Mahsus Qırım.Aqiqat içün
Prezident Volodımır Zelenskıy teklif etken anayasa deñişmelerinde Aqyarnıñ mahsus statusınıñ añılmaması, Kreml tarafından ilhaq etilgen şeer etrafında siyasiy tartışmalarğa yol açtı. Prezidentniñ ofisinde Aqyar (Sevastopol) aqqında sadece unuttılarmı, aceba? Ya da Qırımnı işğalden boşatqan soñ, Rusiyeniñ o şeer üzerinde yurisdiktsiyasınen razı olmağa niyetlener?
Amma Aqyar - bu sadece Ukraina şeerlerinden birisidir. Ve Qırım şeerlerinden. Onıñ mahsus statusı - sovet rudimentidir. SSSR başlıqları içün Aqyar, kirişini sıñırlamaq kerek olğan, arbiy baza edi. Onıñ içün partiyanıñ merkeziy komiteti Aqyarnı SSSR Mudafaa Nazirligine "bağışladı", böyleliknen, oña soyuz cumhuriyetleriniñ - başta RSFSR, soñra USSR - akimiyetleriniñ tesirini sıñırladı. Ve böylece Aqyarnıñ mahsus statusı Anayasadan Anayasağa "köçip yüre edi", mustaqil Ukrainanıñ Anayasasına qadar.
O, şeerniñ sakinleri içün bir resmiyet olıp, köçip yüre edi. Ebet, SSSR Arbiy ve Deñiz Quvetleriniñ başlığı, soñra Rusiyeniñ Qara deñiz flotunıñ reberligi Aqyarnı öz mülkü kibi qabul ete edi ve alâ daa qabul ete. Amma reberlik ve sakinler - aynıbir şey degildir.
Hatırlatayım, mustaqil Ukrainada Aqyarnıñ mahsus statusı yerli idare içün bir üstünlik yaratmaq içün degil, bu imkânnı sıñırlamaq içün qullanıla edi. Ukraina parlamenti Aqyar aqqında qanunnı qabul etmegeni içün, şeer sakinleri - ve bütün memlekette sadece olar - ilhaqqa qadar şeer başını saylap olamay ediler. Men bu mevzuda bir çoq maqale yazğan edim, amma maña er vaqıt maña - açıq şekilde degil, ebet - "separatist meri" içün imkân yaratmaq kerekmey, dep cevaplana ediler. Amma şeerni ilhaq etmege kerek olğanda, "separatist meri" olmazdan da, "halq" şeer başını qullanıp çaresini taptılar.
Aqyar Odessa ve Harkiv, Yalta ve Kefeden iç farqlanmay. O Qırımda anklav degil, Qırımda şeer olmalı
Amma aqyarlılarnıñ ilhaqtan soñ da öz yerli idaresine tesir etmek aqqı peyda olmadı ve Qara deñiz flotunıñ komandalığınıñ ve onen bağlı kriminal gruppalarınıñ tebaаlarına çevirildi. Ve, bellesem, ilhaqtan soñ Ukrainanıñ maqsadı - bu hucur aq-uquq añlaşılmamazlığını devam etmeyip, bütün Ukraina şeerleriniñ ve Qırımnıñ qalğan şeerleriniñ sakinlerinde olğan aqlarnı aqyarlılarğa bermektir
Aqyar Odessa ve Harkiv, Yalta ve Kefeden iç farqlanmay. O Qırımda anklav degil, Qırımda şeer olmalı. Onıñ sakinleriniñ öz şeer başını saylamağa ve Qırımnıñ yerli akimiyetiniñ saylavlarında iştirak etmek aqqı olmalı ve yarımadadaki adanıñ sakinleri kibi özlerini duymamalı.
«Fikir» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün
Vitaliy Portnikov, Kyivli jurnalist, Qırım.Aqiqat közeticisi
