Bu yıl ilhaq etilgen Qırımnıñ büceti keçken yılğa köre yedi yarım milliard rublege azlaştı. Ne içün böyle oldı, şimdilik qomşu Rusiyeden kelgen yarımada desteginiñ payı nedir, kelecekte Kremniñ maliyeviy siyasetinden neni beklemeli ve qabul etilgen büdcet vesiqasında ne masrafları belgilengen - bu maqalede oquñız.
Köstergiçler azlaştı
Yarımadanıñ işğalinden berli ilk sefer Rusiye akimiyeti Qırım qaznasına para bermesini azlaştırdı. Bu yıl Moskovadan para keliri 136 milliardnı teşkil etecek, bıltır ise Rusiye bücetinden 149 milliard ruble ayırıldı.
Umumen, rusiyeli Qırım maliye nazirliginiñ saytındaki malümatnı talil etkende, böyle deñişmeler körüne: 2015 yıl - 47 milliard, 2016 - 43,2 milliard, 2017 - 97,9 milliard, 2018 - 131 milliard, 2019 - 149,7 milliard.
Nazirlikte Rusiye büdjetinden subventsiya ve dotatsiyalarnıñ 30 milliardğa azlaşqanını, Qırımnıñ içtimaiy ve iqtisadiy inkişafı programması ile temin etilgen obyektlerniñ ekseriyetiniñ qurulışı soñuna kelgeninen añlatalar.
Kelecek yıllarda Maqsatlı Federal Programmasınıñ obyektlerini faaliyetke keçirerek, ve böylece olarğa para ayırılmasını toqtataraq, cumhuriyetniñ federal merkezden subsidiyaları azlaşacaq"Rusiye gazetası"
"Kelecek yıllarda Maqsatlı Federal Programmasınıñ obyektlerini faaliyetke keçirerek, ve böylece olarğa para ayırılmasını toqtataraq, cumhuriyetniñ federal merkezden subsidiyaları azlaşacaq", - haber ete "Rusiye gazetası".
Amma bundan ğayrı, aqça berilüviniñ azlaştırılması, devlet büdjetinden kelgen paranı masraf etip yetiştirmegenlerinen bağlı, degen laflar da bar. Keçken yıl ayırılğan ve bu 2020 yılda istenilgen raqamlarınıñ talili de bu fikirni tasdıqlay. Böylece, keçken yılnıñ noyabr 27-sine qadar, Qırımğa 135 milliard rüble ayırıldı. Aynı şu künü kelecek yılğa büdjet qabul olundı ve onıñ raqamı da aman-aman aynı edi.
Rusiye büdjet paralarını işletip yetiştirmegenlerini Qırım akimiyeti de gizlemey. Qırım Maliye naziri İrina Kivikonıñ aytqanına köre, şeer ve rayon memuriyetlerinde masraf etilmege 1,8 milliard ruble qalğan.
Bergilerden para
Rusiye destegi zayıflaşıp başlağanını, büdjetniñ başqa maddelerinden de körmek mümkün. Bıltır Kreml yarımadağa saip olmaq içün hazinesinden 77%-nı tölegen olsa, bu yıl köstergiçi 73,5%-dır. Daa azca yalıñız 2016 senesinde oldı.
Qırım akimiyeti öz kelirleriniñ arttırmasınen de masraflarını azlaştıracaq ola. Keçken yıl bergi hızmeti hadimelri plannı toldurmğa aşıqtı ve sentâbrge qadar bütün paralarnı cıydı. Yılnıñ soñuna qadar olar köstergiçlerni üç kere aştılar ve bunıñ içün 2020 yılda daa çoq becerip, bir yarım milliardğa çoqça toplamağa mecburlar.
Yani, yaqın vaqıtta biznes içün bergi azlaşacağı beklenilmey. Aksine, yerli akimiyet organları bergi arttırılmasına çalışacaqtır, misal olaraq, mesken bergisi kirsetilecek ola. Bundan ğayrı bergilendirilgen şahıslarnıñ cedvelini keñleştirecek, olarnıñ arasına repetitorlar, programmistler, mevsim işçileri ve yazda meskenlerini kirağa bergen adamlar kirecek.
İçtimaiy büdjet
Bergi basqısı artmasınen, qırımlılarğa içtimaiy yardımlarnı vade eteler.
Bütün içtimaiy ödevlerniñ tölemesiniñ devam etmesine büyük diqqat ayırıldıİrina Kiviko
"Olğanı kibi içtimaiy saa eñ müimdir. Bütün içtimaiy ödevlerniñ tölemesiniñ devam etmesine büyük diqqat ayırıldı. 2020 yılda masraflarnıñ 41,8% içtimaiy saağa ketecek", - dedi Qırım maaliye naziri İrina Kiviko ve oktâbr ayında büdjet işçileriniñ aylığını kötermege söz berdi.
Kiviko qayd etti ki, Qırım büdjeti içün tasil saası eñ paalığa çıqa, oña 29,4 milliard rüble masraf eteler, bundan soñ pensiya ve içtimaiy ödevlerniñ tölemesi - 27 milliard. Qırımlılarnıñ bedava tibbiy baqıluvına 12 milliard ayırılacaq, medeniyet saasına ise 3,8 milliard ruble berilecek. Daa dört milliardnı umumdevlet meselelerine masraf etecek olalar. Umumdevlet meselelerine ayırılğan paradan 27 million rublesi ise - Rusiye Devlet duması mebuslarınıñ ve Rusiye Federatsiya Şurası azalarınıñ faaliyetiniñ temin etilmesine sarf etilecek.
Meraqlı ki, qırım akimiyetinde 2020 yılğa qabul etilgen büdjetniñ açıq qıymet keşüvini kimse aman-aman yapmadı. Bundan istisna sadece Qırımnıñ rusiyeli parlamentiniñ spikeri Vladimir Konstantinov oldı, o, "Qırımlılarnı özüm duyğan optimizmde işandıra bilem", - dep ayttı.
