Qırımnıñ Rusiye yolbaşçısı Sergey Aksenov, Ukrainanıñ tamır halqlar qanunı «propaganda maqsadınen qabul etildi», dep ayttı. Bu aqta o, iyülniñ 2-nde Facebook saifesinde yazdı.
«Mence, bu resmiy Kyivniñ Qırımnı kontrol altına qaytaruv imkânına inanmağanını köstere. Şunıñ içün qırımtatar, qaray ve qırımçaqlarğa er şey vade etmek mümkün, episi bir bu vadelerni yerine ketirmege kerek olmaycaq. Qanunnı ise propaganda maqsadınen qullanmaq mümkün», – dep bildirdi o.
Aksenov, «şimdilik Ukrainağa ait topraqlarda tarihiy yaşağan millionlarnen halq vekili – rus, rusin, macarlarnı – resmiy Kyiv tamır halq dep saymay», dep tüşüne.
Avropa Şurası Parlament Assambleyasında (PACE) Rusiye eyyeti iyülniñ 1-nde Ukraina Yuqarı Radasınıñ cumaaqşamı künü tamır halqlar qanunını qabul etmesine qarşı narazılıq bildirdi. Rusiye PACEden «Ukrainada milliy azlıqlarnıñ aqları problemasını baqıp, qıymet kesmesini» talap etti.
İyülniñ 1-nde Yuqarı Rada Ukrainanıñ tamır halqlar qanun leyhasını temel olaraq ve bütünley qabul etti. Parlamentniñ 325 deputatı «ebet» dedi. Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov, qabul etilgen qanun «Kremlniñ Qırım topraqlarında ruslar aqqında miflerni yoq ete ve Qırımnıñ işğalden azat etilüvini yaqınlaştıra», dep qayd etti.
Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy mayısnıñ 18-nde qırımtatar genotsidiniñ qurbanlarını añma kününde Ukraina yarımadanı kontrol altına qaytarmaq içün ğayret köstere, dep qayd etti. O, tamır halqlar qanun leyhasını parlament baqsın dep berdi, dep haber etken edi.
İyünniñ 16-nda Ukraina Yuqarı Radasınıñ insan aqları komiteti parlamentke tamır halqlar qanunını temel olaraq ve umumen qabul etmesini tevsiye etti.
Bundan soñ Devlet duması bu Ukraina qanun leyhasını takbih etken beyanatnı qabul etip, PACE ve OSCEge muracaat etecekler, dep bildirdi.
Rusiye prezidenti Vladimir Putin Ukrainanıñ tamır halqlar qanun leyhası «ruslarğa qarşı yapılğan küçlü bir darbe» ola dep, daa soñra onı tem-telef silâsınen qıyasladı.
Qırımtatarlarnı tamır halq olaraq tanıma
2014 senesi martnıñ 20-nde Ukraina Yuqarı Radası qırımtatarlarnı Qırımnıñ tamır halqı dep tanıdı. Bu qararğa 283 halq deputat rey berdi. Ukraina qırımtatar halqınen diger milliy azlıqlarnıñ Ukrainanıñ tamır halqı olaraq etnik, medeniyet, til ve din kimliginiñ saqlap qalması ve inkişafını kefil etmekte. Qırımtatar Milliy Meclisi ve Qurultayı qırımtatarlarnıñ temsiliy organları olaraq tanıldı.
Er yıl avgustnıñ 9-nda dünya tamır halqlar künü qayd etile. Onı BM Baş Assambleyası 1994 senesi tasdıqladı.
