Yuqarı Rada qırımtatar halqı genotsidiniñ qurbanları şerefini qutlama ve Rusiye tarafından qırımtatar halqı aq ve serbestlikleriniñ bozulğanını takbih etüv qararını qabul etti. Bu qararğa 310 halq deputatı qol tuttı.
Qararda BM, Avropa parlamenti, NATO, AB, PACE, OSCE, Qara deñiz iqtisadiyat işbirligi teşkilâtı, devletlerniñ ükümetleri ve parlamentlerine talaplar qayd etile:
- Qırım ilhaqı ıntıluvlarını qabul etmeme siyasetinen bağlı qoşma tedbir almaq ve olarğa riayet etilgenini baqacaq halqara monitoringni başlatmaq;
- Rusiye tarafından halqara uquqnıñ temel printsipleriniñ bozulmasını toqtatmaq ve halqara toplulıqnıñ işğalni toqtatuv, Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar şeeri, Qara ve Azaq deñizleri üzerinde Ukraina devlet suverenitetiniñ ğayrıdan tiklenmesinen bağlı talaplarına riayet ettirmek maqsadınen bütün sanktsion ve siyasiy-diplomatik ve iqtisadiy mehanizmlerni qullanıp, istilâcı devlet olğan Rusiyege qarşı basqını quvetleştirmek;
- işğalci devlet olğan Rusiyeden halqara gumanitar uquq normalarına riayet etmesi, Ukrainanıñ ayırılmaz parçası olğan Qırımda insan aqları, hususan Ukrainanıñ tamır halqı qırımtatarlarnıñ aqlarınıñ bozuluvını toqtatmasını talap etmek;
- Rusiyeden BM, Avropa Şurası, OSCE, UNESCO ve diger halqara teşkilâtlarnıñ konventsion ve monitoring organlarınıñ, hususan BM Ukrainada insan aqları vaziyetini ögrenüv monitoring missiyası ve OSCE Ukrainadaki mahsus monitoring missiyasınıñ vaqtınca işğal etilgen Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar şeerinde insan aqları vaziyetiniñ monitoringini yapmaları içün anda tolu ve maniasız kirmesine izin bermesine irişmek;
- vaqtınca işğal etilgen Qırımda yañı insan aqları bozuvlarına faal cevap berip, em mesüliyetli şahıslar, em Rusiyege qarşı sektoral sanktsiyalar kirsetmek;
- istilâcı devlet Rusiye ile keçirilgen bütün yüksek seviyeli bağlarda Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar şeeri ve Qara ve Azaq deñizleri üzerinde Ukraina devlet suverenitetini ğayrıdan tiklev meselesini kötermek;
- 1944 senesi qırımtatarlarnıñ Qırımdan sürgün etilmesini genotsid olaraq tanıp, mayısnıñ 18-nde qırımtatar halqı genotsidi qurbanlarınıñ añılmasına qoşulmaq;
- Birleşken Milletlerniñ aza devleti olğan Rusiyeden 2017 senesi aprelniñ 19-nda Halqara Mahkemeniñ «Terrorizmge para berüv ile küreş halqara şartname ve er çeşit ırqiy ayırımnı yoq etüv halqara şartnamesini qullanuv» («Ukraina Rusiyege qarşı») davasında muvaqqat tedbir aluv emrini yerine ketirmesini ve qırımtatar halqınıñ temsiliy qurulışları, hususan Qırımtatar Milliy Meclisini saqlap qaluv aqqını sıñırlağan qanunsız qararlarnı lâğu etmesini talap etmek.
Mayısnıñ 18-nde Ukrainada qırımtatar halqı ile birdemlik aftası başlana – «Bir acı. Bir tarih». O, qırımtatar halqı genotsidiniñ yılına bağışlanğan bir sıra aq qorçalayıcı ve media leyhasından ibarettir.
Ukraina baş prokurorı ofisiniñ matbuat hızmeti bildirgenine köre, Rusiyeniñ Qırım işğali vaqtında yarımadanı 48 biñ kişi terk etti. Yarımadağa faal sürette rusiyeliler yerleşe. Mart ayında Krımstat, resmiy malümatqa köre, 2014 senesinden soñ Rusiyeden yarımadağa 172 biñden çoq kişi keldi, dep bildirdi: 96 biñi Qırımda qayd oldı, 76 biñi Aqyarda qayd oldı.
Mayısnıñ 18-nde Ukrainada ve dünyada 1944 senesinde qırımtatar halqınıñ Qırımdan sürgün etilmesi qurbanlarını añalar. Bu künde qırımtatarlar ile tolu birinci eşelon Orta Asiyağa yollanılğan edi. Umumen 180 biñden ziyade kişi sürgün etildi.
Qırımnıñ türlü şeerlerinde qırımtatar halqınıñ Qırımdan sürgün etilmesi qurbanlarınıñ hatırasına matem tedbirleri keçe.
Ukraina Yuqarı Radasınıñ qararına binaen, mayısnıñ 18-i Qırımtatar halqınıñ genotsidi qurbanlarınıñ hatıra künü dep ilân etildi.
