip ölgenlerniñ hatırasını añıp kete edi. Menim tanışlarımnıñ balaları oquğan mektepte talebelerge matem işaretlerini ve şeritlerini yasaq ettiler", - dedi faal.
Mitingler, yürüşler ve dualar. Yarımada ilhaqından evel sürgünlikni nasıl aña ediler (süret toplamı)
Bağçasaraylı faal Midat Amzayev bu künni qırımtatarlar dua ile keçirgenlerini bildirdi.
"Biz bu künni dualar ile keçiremiz. Dualarımızda Allahtan elâk olğan ve zarar körgen er kes içün rahmetini isteymiz. Aynı zamanda biz sürgünlik bundan evel yüz bergen vaqialrnıñ aqibeti olğanını unutmaymız. Bularnıñ arasında 1783 senesi Qırımnıñ ilhaqı ve ondan soñ olğan bütün vaqialar. Bunı adetince milletine ve dinine baqmadan halqlarğa, insanlarğa büyük azap-eziyet ketirgen türlü zalım rejimleriniñ qabaatı olğanını körip, Yüce Allahtan böyle rejimlerniñ olmasını toqtatmasını isteymiz. Biz musulman olaraq er kün dua etemiz, amma böyle künlerde bizim merasimlerimiz daa çoq dua ile keçe: camilerde, evlerde. Korüşemiz özümizge ve balarımızğa tarihnı ikâye etemiz", - dedi faal.
Bağçasaraylı Lilâ Suleymanovanıñ malümatına köre, bu kün çoqusı mezarlıqlarnı ziyaret ete.
"Bu sene mayısnıñ 18-nde adamlar camilerde, öz evlerinde toplaşıp, dualar yaptı. Çoqusı mezarlıqlarğa bardı. Bilgenim qadar böyle bir şeyler yapmaq yasaq etmediler", -dedi o.
Cankoyli Aliye Bariyeva da, mayısnıñ 18-nde daa çoq diqqat dualarğa ayırılğanını qayd etti.
"Epimiz içün mayısnıñ 18-i ayrı bir kündir, bu kün camilerde ve er bir qırımtatar evinde sürgünlik vaqtında yollarda açlıqtan, hastalıqtan elâk olğanlar içün dualar keçirile", - dedi o.
Mayısnıñ 18-nde Kıyivde ve Ukrayinanıñ diger şeerlerinde qırımtatar halqınıñ soyqırımı qurbanlarını añdılar.
Lvivli faal Lerane Haybullayeva, bu kün "Qırımnıñ qaytarıluvı umumiy maqsadımız" olğanı daa çoq is etildi, dep bildirdi.
"Lvivde bir qaç tedbir keçirildi. Olarnıñ çoqusı Lvivniñ qırımtatar cemiyeti tarafından degil de, ukrayinler tarafından teşkil etildi. Büyük destek is etildi. Ukrayina millet vekili Ahtem Çiygoz ile körüşüv olıp keçti, ukrayinalı kino rejisserları Ahtem Seitablayev ve Nariman Aliyevniñ filmleri kösterildi, Anastasiya Levkovanıñ "Perokopnıñ artında" kitabı taqdim etildi ve Saşko Boimniñ müessisesinde "Qayda? Portatsiya" antispektal kösterildi. Qırımnıñ qaytarıluvı umumiy maqsadımız olğanı daa çoq is etildi. Şunıñ içün biz em cebede, em göñüllik faaliyetinde ukrayinler ile berabermiz. Er keske destek içün minnetdarım", - dedi faal.
Ukrayina prezidenti Volodımır Zelenskıy qırımtatar halqınıñ soyqırımı qurbanlarınıñ hatırasına abide tiklemege teklif etti.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün:https://d1ug5n8f9xpr1h.cloudfront.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
Qırımtatar halqı genotsidiniñ qurbanlarını añma künü
Mayısnıñ 18-nde Ukrainada ve dünyada 1944 senesinde qırımtatar halqınıñ Qırımdan sürgün etilmesi qurbanlarını añalar. Bu künde qırımtatarlar ile tolu birinci eşelon Orta Asiyağa yollanılğan edi. Umumen 180 biñden ziyade kişi sürgün etildi.
Qırımnıñ türlü şeerlerinde qırımtatar halqınıñ Qırımdan sürgün etilmesi qurbanlarınıñ hatırasına matem tedbirleri keçe.
Ukraina Yuqarı Radasınıñ qararına binaen, mayısnıñ 18-i Qırımtatar halqınıñ genotsidi qurbanlarınıñ hatıra künü dep ilân etildi.
