Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Jamala: Aman-esenlik olacağı ve Qırım – bu Ukrainanıñ bir parçası olğanına işanıñız


Jamala
Jamala

Kiyev – İyülniñ ortasında qırımtatar yırcısı Jamala, «Povodır» filmi ile ilhamlanıp, «Çomu» singlnı çıqardı. Yırcı mühlislerni yañı yırlarsız qaldırmağa istemey, yaqında «Dâkuyu» adlı yañı diski çıqacaq. Bizim mühbirimiz Jamalanen, Odessa vilâyetindeki Zatoka qasabasında «Jazz Kоktebel» festivali arfesinde körüşti. Qırım.Aqiqatqa bergen intervyüsında Jamala yañı yırlar, kino çekimlerinde iştiragi, Qırımda yüz bergen vaqialarğa munasebeti aqqında ikâye etti.

– «Jazz Kоktebel» festivali Ukrainanıñ qıtasına köçmege mecbur oldı. Endiden soñ, o Zatoka qasabasında yerleşe, bu yer Qırımnı añdıramı?

– Menim tamırlarım olğan Küçük Özenge onı oşatam. O da öyle parlaq er. Mında da evler, tükânlar, küçük çadırlar biri-birine yapışqan, köy şamatası üküm süre. Men bu kibi müitte östim. Bugün, qavehaneler yanından keçkende, sanki babama yardım etip, çalışqan qavehaneni kördim. Bizim de ufaq qavehanemiz da bar edi, men anda müşterilerge yemek qoya edim, azır kebapnı soğannen yaraştıra edim.

– Bir vaqıtları siz «Jazz Kоktebel» festivalinde yaş artist olaraq iştirak etken ediñiz, şimdi ise, hedlayner. Bunen bağlı ne duyasıñız?

Jamala
Jamala

– İç bir farq yoq. Birinci, ekinci, soñki olıp ya da senden soñ kimdir çıqışta buluna - müim degil. Saçma bir şey! Eñ esası, seni seiyrcileriñ diñlemege kele. Em de seni iç tanımağan adamlar kele. Bu, festivallerniñ eñ büyük noqtası. İnsanlar ne maqsadnen anda baralar? Özüni endi belli etken yırcılarnı diñlep, yañı icracılarnen tanış olmaq içün.

– Noyabr ayında siz baş qadın rolüni oynağan «Povodır» filmi kösterilecek. Çekimlerde iştirak etmek qıyın edimi?

– Elbette, qolay degil edi, çünki er kes maña acemiy insanğa kibi davrana ediler. Er kes men yırcı – Jamala olğanımnı, amma aktrissa olmağanımnı bile ediler. Men de kino çekimlerde iştirak etip ta, birden aktrissa oldım, dep bellemeyim. Bu kibi şey muzakada da bar. Kontsertiñ keçti de, sen icracı oldıñ demege aqqıñ yoq. Büyük bir yol keçmek kerek.

Men kino çekimlerini pek begendim. Daa da iştirak etmege ister edim. Bu pek meraqlı ve yırcı rolüni oynağanım da meni memnün etti. Menim qaramanım, 1932 senesi Les Kurbas adına teatrniñ solisti edi. italyanlar, ispanlar ve amerkanlar eyyetlerni qarşılap, o caz yırlarını icra etti. Film elbette onıñ aqqında degil. Film tarihiy vaqialarğa bağışlana – NKVD qurşunğa tizgen kobzarlar aqqında. Ukrainadaki 1932 senesiniñ suniy açlığına bağışlana. Yani pek mürekkep bir kino. Men onda iştirak etkenime pek quvanam.

– Sizni tecribesiz artistka tanığnlardan ğayrı, daa nasıl qıyınlıqlarnen rast keldiñiz?

«Povodır» filmden levha
«Povodır» filmden levha

– Er şey küç edi. Menim içün yañı bir saa. Bundan evel men tek teatral sanalaştarmalarda iştirak ettim: «Traviata» operasında Violettanı, «Svadba Figaro» operasında Kerubinonı ve «Faust» sanalaştırmasında Zibelni oynadım. Kliplerde çıqtım. Amma, bunıñ episi kinodan pek uzaq olğan şeyler. Çünki muzıka toqtatılıp, meydançıqta sukünet asıl olğanda sen qaramanıñnı oynamaq kereksiñ. Onıñ ayatı, duyğuları, munasebetlerini köstermelisiñ.

– Sizge çekimlernen bağlı yañı teklifler keldimi?

– Teklifler bar, amma men razılıq daa bermedim.

– Ne içün?

– Çünki men aqiqiy stsenariy ve aqiqiy qaramanlarnen meraqlanam.

– Siz Jeff Barrellnen çalışmağa begendiñizmi?

– O pek meraqlı insan. Bu kinoda beraber çalışqanlar aqqında ayırıca laf etmek kerek. Olardan er biri maña yardım etti. Muzıkada da öyle. Sen akapella yırlağanda, ayırıca duyğulanasıñ. Tamam şu yırnı bend ya da simfonik orkestr ile yırlağanda bam-başqa özüni is etesiñ, çünki bu bir taqımnıñ işi, olardan üstün körünip olamazsıñ. Kinoda da öyle. Partnörlar Jeff Barrell, Aleksandr Kobzar, oğlannı oynağan Anton Grin maña pek yardım ettiler. Sevgini kösterege kerek olğanda, Jeff Barrellni sevdim. Nefret etmege kerek olğanda, menfiy rolni oynağan Aleksandr Kobzarden nefret ettim.

– Yañı singl çıqtı. Onıñ aqqında ikâye etiñiz.

Jamala
Jamala

– Singl üç ay evelsi çıqtı. «Çomu» dep adlandırıla, içine eki yır kirdi. Birincisi – «Çomu kvіti mayüt oçі». Men çekimler ile ilhamlanıp onı yazdım. Ekincisi – «Meni ğamdan azat eyle» – bu qırımtatar yırı pek siyrek icra etile. Men bu eki yırnı mahsus bir singl ile birleştirdim, sovet qurumından azap çekken eki halqnıñ birligini köstermege istedim. Şimdi ise, «Dâkuyu» adlı küçük albom üzerinde işni bitirem. Onıñ içine ingliz, ukrain ve rus tillerinde 6 yır kirdi.

Asılında men bütünlikniñ tarafdarı olam, yani, albom içine on eki ya da ziyade yır kirmeli. Amma, şimdi diñleyicilerim yırlarıma muhtac dep sayam. Ekinci plastinka «All or Nothing» çıqqanından berli çoq vaqıt keçti. Diñleyiciler bekley, men olarğa yañı muzıkanı azırladım. Onıñ metinleri bam-başqa, daa çoq şahsiyetimnen bağlı. Mühlislerimnen olğan munasebetlerde daa çoq açıq olmağa isteyim. Men dostluq aqqında yırnı da yazdım. Mevzusı pek aktual. Men sual berem: sen maña dost olasıñmı, ya yoq. Bu sualni çeşit taraftan baqmaq mümkün, aynı zamanda siyasiy taraftan da.

– Bu yırdan ğayrı siyaset mevzusında yırlar barmı?

– Şimdi siyaset aqqında laf etmege istemeyim. Men bu devletniñ vatandaşı olıp, duyğanım aqqında yırlayım.

– Qırımğa sıq barasızmı?

– Soñki sefer anda avgust ayında barğan edim. Tatam İstambuldan alesinen kelgen edi, soylarım. Tata-qardaş, ağalarım pek çoq. Er kün biz büyük sofra başında oturıp, laf ete edik. Elbette, Qırım aqqında. Bizim vatanımız aqqında, ve elbette yüz bergen vaqialardan sebep kederlenemiz. Bekleycekmiz. Men şimdi böyle davranam. Başqa çare yoq, bekleycekmiz.

– Qırımda kontsert ötkerip, bu şekilde vatandaşlarnı desteklemege planlarıñız yoqmı?

– Men er vaqıt olıp keçken vaqialar aqqında ikâye etmege tırışam. «Novaya volna» yarışında men bayraq tüsünde urba kiyip, «No War In Ukraine» yırnı icra ettim.

Qırımda kontsertni ötkermek aqqında tüşünmedim. Belki şaraitler yaratılsa ve bu tedbirniñ müimligini duysam, ola bilir.

– İşğal etilgen Qırımda bulunğan qırımtatarlarğa ne tilersiñiz?

– Men işanğanlarını ister edim. Çünki işanç pek küçlü bir şey. Er şey yahşı olacağına, Qırım Ukrainağa ait olacağına işanıñız. İşanç ve ümütni coymañız, çünki olar bizni ayaqta tutalar.

Meni ayaqta tutqan şey, şimdi Qırımda bulunğan tuvğanlarımnıñ sevgisidir. Qartbabam endi 86 yaşında. O östürgen incirini pek seve, er kün onı aybetlep, suvara. Ana-baba, toprağıma olğan sevgi iç tükenmez.

Keder etken er şeyni çette qaldırıñız: nefret, öşek, başıñıznı aylandırğan şeylerni. Er şey yahşı olacağına yürekten işanıñız!

XS
SM
MD
LG