Kezlevdeki Rusiye şeer mahkemesi Abdulla İbragimovnı «ekstremist teşkilâtınıñ atributlarını ya da timsallerini açıq numayış etkeni» içün memuriy maddege istinaden üç künge apiske aldı. Sebep 2013 senesi İbragimovnıñ «VKontakte» saifesinde paylaşılğan «Hizb ut-Tahrir» firqasınıñ timsalleri oldı.
Qırımlı iyülniñ 22-nde saba babası, 57 yaşında Ali İbragimovnıñ evinde ve qorantağa ait tükânda keçirilgen tintüvden soñ tutuldı. Aq qorçalayıcı Lutfiye Zudiyevanıñ bildirgenine köre, vatandaş qıyafetinde Rusiyeniñ Ekstremizm ile küreş merkeziniñ hadimleri başta Abdullanı ve Ali İbrgamovnıñ daa bir oğlu, 27 yaşında Mustafanı, belli olmağan yerge alıp ketti.
Ukrainanıñ Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar prokuraturası qanunsız sayğan tintüvlernen bağlı cinaiy tahqiqat başlattı. Ukraina Yuqarı Radasınıñ insan aqları vekâletlisi Lüdmila Denisova halqara toplulıqnı Rusiye quvetçileriniñ qanunsız areketlerine cevap bermesine çağırdı.
Yarımadada keçirilgen tintüvler ve apis cezaları aqqında Qırım.Aqiqat Radiosınıñ yayınında aytıldı.
– Mustafa İbragimov iyülniñ 22-nde olğan adise-vaqialar aqqında «Qırım birdemligi» faallerine böyle tarif etti:
«Evde edim, başta kirmege tırışqanlar, pek agressiv ediler, qıçıra ediler: «Ürsü beriñiz, qapularnı açacaqmız». Toqtañız, açam, dedim. Qapu açtım – qalqan, avtomatlarnen çapıp kirgenler, qıçırğanlar, itmege, meni tutmağa tırışqanlar, amma bermedim ve oturdım. Soñra OMON hadimlerinden biri eñseme tepti, başımnı töşeme taşına urdım. Anamnen babamnı tiymediler, amma kiçik qardaşıma qırçma taqıp, yerge yatqızğanlar… Eki doğmuş qardaşım ve ortancı qardaşım Abdulla olğan tükânğa kirip, tek alıcılarnı qorquzğanlar, çünki anda da OMON bar edi. Er kes tükândan çıqsın dep qıçırğanlar, bu peynir satılğan azıq tükânı olğanı içün pıçaqlar bar – olar birden pıçaqlarnı çetke qoyğanlar, ne içündir, ve qararnı oquğanlar».
– Mustafanıñ aytqanına köre, bu qararda ekstremizm ve terrorizm ile küreş bölügi yasaqlanğan teşkilâtlarnen alâqası olğanlarnı qıdıra, dep aytıldı, amma quvetçilernen beraber Rospotrebnadzor hadimleriniñ kelmesi de meraqlı:
Bu standart shemağa köre qorquzuvdır, başqa bir şey kelmey aqlımaMustafa İbragimov
«Malımıznı sanktsion mal ceetinden baqqanlar – et, süt malları. Şahsiy müessisem «Merkuriy» sistemasında barmı ve bütün mal keçemi dep baqqanlar. Amma mındaki şart, qaideler toqtamayıp deñişkeni içün bu mal «Merkuriyden» keçmegen edi. Olar tamğalanmağan mal alınacaq, dep aytqanlar, amma neticede bir şey almadılar. Bazı mallarnı qayd etkenler – yağ, ev peyniri, bazı kolbaslarnı – ve episini bir qaç çuvalğa alıp, sebepler belli olğanına qadar müürlegenler. Er şey tükânda qala, satmağa yasaq etkenler. Bu standart shemağa köre qorquzuvdır, başqa bir şey kelmey aqlıma. Tükânnen bağlı para cezası kelecektir».
– Qırım aq qorçalayıcı gruppasınıñ eksperti Aleksandr Sedovnen bağlandıq – Kezlevdeki tintüvler ve Abdulla İbragimovnıñ apiske alınmasına nasıl qıymet kesesiñiz?
Saba insanğa tintüv keçirmege kele ediler, soñ ise o, dava şaatı olıp çıqa ediAleksandr Sedov
– Onı memuriy kodeksniñ maddesine istinaden qabaatlağanlar, ve eki binada tintüv keçirmek içün OMON, «E» Merkezini ve diger quvetçilerni ketirmeknen qabartqanlar. Bu Qırımda rekord olmasa da, saba insanğa tintüv keçirmege kele ediler, soñ ise o, dava şaatı olıp çıqa edi. Quvetçiler biriniñ evine kelse, tintüv artıq standart tedbir ola – onsız artıq bir şey olmay. Maqsadları – faal, qırımtatarlarnı qorquzmaq ve, belki, provokatsiyağa oğratmaq. Memuriy davalar çerçivesinde birden bir qaç evde tintüv keçirip, açuvlanğan insanlarnı poliske qarşılıq köstergeni ve qanunsız kütleviy tedbirlerni keçirgenleri içbn bir qaç künge apiske alğan ediler.
– Yani Rusiye quvetçileri içün tintüv keçirmekten başqa maqsadı yoqmı?
İnsan Qırım işğalinden evel içtimaiy ağlarda paylaşqanları içün qabaatlana. Mında bir sıra bozuv baAleksandr Sedov
– Olar insannı tutmağa kelgenler, belki, daa bir şey taparlar. Tintüv bir dava çerçivesinde keçirilse, bu çerçivede qalmaq kerek – teşkermek içün er kes ketirilmemeli: Rospotrebnadzor, yanğın söndüricileri. Olarnıñ içtimaiy ağda paylaşqanları içün mesüliyetke çekmeknen ne alâqası bar? Amma memuriy Madde boyunca böyle bir tintüv keçirilmesi şahsiy ve qoranta ayatı serbestligi aqqını boza, çünki quvetçilerniñ böyle areketler yapmaq içün sebebi yoq. Olar advokatlarnı da tintüvge kirsetmedi – bu imaye aqqını boza. Ve qabaatlavnıñ özü: insan Qırım işğalinden evel içtimaiy ağlarda paylaşqanları içün qabaatlana. Mında bir sıra bozuv bar.
– Ne kibi? Rusiye qanunlarınıñ eski adise-vaqialarında qullanıluvını aytasıñızmı?
– Birinciden, içtimaiy ağda paylaşılğanları içün fikir bildirüv serbestligini boza. Ekinciden, paylaşuv işğalden evel yapıldı, qanun esasında bile ceza aqqını boza. Yani Abdulla İbragimov areketlerni yapqan vaqıtta cinayet olmağan areketleri içün cezalandırıldı. Rusiye mahkemeleri öyle yapa: insan yazğanlarını silmese, cinayet yapmağa devam ete sanki. Rospotrebnadşçor yasaqlanğan malümat bazasını ara-sına yañarta, ve insanlar maqalelerini ve paylaşqanlarını teşkermek kerek, demek, yoqsa memuriy taqipke oğrar. Üçünciden, işğal etilgen topraqta işğalci devletniñ qanunlarını qullanmağa yasaqlağan halqara gumanitar uquq normaları bozula.
– Siziñ fikiriñizce, Rusiye quvetçileriniñ maqsadı ne?
«VKontakte» içtimaiy ağında bir şey paylaşmağa tevsiye etmeyim, çünki bu içtimaiy ağ FSB ile faal işbirligi yapqanına oşaySergey Mokruşin
– Rusiye Federatsiyasınıñ işğal etken topraqta ekstremizm ve terrorizm ile küreşmek kibi bir maqsadı yoq. Olar memnün olmağanlarnen, siyasiy maqsadlar çerçivesinde taqip etileceklernen küreşe. Advokatlarnı tuta bileler, meselâ, Emil Kurbedinov tutulğanı kibi, eski bir paylaşuvı olğan faallerni tuta bileler. «Hizb ut-Tahrir» yahşı kelişken bir sebep, FSB ekspertleri tafsilâtlar bile bermey. Meselâ, bazı islâm devletleriniñ bayraqlarında «Hizb ut-Tahrir» timsallerine oşağan timsaller bar, amma insanlar kene taqip etile. Yani bu faallernen küreş aleti oldı – istek olsun. Men «VKontakte» içtimaiy ağında bir şey paylaşmağa tevsiye etmeyim, çünki bu içtimaiy ağ FSB ile faal işbirligi yapqanına ve quvetçilerge tek paylaşuvlarda degil, tefsirlerde de ciddiy qıdıruv aletlerini bergenine oşay.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
Qırımdaki «Hizb ut-Tahrir davaları»
«Hizb ut-Tahrir davası» boyunca apiske alınğan ve mahküm etilgenlerniñ imayecileri olarnıñ taqip etilmesi diniy sebeplernen bağlı olğanını tüşüne. Advokatlar qayd etkenine köre, Rusiye uquq qoruyıcı organları tarafından bu dava boyunca taqip etilgenler – ekseriyeti qırımtatarlar ve ukrain, rus, tacik, azeri ve islâm dinini kütken diger millet vekilleri. Halqara uquq işğal etilgen topraqlarda işğalci devlet qanunlarını kirsetmege yasaqlay.
«Hizb ut-Tahrir» halqara islâm siyasiy teşkilâtı, bütün musulman devletleriniñ islâm halifeligine birleştirilmesini öz maqsadı olğanını ayta, amma olar, bu maqsatqa irişmek içün terroristik usullarnı red ete ve Rusiyede adaletsiz taqip etilgenini ayta. Rusiye Yuqarı mahkemesi 2003 senesi «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtını 15 «terrorist» birleşme cedveline kirsetip, onı yasaq etti.
Sergey Mokruşin, Qırım.Aqiqat alıp barıcısı
