Mahsus Qırım.Aqiqat içün
«NATO memleketlerinden birisinde Qırımnıñ tekrarlanması mümkün olmağanını köstermek içün, bir de bir şübhe ya da añlaşılmamazlıq telükesi qalmasın dep, sıñırlarımızda arbiylerni qoydıq» – dep ayttı NATO baş kâtibi Jens Stoltenberg El Pais ispan neşirine.
Bu sözler Ukraina NATOğa ne içün qoşulmaq kerekligini yahşı añlata. Memleket alyans azaları arasında olsa edi, eminim, ne Qırım ilhaqı, ne de Donbasta ilân etilmegen cenk olur edi. Biñlernen insan sağ qalır ve ev, iş, kelecegini coymaz edi. Şaşılacaq şey, Ukrainada bunı añlap olamağan ediler. Ukrainalılar iç bir vaqıt añlamağan edi, bu şaşıra: Rusiyede bunı yahşı añlaylar.
Rusiye, Ukrainanı zıncırğa bağlamaq, mustaqil şekilde ilerilemesine imkân bermemek içün yollar qıdırğan edi
Aynı şu sebepten 90-ıncı yıllarnıñ başından berli Kreml Qara deñiz flotunıñ Ukrainağa ait Aqyarda qalmasında israrlı edi. Sebep «nostalgiya» ve azizlik degil. Aqyarnıñ «rus şanlı şeer» olğanı içün de degil, Aqyar ve onıñ sakinleri Moskvanı pek az meraqlandırğan ediler.
Rusiye arbiy bazasınıñ Ukraina toprağında qalması Qırım işğaline imkân bergen ve Ukrainanıñ Avropa ve Avropaatlantik integratsiyasına mania olğan edi. Rusiye, Ukrainanı zıncırğa bağlamaq, mustaqil şekilde ilerilemesine imkân bermemek içün yollar qıdırğan edi.
Moskva bütün kanallarında Ğarptaki siyasetçi ve arbiylerni Ukraina NATO azası olsa, cenk zıddiyeti başlar, dep qandırmağa tırışqan edi
Qara deñiz flotundan soñ ucuz gaz bar edi. Ucuz gazdan soñ – Ortaq iqtisadiy alanğa kirmege zorlamaq ıntıluvları. Ortaq iqtisadiy alandan soñ – Harkiv añlaşmaları. Harkiv añlaşmalarından soñ – Avropa Birligi ile assotsiatsiya añlaşmasını imzalamaq qararını bozuv. Soñra ise ilhaq ve cenk oldı.
Bu yıllar devamında Moskva bütün kanallarında Ğarptaki siyasetçi ve arbiylerni Ukraina NATO azası olsa, cenk zıddiyeti başlar, dep qandırmağa tırışqan edi. Ve bir çoqunı kerçekten qandırdı. Rusiyeniñ 2014 senesi bütün isteklerini yerine ketirgen ve blok tışında olğanını ilân etken memleketke ücüm etmesi pek az insannıñ fikrini deñiştirdi – em ğarbiy siyasetçiler, em de Ukrainada Avropaatlantik integratsiyasına qarşı çıqqanlarnıñ.
Şu sebepten Ukraina alyans tışında qala. Şimdilik Qırımsız ve Donbassız.
«Fikir» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün
Vitaliy Portnikov, Kyivli jurnalist, Qırım.Aqiqat közeticisi