Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Cemilev: işğal başlağanda qırımtatarları kütleviy sürgünlik olacağını bekley edi


Ukraina halq deputatı, qırımtatar halqınıñ lidei Mustafa Cemilev Qırım işğaliniñ birinci künleri qırımtatarları «kütleviy sürgünlik» olacağını bekley ediler, dep tarif etti. Bunı Cemilev mayısnıñ 12-de Kyivdeki «Çeşitlikni saqlap qalıñız – qırımtatarlarnı qorçalañız» adlı matbuat konferentsiyasında ayttı.

«Birinci künleri kene kütleviy sürgünlik olacağını bekley edik. Böyle bir malümat bar edi. Amma Kremlde qırımtatarlarınen bağlı fikirler ekige bölüngeni belli oldı. Birileri añlaşmaq kerek olğanını tüşüne ediler: Meclis liderleri razı olsun ve işğalge qarşı çıqmasın dep, olarnı satın almağa ve qorquzmağa teklif etken ediler. Digerleri ise qırımtatarlarınen añlaşmağa çare yoq dep, ananeviy usullarnı – repressiyalarnı – qullanmağa teklif etken ediler», – dedi Cemilev.

Mayısnıñ 18-nde Ukrainada qırımtatarlarnıñ sürgünlik kününe bağışlanğan hatıra tedbirleriniñ keçirilmesi planlaştırıla. Er yıl şu künü 1944 senesiniñ facialı adiseleri añıla. Tamır halq yarımadadan Orta Asiyağa sürgün etilgen edi. Umumen 180 biñ kişi sürgün etilgen edi.

Ukrainada qırımtatar halqınıñ sürgünligi genotsid olaraq tanıldı.

Er yıl Qırımda sürgün munasebetinen, şu cumleden Qırım paytahtında matem mitingi olmaq üzre, kütleviy tedbirler ötkerile edi. Lâkin 2014 senesi mart ayında yarımadanı Rusiye zapt etken soñ, Aqmescit merkezinde böyle bir tedbirlerniñ keçirilmesi yasaqlandı.

2016 senesi aprel ayında Rusiye kontrol etken Qırım Yuqarı mahkemesi işğal altındaki yarımadada Qırımtatar Milliy Meclisiniñ faaliyetini yasaq etti. Dünya toplulığı Rusiye akimiyetiniñ areketlerine narazılıq bildirdi. Meclis imayesi Rusiye Yuqarı mahkemesine şikâyet etti, amma şikâyet arizası red etilgen soñ Meclis faaliyeti yasaq etildi.

Ukraina Yuqarı Radası Rusiye tarafından Qırımnıñ vaqtınca işğaliniñ resmiy başlanğıç kününi 2014 senesi fevral ayınıñ 20-si olaraq qabul etti. 2015 senesi oktâbrniñ 7-nde Ukraina prezidenti Petro Poroşenko bunıñnen bağlı qanunnı imzaladı. Ğarp memleketleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalar kirsetti. Rusiye yarımada işğalini inkâr etip, onı «tarihiy adaletniñ tiklenmesi» dep adlandıra.

XS
SM
MD
LG