2020-nci yıl ilhaq etilgen Qırım tarihında eñ suv qıtlığı yılı oldı. Bazıları bu, bu yılnıñ anomal qurğaqlığınıñ neticeleri dey, başqaları ise bunıñ daa ciddiy sebebini - Qırımdaki Rusiye akimiyeti tarafından yerastı suv menbalarından tüşünmeden qullanılğanınıñ neticeleri dep köre.
Yazıq ki, zemaneviy Qırımda suv menbalarınıñ ölgenini aytqan ilim adamları bile, yağış yağacağını ve er şeyniñ normal vaziyetke qaytacağını, bunıñ vaqtınca olğanını qoşmaq mecburlar. Daa iyülde Qırım Federal universitetiniñ coğrafiya fakultetiniñ ocası Sergey Gurov, qorqunçlı qaydlarınen paylaştı. Alimniñ malümatına köre, dağ özen ve çoqraqları bütünley qurudı.
"Yaqında Demircide oldım, anda 12 yıldan berli studentlernen praktika keçiremiz, ve fevqulade bir alnı kördik. Özen ve çoqraqlarnıñ çoqusı tamamınen qurudı", - haber etti Gurov.
Alim bu vaziyetni anomal qurğaqlıqnen añlata ve vaziyetniñ kelecek yıl yahşılacağını bildirdi. "Menbalarnıñ bu qadar azlaşmasınıñ sebebi, 2020-nci yılda Qırımdaki anomal qurqağlıqtır. Qışta Qırım yaylalarında mına saña qar olmadı. O zaman , resmiy malümatqa köre, Demirci özeniniñ havuzında 0,1 mm yağanaq tüşti (normanıñ 0,3%-ı!). Qırımda yaz yağmurları qısqa müddetli ve ayrı yerlerde olğanı içün, dağ özenleriniñ havuzlarında suv seviyesi pek deñişmedi. Bu vaziyetke anomal demek mümkün. Eminim, kelecek yıl dağ özenleri ve çoqraqları kene qaynap-qarışmağa başlaycaq, onıñ içün bölgemizde piyade turizmniñ inkişafına iç bir şey mania olmaycaq", - qayd etti alim.
Qorqam ki, Qırım coğrafiyacısı yañlışa bile ve Qırım özenleriniñ, çoqraq ve menbalarınıñ evelki alı keri qaytmaz. Asırlar boyu toplanğan yerastı suvlar soñki altı yılda çoq vahşiycesine qullanıldı. Coğrafiya derslerini az buçuq bile hatırlağan er kes, yerastı suvlarınıñ toplanması ğayet yavaş olğanını añlay. Qırımda ise o qadar quyu qazıldı ki, beş yıl içinde asırlarce toplanılğan er şeyni pompaladılar. Tabiiy ki, boş qalğan yerastı suv qatlarınıñ boş qalması çoqraqlarnıñ qurumasına sebep oldı, qurğaqlıq degil.
«Вынужденное решение»: воду в Крыму начали подавать по графику (фотогалерея)
Qarasuvbazar rayonı Qırımda tatlı suv ile eñ yahşı temin etilgen bölgelerden biridir, amma mında da yerliler eyecanlanıp başladı. Bütün Qırımda belli olğan küçlü Bez Baylan (Radostnoye), Qatırşa Saray (Leçebnoye), Kriniçnoye köylerindeki çeşmelerniñ bile suvları azlaştı. Başı (Golovanovka) köyüniñ yanındaki Qırımnıñ eñ teren menbası - Qarasuv Başı çoqraqqa çevirildi.
Qarasuvbazar suv anbarınıñ yanındaki Kriniçnoye köyünde "Rodnik" raatlıq bazası bar, halq bu yerge "balıqçı evi" dey. İşte, mında ğayet populâr çoqraq bar, bir çoq köy-qasabalardan kelip, mında suv alalar.
Deyler ki, bazara raatlanğan QMC-niñ deputatları öz vaqtında çoqraq suvunıñ analizini yaptılar, o onıñ yüksek kümüş terkipli özgün terkibini kösterdi. Ülkeşınaslardan birisi bu anomaliyanen meraqlandı ve sebebini bilmege istedi. Malüm oldı ki, daa çar vaqıtlarında bir adam halq ustalarına bu çoqraqnı donatmağa buyurdı ve damarına çoq kümüş kapikleri töküldi. Ondan berli bu suv lezet keyfiyetinen belli ve bozulmayıp bir çoq kün tura bile.
Ne ise, bu çoqraqnıñ suvu daima çoq edi. Şimdi ise küçük bir aqımı aqa. Adamlar, evelleri bir qaç daqqada toldurğan kanistralarını toldurmaq içün saatlarnen nevbette tura.
"Balıqçı evi"niñ saibeside şaşa. Onıñ aytqanına köre, çoqraq iç bir vaqıt böyle alda olmağan edi.
"Çoqraq suvu tek er içmege istegenlerge degil de, bostannı suvarmağa da yete edi. Şimdi ise kün-künden suv aqımınıñ azlaşqanını qorqa-qorqa seyir etem. Evelde mında daa eki çoqraq bar edi, amma olar artıq qurudı", - şikâyet ete saibe.
Bugün eminliknen aytmaq mümkün ki, Qırımnıñ suv meselesi Dnipro suvu olmadan çezilmez. Mütehassıslarnıñ tahminleri kerçekleşti - suv qıtlığı Qırım taiatına küçlü tesir etti. Çoqraqlar quruy, olarnıñ artından ösümlikler de. Qırım orman çölleri çöllerge, çölleri - yarı sahralarğa çevirile...
Zarema Seitablayeva, qırımlı, bloger (müellifniñ adı ve soyadı telükesizlik maqsadınen deñiştirildi)
«Bloglar» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün
