Cumaaqşamı künü, oktâbr 17-sinde Keriç politehnika kolleciniñ faciasınıñ yıldönüminde Keriçte matem künü ilân eildi. O künü, Rusiye Tahqiqat komitetiniñ malümatına köre, student Vladislav Roslâkov, patlav yaptı ve talebeler ile ocalarğa attı. Umumen 22 adam elâk oldı.
Bundan soñ ilhaq etilgen Qırımda terrorcılıqqa qarşı tedbirlerni küçleştirip başladılar. Hususan, yarımadanıñ tasil müessiselerinde ve içtimaiy yerlerinde qora qoyulmasına para ayırıla. Bundan ğayrı, rusiye akimiyeti, Qırımnıñ bütün oquv yurtlarınıñ qorumasını Rosgvardiyanıñ şahsiy telükesizligine emanet etmege niyetinde olğanlarını bildirdi.
Keriçten jurnalist Yelena Lısenko, kollecdeki kütleviy öldürüv yerli sakinlerge nasıl tesir etkeni ve elâk olğanlarnıñ soyları özüni nasıl alıp barğanı aqqında aytıp berdi.
Keriçliler kerçekni bilmege istey, amma tek resmiy versiyanı tasdıqlağan malümat berileYelena Lısenko
"Adamlar susqun oldı, suallerge azca cevap bere. Vaqia yerinde olğanlar, tuvğanları deyerlik bir şey tarif etmey, aytmay. Şeer küçük, çoqusı biri-birini bile ve kimerde tanışlarınıñ birevi elâk olğanını bilgen adamlar bunıñ aqqında mıqayt olıp soraştırmağa tırışa edi, amma facia şaatları ve olarnıñ soyları lafqa qoşulmay edi. Bu, büyük ihtimal ile, adamlar facianıñ tafsilâtını aytmasın dep, olarnen rusiye mahsus hızmetleri bir iş alıp barğanını köstere. Olar bunıñ aqqında soramaqtan bile qorqa. Onıñ içün çoqusı, resmiy versiya soñunace kerçek degil dep ve daa başqa incelikler bar dep tüşüne, amma, yazıq ki, kerçekten ne olğanını ve Roslâkovnıñ cinayetdeşleri ya da reberleri olıp-olmağanını bilmege çare yoq. Keriçliler kerçekni bilmege istey, amma tek resmiy versiyanı tasdıqlağan malümat berile.
Yelena Lısenko, rusiye quvetcileri derc etken kollecden video yazısı tolu olmağanını hatırlata.
Bu faciağa bağlı nasıldır qorqu müiti barYelena Lısenko
– Kimse köstermegen daa nasıldır videolar bardır. Bu faciağa bağlı nasıldır qorqu müiti bar. Belki bir vaqıtları kerçek açılır, bir adam o qadar halqnı nasıl öldürip olğanını bilirmiz. Kimerler alâ daa tedaviylene, çoq adam saqat qaldı. Şeerde Rosgvardiya peyda oldı, özlerini olduqça serbest alıp baralar, yol qaidelerini bozalar, cezasızlıqnı duyalar. Mekteplerde nezaretni küçleştirdiler, şimdi oquv yurtlarına tek pasport kösterip kirmek mümkün, etrafları qoralana. Olar daa er yerde qoyulmadı, çünki aqça yoq, amma avtovokzalnı qoraladılar, ve adamlar açuvlana: o neden saqlaycağı añlayışlı degil. Avtomattan atsalar, o yardım etmez, çünki özü çilter, naqliyat yanıp başlasa, anda qaçmaq zor olur, anda maşer-qıyamet qopar.
Трагедия в Керченском колледже. Как это было (фотогалерея)
Bu arada Qırım Tasil Nazirliginiñ başı vazifesini vaqtınca becergen Natalya Gonçarova, ilhaq etilgen Qırımnıñ mektepleriniñ çoqusında şimdilik ihtisaslı qaravul qoruması yoq dep, Keriç faciasınıñ yıldönüminde TASS agentligine bildirdi.
«Qaravullıq vaziyeti aqqında aytqanda, şimdilik o problemadır, çünki Qırım mektepleriniñ tek 1%-ı Rosgvardiya hızmetlerini qullana, 10%-dan çoq mektepniñ şahsiy qoruv şirketlerinen añlaşmaları bar».
«В нашей памяти светлый ваш образ»: в Керчи почтили память погибших (фотогалерея)
Gonçarova, er yerde Rosgvardiyanıñ qaravullamasını temin etmek içün çoq para kerek olğanını qoştı. Bundan ğayrı, o, Qırımnıñ rusiyeli akimiyeti, mektep ve bala bağçaları qoralamaq içün programma azırlağanını aytıp berdi. Programma boyunca qorasız müessiselerde qora qoyulacaq, bozulğan soyları ise tamir etilecek. Para kölemini 2,5 milliard ruble qadar saydılar.
Rusiye cemaatçısı, "Temiz yalı. Qırım" teskilâtınıñ başı Vladimir Garnaçuk, bu tedbirlerniñ faydası az olur, dep tüşüne, çünki olar daa çoq rusiye büdjetinden para almaq içün yapılğan.
Vaziyet şübeli, bu - balalarnı nezaret etmek içün semeresiz bir sistemadırVladimir Garnaçuk
– Rosgvardiyada yarım millionğa qadar adam hızmet ete, ve onıñ yekâne maqsadı - rejimge qarşı narazılıqlarnı bastırmaq. İsyanlar olmağan vaqıtta bu adamlarğa bir iş tapmaq içün, olarğa mına böyle, oquv yurtlarınıñ qoruması kibi işni berdiler. Mence, vaziyet şübeli, bu - balalarnı nezaret etmek içün semeresiz bir sistemadır. Başqa memleketlerde, şu sıradan inkişaflı soylarında da, mektep qaravullığı yoq. Qoralarğa barğanda ise, bütün bular nege yapılğanını bilmeyom, yekâne fikrim - büdjet paralarınıñ alınması. Çoqusı alda bu çilterlerniñ faydası yoq. Olar deyler ki, biz terrorcılardan saqlanamız, amma terrorcılar özüni nasıl alıp bara? Avtovokzal, ava limanınıñ kirişinde şu demir teşkergen yerlerde, uçaq ve avtobuslarına aşıqqan oba-töpe adam toplana. Maden qıdırıcıdan keçmeyip, olarnıñ arasında bomba patlatmağa terrorcığa ne keder eter?
Küç strukturalarnıñ eksperti, Ukraina Havfsızlıq Hızmetiniñ Kyivdeki Baş idaresiniñ sabıq hadimi İvan Stupak, Qırımdaki telükesizlik tedbirleriniñ arttırılmasından fayda körgen yekâne taraf bu Rosgvardiya, dep saya.
Ne mesele olsa - qora kerek. Tış dünyanen meseleler - keliñiz, internetni keseyik. Kollecde atışlar - keliñiz qora qoyayıqİvan Stupak
– Ne mesele olsa - qora kerek. Tış dünyanen meseleler - keliñiz, internetni keseyik. Kollecde atışlar - keliñiz qora qoyayıq. Bu meseleniñ er taraflı çezmesi degil, yerli ve semeresiz areketlerdir. Sebep ne olğanını bilmege kerek edi, ne oldı da, bu bala qoluna silâ aldı, onı ne zorladı. Qora ise - Rosgvardiyağa bir "bahşış"tır, tek oña bu vaziyet elverişlidir. Böyle yayğarada, telüke vaziyetinde o daa çoq obyeklerni qaravullığı astına alıp olur, daa çoq büdjet aqçasını alıp olur. Qaravul - para, mektepte demir teşkerici - para. Adamnıñ öyle niyeti olsa ve mektepniñ qoralanğanını, qaravullanğanını körse, başqa bir çare tapar. Bu supermarket, JEK olmalı. Er şeyniñ qoranen sarıp olamazlar.
İvan Stupak, böyle ücümlardan tek mahsus hızmetlerniñ ve başqa strukturalarınıñ beraberlikte yapılğan işi qorçalap olur, dep emin.
– Qırımda terror eylemlerine yol bermeyip, "Ukrain diversantlar"nı, "Pravıy Sektor" azalarını tutqanınen maqtanğan ve olarğa 15-er yıl apis cezasını bergen FSB hadimleri qayda? Ne içün silâ satuv sisteması bozuldı? Keriç atıcısı onı maniasız satın aldı da - demek, onı aqlı yerinde olğan adamnı kibi tanığan tibbiy komissiya oldı, ya da o şu malümatnameni tölep aldımı? Bularnı çezmege, kim hata yapqanını tapmağa kerek edi.
Elbet, qora qurmaq, demir teşkericini qoymaq, er binada qaravul oturtmaq qolayca. Bunıñ fiyatı 2,5 milliard ruble olacaq - yahşı, güzel, mesele de çezildi. Daa bu faciadan evel maale polisleri institutı çalışmaq kerek edi. Maale polisi bölüginde yaşağan bütün adamlarnı bilmek kerek, silâsı olğanlarğa mıqayt olmalı, aqılları yerinde olğanını teşkerip, subetleşmeli. Bu qazanıñ ögüni almaq kerek, aqibetlerini degil.
Yelena Lısenko, Keriç kollecinde atışlar Qırım tarihında ilk böyle adise edi ve yarımadanıñ ilhaqından soñ oldı, dep qayd ete.
– Rusiyede adamlar terror eylemlerine, felâketlerge, ölümlerge, kütleviy öldürüvlerge alıştı. Rusiye kerçeklerine tüşken qırımlılar ise buña alışmalı. Çoqusı öz ara öyle de ayta: "Ya siz ne istediñiz, biz endi Rusiyedemiz, alışmaq kerek".
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
