Kıyivde aprelniñ 25-nde dört kün devam etecek "Kitap ülkesi" festivali başlandı. Festivalni Ukrayinanıñ eñ büyük neşriyatları, yetekçi şirketleri, müellifleri ve edebiyat tenqitçileri, blogerler birleştirgen Ukrayina neşriyatçılar ve kitap tarqatuvcıları assotsiatsiyası teşkil ete. Zemaneviy kitap neşirleriniñ zenginligi arasında Qırım, onıñ meraqlı tarihı aqqında yañı kitaplar da taqdim etildi.
Festival: büyük miqyaslar
Festival ziyaretçilerni öz büyükligi ile ayrette qaldıra. O, "Kitap Arsenalı"ndan eksik degil, bazı meselelerde ondan üstün. Festival çerçivesinde esas pavilonda ve sergi merkeziniñ esas meydanında kitap yarmalığı keçirile, mında 100-ge yaqın ukrayin neşriyatınıñ edebiyatı taqdim etile: olarnıñ arasında "A-BА-BА-GА-LА-MА-GА", "Vıdavnıtstvo Staroğo Leva", "KSD", "Naş Format", "Vivat", "Ranok", "Laboratoriya" ve bir çoq başqa neşriyatlarnıñ edebiyatı bar. Festival çerçivesinde tasil alanı – tasil edebiyatı ve ofis malları ile ayrı meydançıq yaratıldı. Mında ziyaretçilerge "Navçalna knıga – Bogdan", "Ranok", "Pidruçnıkı i posibnıkı" neşriyatlarından derslikler ve qullanmalar, mektep eşyaları, icat malzemeleri ve kitap sevgenler içün aksessuarlar teklif etile. Bundan da ğayrı, bu alanda balalar, ana-babalar ve ocalar içün ustalıq dersleri ve treningler keçirilmesi planlaştırıla.
Yarmalıqtan ğayrı, festival musafirleri yazıcılarnen qonuşa, master-klasslarda iştirak ete, ekspertlerniñ ve fikir liderleriniñ munaqaşalarını diñley, umumen, balalarnen beraber meraqlı ve faydalı vaqıt keçire bileler.
Teşkilâtçılar ve ziyaretçiler böyle büyük bir festivalniñ kerekliligine ve faydasına işanalar. "Kitap neşriyatı Ukrayina iqtisadiyatınıñ büyük bir saasıdır, bugünde-bugün ukrayinlerniñ medeniy kimligini ve ayat içün müim olğan beceriklerini şekillendire: tenqidiy tüşünce, yaratıcılıq ve ilâhre. Oquş ayat tarzı olğan er kesni qarşılamaq içün büyük zemaneviy meydançıqnı çoqtan arzu etken edik ve VDNH böyle bir yer olğanından memnünmiz ", — dep izaatlay Ukrayina neşriyatçılar ve kitap tarqatuvcıları assotsiatsiyasınıñ müdir vazifelerini eda etken İgor Stepurin.
Oquşnıñ maarif ve muvafaqiyetli bir milletni şekillendirmek içün pek müim olğanına inanamızYevgeniy Müşkin
"VDNH inkişafı Konsepsiyasına köre, ekspotsentrniñ esas vazifelerinden biri medeniy-maarif faaliyetini keçirmek. Bizim esas müşterimiz ise - kelecekte Ukrayinanıñ bahtlı vatandaşı. Bizler, oquşnıñ maarif ve muvafaqiyetli bir milletni şekillendirmek içün pek müim olğanına inanamız. Ve "Kitap ülkesi" - fikirdeşler ve müellifler ile körüşmek, eñ sevgen kitapnı tapmaq ve dost ve qoranta ile beraber vaqıt keçirmek içün bir yerdir", – dep qayd ete VDNX baş müdiri Yevgeniy Muşkin.
"Kitap ülkesi" – yalıñız edebiyat tedbiri degil. Programmanı sadece faal oquyıcılar içün degil de, edebiyat dünyası ile tanış olğan insanlar içün de meraqlı olması ve em büyükler, em de balalar içün meraqlı bir şey tapması içün añlayışnen azırladıq. Şunıñ içün, ananeviy yarmalıqlar ve munaqaşalarnen beraber, oyunlar, eglence tedbirleri ve yıldızlar ile körüşüvler, umumen 100-den ziyade çeşit tedbir teşkil etildi", – dep qayd ete festivalniñ reberi Lüdmila Fit.
Festivalniñ güzel hususiyeti şunda ki, ekspo-merkezinde bir çoq pavilonda zallar ayırılğan, anda kitap taqdimleri, ziyaretçiler ve ekspertler ile yazıcılarnıñ munaqaşaları keçirile, festival musafirleri kitap müelliflerinen körüşe bile. Ukrayin erbapları sevimli kitaplarını kütleviy şekilde oquy, müellifler ise öz kitapları aqqında ikâye ete. Er bir yazıcı içün ayrı yer ve vaqıt belgilengen.
Festivalde ayrıca hayriye stendi de çalışa, anda "Yahşılıq şeeri" Halqara qadınlar ve balalarğa qol tutuv merkezi ve "Ohmatdet" Milliy bala mahsus hastahanesine kitaplarnı bermek mümkün.
Qırım aqqında kitaplar neşirlerniñ arasında ğayıp oldı
Ekspo-merkezniñ esas pavilyonında gürültü ve çoq adam bar. Neşriyatlar bir çoq kitapnı teklif ete - büyük zalda yigirimden ziyade kiosk ve kitap ile yerler bar. Kitaplarnıñ çoqluğı arasında şaşmalamaq aqılsızlıqtır, çünki kerçek kitapsevginiñ böyle zengin bir saylavında er şeyni almaq istegi bar! Amma kitaplar deñizinden çıqmaq içün qıdıruvımıznı sıñırlaymız: Qırım aqqında er angi kitapnı qıdıracaqmız.
Birinci kioskqa yaqınlaşamız.
– Qırım aqqında kitaplarıñız barmı?
– Sizi tarihiy, ilmiy ya da bediiy edebiyat meraqlandıra?
– Olğan episi!
– Afsus ki, biz sizge iç bir şey teklif etip olamaymız...
Başqa kioskqa keçemiz. Aynı vaziyet. Bir şey yoq. Üçüncisı – bir şey yoq. Dörtünci, beşinci, altıncı... iç bir şey yoq.
Kiosklardan birinde afu soradılar ve dediler: qomşularımızda Anastasiya Levkovanıñ "Perekopnıñ arqasında topraq bar" kitabını kördik. Kerçekten "Laboratoriya" neşriyatınıñ kioskı ziyaretçilerge Lviv yazıcısınıñ Qırım.Aqiqat kitabını teklif ete.
Daa bir qaç kiosknı aylanıp çıqamız, Qırım aqqında neşirlerniñ yoq olğanından emin oldıq.
Kiosklar arasındaki nevbetteki seyaat da muvafaqiyetli oldı: "Vivat" Harkiv neşriyatı qırımlı, yazıcı Svetlana Taratorinanıñ "Dim soli" kitabını teklif ete.
Bu, tapqanımıznıñ soñu.
"Kitap ülkesi" festivaliniñ kitap bazarında satılğan belki de yüz biñlernen kitap adları arasında biz oquyıcılarğa endi belli olğan Anastasiya Levkovanıñ "Perekopnıñ arqasında topraq bar" kitabı, "Roksolana" trilogiyası ve Aleksandra Şutkonıñ eki ayrı kitabı, Svetlana Taratornıñ "Dim soli" kitabını taptıq.
Qırım bugünde-bugün Rusiyeniñ Ukrayinağa qarşı cenkiniñ eñ müim meselelerinden biri ola ve oquyıcılarnıñ onıñ tarihı, bugünki künde ve istiqbaline olğan merağını qanaatlendirmek isteyim. Oquyıcılarnıñ böyle merağı, elbette, bir çoq yazıcılarnı çeşit türlü eserler yaratmağa ilhamlandıra bile edi, lâkin kitaplarnıñ sayısı az. Ve, elbette, neşirlerden şikâyet etmeñiz, olar deyler: yazıcılar bir şey yazmadılar. Yazıcılardan da şikâyet etmeyim: Qırım, deyler, öyle ebediy mevzu ki, daa yetiştirecekmiz!
Belli ki, Qırım aqqında zemaneviy edebiyatnıñ yetmemezligi bir kimseniñ qabaatı degil, bizim umumiy belâmızdır...
Bu künniñ ekinci prezentatsiyası daa meraqlı olaraq adlandırıldı: "Yarımadanı yañıdan keşif etüv: Qırım zemaneviy ukrayin edebiyatında". Tedbirni belli kinorejissör Ahtem Seytablayev alıp bardı, kitapnı ise yazıcı Svetlana Taratorina taqdim etti, çünki Ukrayina institutınıñ baş müdiriniñ muavini Alim Aliyev "Qırım inciri" adlı dörtünci kitapnı alıp kelgen olsa da, o oquyıcılar içün o qadar belli ki, onı taqdim etmek kerekmey.
Yazıcı Svetlana Taratorina, bir çoq çöl sakinleri kibi, Cenübiy yalı, dağlar ya da dağ etegi, Sevastopol ya da Keriç yarımadası degil de, çöl Qırımını kerçek Qırım dep saya. Ve bunıñ bir sebebi bar. Onıñ "Dim soli" kitabı, iç bir vaqıt olmağan Qırımnı tasvirlegen fantaziya üslübinde bir antiutopiyadır, amma biz bilgenimizden daa ziyade Ukrayina ile Qırımdan keçken çumaklar, tuz ve diger mallarnen bağlıdır.
Yarmalıqnıñ birinci kününde taqdim etilgen kitaplarnıñ episi o qadar meraqlı ki, Qırım.Aqiqat olarnı yaqın zamanda ayrı materiallarnen taqdim etecek.
Bazar künü, aprel 28-de, festivalniñ planına köre, daa bir taqdim merasimi olacaq, teşkilâtçılar oña "Qırımtatar cemiyetleriniñ vekilleri ile subet" adını berdi. Yevgeniya Genovanıñ "Qırımtatar qorantaları" kitabınıñ taqdimi. Filologiya ilimleri namzeti, jurnalist-tahqiqatçı ve aq qorçalayıcı Yevgeniya Genovanıñ kitabını ukrayin sportçısı ve siyasetçisi, yunan-roma küreşçisi, Ukrayina çempionı, VIII çağırılış Odesa vilâyet şurasınıñ deputatı Fevzi Mamutov, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azası, Qırımtatar resurs merkeziniñ yolbaşçısı Eskender Bariyev, Qırımtatar resurs merkeziniñ meneceri Zarema Bariyeva taqdim etecek.
Bu kitap on dört qırımtatar qorantasınıñ ikâyelerinden ibaret. Olar cenk, taqip, sürgünlik, açlıqnıñ dehşetlerini ve acısını paylaştılar. Nesil-nesilden olarnı er seferinde özü içün yañı bir ad uydurğanına baqmadan, aynı bir duşman taqip ete – Rusiye İmperiyası, SSCB, Rusiye Federatsiyası. O qullanğan işkenceler, onıñ fikrince, qırımtatarlarnı sıñırlamaq kerek. Oquyıcı Özbekistannıñ Açlıq çölünde pamuq toplağan gençlerni körer. Ana-babasınıñ evinden quvulğan qadınnıñ çaresizligi. Ukrayina qorçalayıcısınıñ qadını içün keder. Amma bu qorantalarnı yalıñız umumiy ağrı degil, aynı zamanda vatanını qaytarmaq, serbest Qırımda yaşamaq istegi birleştire. Bu kitapnıñ müellifleri kelecek taqdim etüvde böyle teklif ete, ve oquyıcılar bunı kelecek bazar künü körmek mümkünler.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
