Qırımda 2018 senesinde qırımtatar faaliyetçilerinde birinci sorğulamalar ve tintüvler yapıldı. Meclis azası Eskender Bariyev, FSB onıñ qız qardaşları ve qaynatasını sorğuladı, dep bildirdi. Ondan ğayrı, yanvarniñ 5-nde Aqmescitte eki qırımtatar qorantalarınıñ evlerinde tintüvler yapılıp, kompyüter tehnikası ve diniy edebiyat musadere etildi.
Meclis azası Eskender Bariyev, dekabrniñ 21-nde aqrabalarınıñ sorğuğa povestkalar alğanlarını bildirdi. Onıñ aytqanına köre, FSBden mektüpler onıñ anası ve babasına, eki qız qardaşına ve qaynatasına keldi.
Sorğulama doğrudan-doğru faaliyetim, ifade etken noqtai-nazarım ile alâqalı ediEskender Bariyev
Bariyev Qırım.Aqiqat içün bergen izaatta: «Dekabrniñ soñunda sorğulama yapıldı. Oña er kes degil de, yalıñız barıp olğanlar bardı. Tabiiy ki, sorğulama doğrudan-doğru faaliyetim, ifade etken noqtai-nazarım ile alâqalı edi. Tafsilâtlar aqqında daa ziyade aytıp olamayım. Ayta bilecek tek bir şeyim – olardan işniñ malümatını aşkâr etmeyceklerine dair imzalı aht alındı», – dedi.
Cinaiy işler ve sürgün etüv
Eskender Bariyev – Meclisniñ eñ faal azalarından biri. 2014 senesinde Aqmescitte yaşağanda o, fikirdeşleri Abmecit Suleymanov ve Sinaver Kadırov ile beraber Qırımtatar halqınıñ aqlarını qorçalav komiteti adlı birleşme meydanğa ketirdi. Cemaatçılar onıñ adından telükesizlik hadimleri tarafından yapılğan aq-uquq bozuluvları ile qarşılaşqan yurtadşlar içün «sıcaq telefon nomarası»nı açtılar.
2015 senesi yanvarniñ 17-sinde Bariyev yolbaşçılığında çalışqan komitet fikirdeşlerniñ iştiraki ile bir konferentsiya teşkil etti. Onıñ keçmekte olğan zalına tecavuzkâr adamlarnıñ bir grubu basıp kirip, qavğa çıqardı. Buña baqmadan konferentsiya iştirakçileri, qırımtatarlarnı Rusiye akimiyeti tarafından aqlarınıñ bozulmasından qorçalamağa daveti ile halqara teşkilâtlarğa ve akimiyetlerge bir sıra muracaatlarnı qabul ettiler.
Yanvarniñ 23-nde Komitetniñ koordinatorları Bariyev, Suleymanov ve Kadırov Qırımdan Ukrainanıñ qıtadaki qısmına çıqacaq ediler. Memuriy sıñırda olarnı Rusiye telükesizlik hadimleri toqtatıp, sorğuladılar. Sinaver Kadırovnı mahkemege alıp kettiler. Mahkeme, «Muayyen bulunuv muddeti içinde Rusiyeden çıqmaqtan qaçınuv» içün cemaatçını sürgün etmek hususında qarar aldı.
Eskender Bariyev ve Abmecit Suleymanov Qırımdan zorluqsız çıqtı, lâkin keri qaytmamaqnı tercih ettiler.
Biz qaytayıqmı, yoqmı, dep tüşüne edik, lâkin aq-uquq qorçalayıcıları bizge bunı yapmamaq tevsiye ettilerEskender Bariyev
Eskender Bariyev, bu hususta ikâye etip: «Kyivde biz matbuat konferentsiyası ve daa bir qaç tedbir keçirdik. Endi qaytacaq olğanda, yanvarniñ 28-nde, bizge qarşı cinaiy işler açılğanı aqqında haber keldi. Yanvarniñ 29-nda (Meclis reisiniñ muavini – QA) Ahtem Çiygoz tevqif etildi. Biz qaytayıqmı, yoqmı, dep tüşüne edik, lâkin aq-uquq qorçalayıcıları bizge bunı yapmamaq tevsiye ettiler», – dedi.
Ondan berli o, Kyivde yaşay ve Qırımğa kirmege teşebbüs etmey. 2015 senesiniñ martında, Qırımtatar halqınıñ aqlarını qorçalav komiteti tarafından yanvar ayında ötkerilgen konferentsiyanıñ iştirakçilerini sorğulamalarğa çağırdılar. 2015 senesiniñ dekabrinde Qırım ile memuriy sıñırında elektrik yolağınıñ direkleri patlatılğan soñ polis memurları, Bariyevniñ anası ve babasına kelip, FSBge sorğulamağa çağıruv ile povestkanı taqdim etecek oldılar.
Bariyev: «Ondan soñ olar körünmedi. Ve işte 2017 senesiniñ dekabrinde tekrar keldiler. Ondan ğayrı, qomşularımıznıñ aytqanlarına köre, men qorantam ile yaşağan kvartirağa muntazam surette adamlar kelip kete. Añlaşıla, menim kelip kelmegenimni teşkereler », – dep ikâye etti.
«Malümat toplav boyunca tedbir»
Yanvarniñ 5-nde Aqmescitte Rusiye telükesizlik hadimleri ve qırımttarlarnıñ iştiraki ile daa bir aks-sada doğurğan adise oldı. Polis, «E» Merkezi ve Rusiye FSB hadimleri tañda Lesi Ukrainki rayonındaki doğmuş tata-qardaş Hatice Kantemirova ve Zera Bazirovanıñ qorantaları yaşağan evlerge tintüvler ile keldiler.
Yurtdaşlarına yardım etmek içün adiseniñ olıp keçken yerine «Qırım birdemligi» birleşmesiniñ iştirakçileri keldi. Rustem adlı faaliyetçi tata-qardaşlardan biriniñ aqayı Amet-Hannen laf etti ve, onıñ sözlerine esaslanıp, Qırım.Aqiqatqa olıp keçkenniñ tafsilâtlarını aytıp berdi.
Amet-Han, eşyalarınıñ çoqusını dolaplardan özü çıqarıp köstergenıni söyledi. Anda «köşege turıñız», «keder etmeñiz» degen şeyler olmadıRustem
Faaliyetçi: «Olar (telükesizlik hadimleri – QA) özüni az-çoq uyğun şekilde, diqqat ile tuttı. Amet-Han, eşyalarınıñ çoqusını dolaplardan özü çıqarıp köstergenini söyledi. Anda «köşege turıñız», «keder etmeñiz» degen şeyler olmadı. Özlerini yahşı, sayğı kösterip tuttılar. Adamlarğa diniy farzlarını eda etmege keder etmediler. Saba namaznıñ vaqtı edi», – dedi.
Onıñ aytqanına köre, tintüvler yapılğan evlerniñ sakinleri faal cemaatçılar degil. «Qırım birdemligi»ne olıp keçkenini tariflegen Amet-Han tükânda satıcı olıp çalışa.
«Qırım birdemligi»niñ temsilcisi: «O, nasıldır adamlarnen tanış edi ya da ale daa bağ tuta. Bu adamlar (telükesizlik hadimleri – QA), onıñ (Amet-Hannıñ – QA) olarnen tanış olğanını bir de-bir yolnen añlap, oña olarnıñ fotosuretleri, internetteki şahsiy saifelerini kösterdiler. O ise olarğa bilgeni ya da bilmegenini ayta edi. Yani, añlağanıma köre, bugün malümat toplav boyunca tahqiqat areketleri yapıldı», – dep ikâye etti.
Tintüvler neticesinde telükesizlik hadimleri telefon ile planşet, ve diniy mevzulı edebiyatnı yanlarına alıp kettiler. Ev saiplerine protokolnıñ kopiyasını qaldırmadılar.
Rusiye telükesizlik muessiselerinden iç birisi Kantemirova ve Bazirovanıñ evlerinde yapılğan tintüvlerni ve bunıñ kibi de Eskender Bariyevniñ aqrabalarını çağırıp sorğulağanlarını izalamadılar.
