Qırım.Aqiqat Qırımda tevqif etilgen qırımtatar faali, siyasetçisi ve jurnalisti Nariman Celâlnıñ mektüplerini yayınlay
2021 senesi dekabrniñ doquzı. Sergey ve mende bugün quvanç. Sabadan siziñ mektüpleriñizni ketirdiler. Olarnı alğanımız zaman külünçli bir dialog oldı.
Nevbetçi bir qaç teftişçi ile beraber saba sayuvına keldi. Bu protsedura vaqtanda biz, apisliler, kameradan koridorğa çıqamız, anda bizni tinteler, yasaq etilgen şeylerni qıdıralar. Teftişçilerden biri kameranı baqıp çıqa. Ola bilgen "gizli yerlerni" qıdırıp ağaçtan çöküçnen divar ve tabannı yavaştan qaqa.
Nevbetçiniñ qollarında bir deste mektüpler bar edi. Olarnı bizge berip başladı. Esasen, maña ve Sergeyge, ve bir qaç qomşularımızğa. Adlarımıznı oqup, birer-birer mektüp bizge uzatqanda, teftişçilerden biri şaşıp, soradı:
–Zarf üstünde kamera nomerası yazılmağanına köre, kimniñ mektübi olğanını nasıl añlamaq?
Nevbetçi sakince cevap berdi:
– Aslında, mında soyadları yazılğan!
Sergey ve men külümsiredik, amma teftişçiniñ sözlerinden külmedik. Belki de nevbetçiniñ adlarımıznı bilgeni onı şaşırttı. Kendine böyle bir bilgi yüklemege kerekli körmegendir.
Rusiye akimiyeti ile dialog qurmaq imkânsız, dep aytqan edi: Qırımda tutulğan Nariman Celâl nenen belli (fotoresimler)
Siz "çoq cıltlı" mektüpler iç aldıñızmı? Men - e! Saña adiy, hoş ve samimiy sözler yazalar ve buña pek quvanasıñ. Aytmağa unuttım, "çoq cıltlı" - bu dört mektüp birden. Olar türlü vaqıt yazılğan, amma bir zarfta yollanğan.
Siz "çoq cıltlı" mektüpler iç aldıñızmı? Men - e! Saña adiy, hoş ve samimiy sözler yazalar ve buña pek quvanasıñ
Elektron mektüpler bir müddet ketirmeyler. Programmağa ya da teçhizatqa bir şey oldı, deyler... Amma menim canım ağırmay. Siz yazıñız, kelerler.
Meşur rus-israil şairi İgor Gübermannıñ hatıra kitaplarından birini oqup bitirdim. 70-80-ncı yıllarnıñ soñunda, o, sovet imperiyasını sevmegenine köre sahte qabaatlardan sebep mahküm etildi.
Buña köre, bir qaç satırnı siz içün ketirmek isteyim. Olarnı pek begendim.
О том, что подлость заразительна
и через воздух размножается,
известно всем, но утешительно,
что ей не каждый заражается.
Er keske, dostlarıma bar olğanıñız içün, yazğanıñız içün minnetdarım. Sağlığıñızğa muqayt oluñız ve qapılmañız. Siz meni añladıñız.
Şimdiki vaqıt biz yaşamağa yalışqanımızdan pek farqlana. Ve özüni saqlap qalmaq pek müim. Vaqıt özü buña imkân yarata.
В эпохи покоя мы чувствами нищи,
к нам сытость приходит, и скука за ней;
в эпохи трагедий мы глубже и чище,
и музыка выше, и судьбы ясней.
Körüşüv vaqtında apayım Leviza soradı: "Ne içün öz aqqında yazmağa toqtadıñ? Adamlar soraylar, meraqlanalar".
Bu meraqlı olacağını iç tüşünmedim. Amma endi tüşündim ki, sizge - menim qapılmağan, pervasız olmağan, küçlü ve sebatlı, tanış olğan ve tanış olmağan, amma bir avadan nefes alğanlarğa yazacağım.
Мои душевные итоги
подбил засов дверей стальных,
я был ничуть не мягче многих,
и много тверже остальных.
Все тот же, все там же, вместе с вами.
Siziñ Nariman Celâl.
Qırımda apiske alınğan qırımtatar faali, siyasetçi ve jurnalist Nariman Celâlnıñ nektübini apayı Leviza Facebook saifesinde yayınladı.
Anğara köyündeki «gaz borusında diversiya» davası
Sentâbrniñ 3-4-nde Qırımda Rusiye quvetçileri tintüvler keçirip, beş insannı tuttı. Olar arasında qırımtatar siyasetçisi ve faali Nariman Celâl bar. Eki doğmuş qardaşlar Aziz ve Asan Ahtemovlar eki ayğa apiske alındı, Azizniñ babası Eskender Ahtemov 10 künge apiske alındı. Asan Ahtemovnıñ qardaşı Arsen 15 künge apiske alındı. Kreml kontrolindeki Kiyev rayon mahkemesi qırımtatar siyasetçisi ve faali Nariman Celâlnı eki ayğa – noyabrniñ 4-ne qadar apiske aldı. Nariman Celâl bütün qabaatlavlarnı inkâr ete.
Sentâbrniñ 7-nde TASS Rusiye malümat agentilgi Rusiye FSB-sine atfı etip, Aqmescit civarındaki Anğara (Perevalnoye) köyü yaqınlarında gaz borusında diversiya yapqanından şübheli sayılğanlar qabaatını itiraf etkenler, dep bildirdi. FSB yayınlağan videoda eki ekrek kimden talimat alğanlarını ve Anğara köyünde gaz borusınıñ patlatılmasını nasıl teşkil etkenlerini tafsilâtlı aytıp berdi.
FSB, diversiyanı Ukraina Mudafaa nazirliginiñ Baş istihbarat idaresi teşkil etti, dep israr ete.
Ukraina Mudafaa nazirliginiñ baş istihbarat idaresi Rusiye FSBsiniñ qabaatlavını «bir maqsadı olğan provokatsiya» olaraq köre.
Ukraina akimiyeti qırımtatar faalleriniñ tutuluvı ve apiske alınuvını avgustnıñ 23-nde Kyivde keçirilgen «Qırım platformasınıñ» sammitinen bağlay.
Ukraina ombudsmanı Lüdmila Denisova Qırımda insanlarnıñ apiske alınması sebebinden BM İnsan aqları Yuqarı komissarı Michelle Bacheletke muracaat etti.
Sentâbrniñ 3-4-nde Qırımdaki faallerniñ evlerinde keçirilgen tintüvler ve tutuvlardan soñ Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar prokuraturası cinaiy tahqiqat başlattı.