Mayısnıñ 13-14-nde Rusiye mahkemelerinde 2019 senesi mart ayında apiske alınğan qırımtatar faalleriniñ sıñırlav tedbiriniñ uzatılması baqılğan oturışuvlar keçirile.
Rusiyeniñ Rostov vilâyeti ve ilhaq etilgen Aqmescit mahkemeleri daa bir «Hizb ut-Tahrir davasınıñ» doquz mabüsiniñ tevqif müddetini avgustnıñ 15-ne qadar uzattı. Mart ayında tutulğan 24 qırımtatar faalinden beşi «terror teşkilâtınıñ faaliyetini teşkil etkeninde», qalğanları ise «terror teşkilâtınıñ faaliyetinde iştirak etkeninde» qabaatlana.
Jurnalist Taras İbragimovnıñ fikirince, Rusiye quvetçileriniñ tutulğanlarğa qarşı iddialarınıñ Rusiyede yasaqlanğan «Hizb ut-Tahrir» musulman siyasiy teşkilâtınıñ faaliyetinen alâqası yoq.
Bu insanlarnıñ çoqusı beş yıl devamında belli bir vatandaş faaliyetini köstergen edi. Şu sebepten de ceza çekedirlerTaras İbragimov
– Bu Qırımdaki yedinci «Hizb ut-Tahrir davası» oldı. Bu yedi gruppadan bazıları endi mahküm etildi, bazırları tahqiqat altında buluna, digerleriniñ ise mahkemeleri devam ete. Mayısnıñ 14-nde Rostovda Aqmescitteki birinci gruppanıñ davası baqılacaq, bizler ise Aqmescitteki ekinci gruppanı muzakere etemiz. Bu insanlarnıñ çoqusı Aqmescit civarında yaşay ve beş yıl devamında, Qırımda insanlarnı apiske almağa başlağanından berli, belli bir vatandaş faaliyetini köstergen edi. Birileri vatandaş jurnalisti oldı, bazıları Rusiye kütleviy haber vastaları olaraq bile qayd oldı ve mahkemelerge bardı, digerleri SİZOğa aş ve ilk ihtiyac mallarını alıp ketken edi. Şu sebepten de ceza çekedirler. Vatandaş jurnalistlerinden biri Remzi Bekirov, yahşı tanışım, mahkemede onı mahkeme oturışuvlarını aydınlatıp, olar aqqında yazğanı içün taqip etkenlerini ayttı.
Advokat Sergey Legostov mayısnıñ 14-nde davalar ağır şaraitlerde baqıla, dep şikâyet ete.
Bizler halqara uquq, Avropa Şurası Parlament assambleyasınıñ belli qararları, BM Baş assambleyasınıñ Qırım işğali ve ilhaqı qararlarına esaslanamızSergey Legostov
– Bugün Kirov rayonında 8 insan bar, şu cümleden müvekkilim Farid Bazarov. Mahkeme olarnı eki dörtlükke birleştirdi. Kündüz birinci dörtniñ oturışuvı keçirile. Salon pek küçük. Tasavvur etiñiz: imaye ve digerleriniñ işi içün – masa ve bir skemleçik, anda eki advokat otura, ve daa eki aynı skemle tura, anda daa eki advokat oturacaq. Oturışuv qapalı şekilde keçirile, dep tüşünem. Farid terror teşkilâtınıñ bölük faaliyetini teşkil etkeninde qabaatlana. Bizler halqara uquq, Avropa Şurası Parlament assambleyasınıñ belli qararları, BM Baş assambleyasınıñ Qırım işğali ve ilhaqı qararlarına esaslanamız. Topraq vaqtınca Rusiye tarafından kontrol etile, aynı vaqıtta Ukrainada bu areketler içün cinaiy ceza belgilenmemekte.
Sergey Legostovnıñ qayd etkenine köre, advokat bu şekilde taqipniñ siyasiy sebepleri bar olğanını isbatlamağa tırışa.
– Tahqiqat terror dep sayğan «cinayetlerni» «tahqiq etmek» pek qolay. İnsanlarnıñ er angi mevzuda, hususan diniy mevzularda, subetlerini diñlemek, bir de bir kitapçıqnı tapmaq kerek – o qadar, «terrorist» azır.
Martnıñ 27-nde keçirilgen kütleviy tintüvler künü Qırımnıñ Rusiye ükümetiniñ reisi Sergey Aksenov Rusiye quvetçileriniñ areketlerinde siyasiy sebepler yoq, dep bildirdi.
«Bütün tahqiqat areketleri qanun çerçivesinde, daa evel açılğan cinaiy davalar çerçivesinde keçirile. Yarımadadaki repressiyalar aqqında laflar – yalan ve boş laf, davanı siyasetnen bağlamaq ıntıluvıdır. Cinayet ve ekstremizmniñ milliy ve diniy bağı yoq. Çetel devletlerniñ menfaatları içün çalışqan yasaqlanğan teşkilâtlarnıñ bütün iştirakçileri millet mensüpligine baqmadan Rusiye Federatsiyasınıñ qanunlarına köre cevap berecek. Bu qanunlarnı ürmet etmegenler dünyanıñ er angi köşesinde yaşay bile. Mında olarğa apishaneden ğayrı, başqa yer yoq».
Jurnalist Taras İbragimovnıñ fikirince, «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtına ait oluv terror faaliyetinen teñ degil, tutulğan qırımtatar faalleri ise bu teşkilâtnıñ iştirakçileri olmaması mümkün.
Olarnı tek musulman olğanları içün taqip eteler. Apis cezaları bitmeycekTaras İbragimov
– «Hizb ut-Tahrir» davaları boyunca cinaiy taqip esnasında Rusiyede bir kere bile terror ücümi yapılmağan edi, bu teşkilât bir de bir zorbalıq areketlerini de yapmağan edi. Bu firqa öz mefküresini teşviq etip, zorbalıqsız küreşni alıp bara, bu qadar. Em de bunıñ kibi propaganda tek musulman memleketlerinde yapıla… Qırımda quvetçiler böyle yol saylap aldı: «Hizb ut-Tahrir» davalarına esaslanıp, ne mefküresine, ne de bu teşkilâtta azalıqqa alâqası olğan insanlarnı tutıp alalar. Olarnı tek musulman olğanları içün taqip eteler. Apis cezaları bitmeycek ve yaqın kelecekte devam etecektir, Sergey Aksenov ise FSB fikirlerini ve taktikasını aydınlattı.
«Hizb ut-Tahrir davasınıñ» mabüsi Tofik Abdulgaziyevniñ ömür arqadaşı Aliye Kurtametova aqayınıñ artından Rusiyeniñ Rostov vilâyetine ketti, amma şimdilik körüşip olamadı.
– Şahtı şeerinde bulunamız, mahkeme binasına bile kirsetmediler. Oturışuv qapalı şekilde keçirilecek degenler. Dört oturışuv keçirile – aqayım ve daa üç insannıñ davası baqıla. Bekleymiz, belki, qarar seslendirilgende kirmege izin bererler. Biz iç olmağanda qarar seslendirilgende kirsetsinler, dep şikâyet arizalarını berdik, çünki yaqın tuvğanlarınıñ anda olmaq aqları bar. Aqayımnen tek advokat üzerinden bağlanğan edik, resmiy bir mektüp daa almadım. Onıñ tutuv şaraitleri bir qarar, bir de bir basqı yapılmay. Qabaatlavğa inanıp olamayım, olmaycaq bir terrorizm qabaatlavı. Aqayım barışıqsever bir insan, namuslı vatandaş. Halqımız 1944 senesi hainlikte nasıl qabaatlanğan olsa, şimdi de aynı şekilde qabaatlana. Vagonlarğa bizni mindirip olamaylar, amma aqaylarımıznı Rusiye apishanelerine sürgün eteler.
Malümat: Martnıñ 27-nde Rusiye quvetçileri Qırımda qırımtatarlarnıñ, şu cümleden «Qırım birdemligi» faalleriniñ evlerinde tintüvler keçirdi. Dava boyunca 25 insan qabaatlana.
OSCE kütleviy haber vastalarınıñ serbestligi vekili Harlem Désir martnıñ 27-nde Qırımda keçirilgen kütleviy tintüvlerden soñ «Qırım birdemligi» faalleriniñ apiske alınuvını takbih etip, olarnıñ Rusiye SİZOsından acele azat etilüvine çağırğan edi.
«Hizb ut-Tahrir işi» boyunca apiske alınğan ve mahküm etilgenlerniñ imayecileri olarnıñ taqip etilmesi diniy sebeplernen bağlı olğanını tüşüne. Advokatlar qayd etkenine köre, Rusiye uquq qoruyıcı organları tarafından bu dava boyunca taqip etilgenler – ekseriyeti qırımtatarlar ve ukrain, rus, tacik, azeri ve islâm dinini kütken diger millet vekilleri. Halqara uquq işğal etilgen topraqlarda işğalci devlet qanunlarını kirsetmege yasaqlay.
«Hizb ut-Tahrir» halqara islâm siyasiy teşkilâtı, bütün musulman devletleriniñ islâm halifeligine birleştirilmesini öz maqsadı olğanını ayta, amma olar, bu maqsatqa irişmek içün terroristik usullarnı red ete ve Rusiyede adaletsiz taqip etilgenini ayta. Rusiye Yuqarı mahkemesi 2003 senesi «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtını 15 «terrorist» birleşme cedveline kirsetip, onı yasaq etti.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
