Mayıs 23-te, kündüz, Rusiye GİBDDsi (Devlet yol areketiniñ telükesizligi inspektsiyası – QA) uniformasını kiygen belli olmağan şahıslar Qırımtatar Milliy Qurultayı delegatı Asan Egizni alıp qaçtılar. Bu adise, Aqmescit yanındaki Colman (Pionerskoye) civarında olıp keçti. Alıp qaçuv aqqında Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov haber berdi. Daa soñra aynı şu künniñ aqşamında «Qırım birdemligi» alıp qaçılğannıñ Aqmescit rayonında tapılğanını bildirdi.
Bundan aman soñra advokat Ayder Azamatov ve Asannıñ ağası Abdurahman Egiz onı hastahanege alıp kettiler. Tezden Asan Egiz jurnalistlerge, bütün oña qarşı yapılğanınıñ, daa bir qırımtatarlarnı qorqutuv aktı olğanını bildirdi. Bundan evel o, kimseniñ tarafından qorqutılmadı. Rusiye telükesizlik hadimleri tarafından açıq menbalarda Qurultay delegatınıñ alıp qaçılmasına dair izaatlar berilmedi.
Asan Egiz özü, Qırım.Aqiqat Radiosı içün bergen izaatta alıp qaçılğanınıñ tafsilâtları ile paylaşa.
– Bir qaç kişi yaqaladı, qayırdı, maşinağa kirsetti, başıma çuval keçirdiler. Qollarımnı arqama qayırıp, buğavlar taqtılar. Bir qaç kere bedenime urdılar. Tabanğa yüzüqoyun yatqızdılar. Bundan soñ qararnen bir saat, aydavcınıñ aydav usulından añlağanıma köre, trassa boyunca kettik. Bir qaç kere topraq yoluna çıqtıq, şeerde oldıq, soñ şeer tışına çıqtıq. Maşina bir qaç kere toqtadı. Yük bölügini aça, bir şeyler yükley ve boşata ediler. Ondan soñ kene topraq yolğa çıqıp, orman yolağına kirdik. O yerde meni maşinadan çıqardı, qollarımdan buğavlarnı alıp taşladı, yerge yüzüqoyun yatqızdı, 200-gece saymaq kerek dedi ve kettiler. Men evelden bu yerde olmadım. Esas yolğa çıqtım, cemaat naqliyatına minip Aqmescitkece keldim, anda ise taksinen aqrabalarıma bardım.
Asan Egiz ne maqsatnen alıp qaçılğanını ve bu adamlar GİBDDniñ kerçek hadimleri edimi, bilmey.
Bugün Qırımda – mutlaq qanunsızlıq ve qanunlarğa sistematik ürmetsizlik vaziyeti bar. Qırımnıñ iç bir sakini özüniñ telükesizlikte olğanını is etmeyAsan Egiz
– Bunıñ kibi diger vaqialarnı köz ögüne alıp, alıp qaçılğanımnı añlay edim, lâkin ne maqsatnen bilmey edim. Alıp qaçqanlar, olarnen laf etmemekni talap ettiler. Olarda GİBDD hadimleriniñ bütün atributları bar edi, lâkin olar kerçekten de böyle hadimler edimi, eminliknen aytamam. Uniforma, tayaq, avtomobil ve ilâhre ile olar yol inspektsiyası hadimleriniñ standart bir ekipajını añdıra ediler. İlk evelâ, biz insannıñ alıp qaçılması aqqında ariza ile polis ve Tahqiqat komitetine muracaat ettik. Umüt etem ki, olar munasip çareler körecek. Qabaatlılarnıñ qıdırılması ve mesüliyetke çekilmesi içün bütün qullanıla bilecek qanuniy usullarnı qıdırmağa devam etecekmiz. Bugün Qırımda – mutlaq qanunsızlıq ve qanunlarğa sistematik ürmetsizlik vaziyeti bar. Qırımnıñ iç bir sakini özüniñ telükesizlikte olğanını is etmey. Hususan, uquqqoruyıcı organlar böyle adiselerge keregi kibi qarşılıq köstermegende.
Jurnalist Taras İbragimov, bunıñ kibi adiselerni talil etip, Qırımda bu usulnen Rusiye FSBsi çalışadır, dep tahmin ete.
Alıp qaçqanlarnıñ maqsatlarından biri tamam bu – qırımtatarlarda bellisizlikten dolayı telâş doğurmaqtırTaras İbragimov
– Asan Egizniñ adisesinde, tapılğanından ğayrı eñ esas şey – onıñ ne içün alıp qaçılğanınıñ öyle de bilinmemesidir. Zanımca, alıp qaçqanlarnıñ maqsatlarından biri tamam bu – qırımtatarlarda bellisizlikten dolayı telâş doğurmaqtır. Olar yürip, böyle bir şey er kerske qarşı yapıla bilir, dep tüşünsinler. Asan Egiz –pek de közge körüngen faaliyetçilerden degil, öz noqtai-nazarını açıqtan bildirmey. Buña oşağan diger adiselerde insanlarnı orman yolağına alıp ketkende, olarğa tahqiqat ile emekdaşlıq yapmaq, çaqmaq ya da «Hizb ut-Tahrir» boyunca işlerde gizli şaat rolüni icra etmek kibi bir şart qoya ediler. Men bunıñ kibi beş adiseni aytıp bermek mümkünim. Doqsan faiz ihtimalı ile bu işnen GİBDD uniformasını kiygen FSB hadimleri oğraşa, dep iddia ete bilirim. Asılında, Asan Egizniñ adisesi, adaletni talap etmek içün yahşı bir fırsattır. Alıp qaçqanlar tsivil urbada degil edi. Böyle olsa, daa qıyın olacaq edi.
Asan Egizniñ advokatı Ayder Azamatov, bu adden aşırı adise Rusiye telükesizlik hadimleri tarafından, ne de olsa, tahqiq etilecek, dep umüt ete.
– Ekim yalıñız betinde tırnalğan yerlerni taptı ve melem tayin etti. Alıp qaçuv aqqında ariza aynı şu künü berildi. Asannı Tahqiqat komitetinde eki saat qadar sorğuladılar: birisini kördimi, olardan bir de-birini tanıp olurmı. GİBDD uniformasını kiygen kişilerniñ betleri açıq edi, yani telükesizlik strukturalarında böyle adamlar barmı, yoqmı, tayin etmek mümkün. Bilgenim qadar, GİBDDge, hadimleriniñ o vaqıt o yerde ihtimal ile devriye kezmelerine dair bir qaç malümat talabı ile muracaat etildi. Biz şimdilik eminliknen bir şey aytıp olamaymız. Tahqiqatnıñ bütün basamaqlarını birer-birer keçecekmiz. Şimdilik Rusiye telükesizlik hadimleri yapılması kerek olğan bütün adımlarnı yapa ve tahqiqat tedbirlerini keçireler. Baqayıq, bundan soñ ne olacaq.
