Ukrayınalı aq qorçalayıcılar Rusiye apishanelerinde qırımlı siyasiy mabüslerge tibbiy yardım kösterilmegeniniñ mesüliyetini taşığanlarnı taptı. Olar Ukrayına akimiyetinden ve halqara toplulıqtan olarnı mesüliyetke çekmege rica ete, çünki böyle faktlar kütleviy ve sistematik ola. Siyasiy maddelerge köre mahküm etilgen qırımlılar ne içün apiste öle ve buña mania olmağa mümkünmi, Qırım.Aqiqat maqalesinde tarif etemiz.

Yılnıñ başında Rusiye SİZOlarında eki qırımlı siyasiy mabüs vefat etti – Cemil Gafarov ve Konstantin Şiring. Olarnıñ ikâyelerini Qırım.Aqiqat endi tarif etken edi.

Ekisiniñ hronik hastalıqları bar edi, apiste sağlıqları fenalaştı. Qırım.Aqiqat olarnıñ taqdirleri aqqında tafsilâtlı yazğan edi.

Vesiqalar köstergeni kibi, eki siyasiy mabüs apiste tibbiy yardım istese de, uzun vaqıt alamay edi.

Aman-aman bütün qırımlı siyasiy mabüsler böyle vaziyetke oğradı. Olarnıñ sayısı, farqlı esaplarğa köre, 173-ten 186-ğa. İnsanlarğa tibbiy yardım ya kösterilmey, ya da keyfiyetsiz ola ve hastalıqlarğa uyğun degil.

Aq qorçalayıcı toplulığı bunı Ukrayına ve halqara qanunlar yasaqlağan işkence dep adlandıra. Olar alâqası olğan er kesni mesüliyetke çekmege talap ete.

«Adaletli ceza» içün cedvel

Siyasiy mabüs vefat etkeninden berli kimse mesüliyetke çekilmedi, dep bildirdi Kyivdeki matbuat konferentsiyasında ZMINA aq qorçalayıcı teşkilâtınıñ leyha idarecisi Viktoriya Nesterenko. O, zenaatdaşlarınen beraber qırımlı siyasiy mabüslerge tibbiy yardım kösterilmegeninden mesüliyetli olğan Rusiye ve Moskva kontrolindeki Qırım memurlarınıñ sanktsion cedvelini taqdim etti. 22 soyad toplandı – Qırımda ve Rusiyede qadı, prokuror, SİZO reberleri, koloniya ve tibbiy hızmetler.

Bu cedvelde – advokatlarnıñ muracaatlarına «siyasiy mabüslerniñ sağlıq vaziyetine dair malümat bermegen» siyasiy mabüslerniñ apiske alınmasına alâqası olğan memur ve qadılar, tibbiy-sanitar bölüklerniñ reberleri. Olarnıñ arasında:

• Aqmescitte «Rusiye Cezalarnı yerine ketirüv federal hızmetiniñ «№91 tibbiy-sanitar bölüginiñ» federal sağlıq müessisesiniñ» yolbaşçısı Pavel Pavlenko (Cemil Gafarovnıñ davası)
• Aqmescitteki SİZO-1 yolbaşçısı Sergey Berejnoy (bu izolâtorda tutulğan siyasiy mabüsler)
• Rusiyede iç hızmet mayorı Natalya Berngardt (qırımlı siyasiy mabüs Vladimir Dudkanıñ davası)

Bu insanlar adlarınıñ sanktsion cedvelge kirsetilüvine açıq cevap bermedi.

«Bir çoq qırımlı siyasiy mabüs tibbiy yardım alamay. Bu insanlarnıñ – sanktsion cedvelimizden – buña doğru alâqası bar. Bu cedvelni Ukrayına devlet organlarına berecekmiz, prokuratura bunı tahqiq etecek ve bu insanlarğa qarşı dava başlatacaq. O, ileride çeşit halqara qurulışlarğa sanktsiyalar içün berilecek», – dep bildirdi Viktoriya Nesterenko.

Rusiye ve Qırım koloniyaları ve SİZOlarında tibbiy yardım kösterilmemesine alâqası olğan şahıslar aslında daa çoq ve yüzlernen insan ola, dep ayta Qırım aq qorçalayıcı gruppasınıñ vekili İrına Sedova. Bu insanlar şimdilik Ukrayına ve halqara mahkemelerde degil. Amma sanktsion cedvelniñ müellifleri Rusiye akimiyetine «olarnı beklegen adaletli ceza» aqqında hatırlatır, dep ümüt ete.

«Kokainge oşağan toz, onı almaylar»

Cemil Gafarov ve Konstantin Şiring vefat etken soñ Rusiye apishanelerinde tibbiy yardım kene kösterilmey, dep ayta aq qorçalayıcılar. Bundan ğayrı, aq qorçalayıcılarnıñ aytqanına köre, tibbiy hızmetler bir şey yapmay, siyasiy mabüsler içün ilâclar soy-soplarından bile alınmay.

«Siyasiy mabüsler baqılmay, olarğa soy-soplarından ilâclar bile berilmey. SİZO memuriyetleri toz şeklinde ilâclar kokainge oşay, şunıñ içün olarnı qabul etmeyler, dep bildire. Cemil Gafarovnıñ büyrekleri hasta edi ve onıñ ilâcları toz şeklinde edi. Ve böyle insanlar çoq. Şimdi İrına Danılovıç da aynı vaziyette, ötiti bar, tedaviylemeyler, bir şeyi ağırmay, dep aytalar. Aselet yardım kösterilmey, kerçek bir cinayet», – dep tarif ete İrına Sedova.

Cemil Gafarov ve Konstantin Şiringten ğayrı, izolâtorda yañlış şaraitlerde tutuvdan Oleg Prihodko, Galina Dolgopolaya, Amet Suleymanov ve digerleri zarar kördi. Acele tibbiy yardımğa muhtac siyasiy mabüsler cedvelinde yigirmi kişi bar.

İrına Danılovıçnıñ küreşi

Rusiye koloniyasında qırımlı, emşire ve vatandaş jurnalisti İrına Danılovıç ayatı ve sağlığı içün küreşe.

Rusiyede onı patlayıcı maddeni satın aluv, saqlav ve satuv sebebinden yedi yılğa azatlıqtan marum etkenler. O, qabaatını tanımay. Mahkemede qırımlı «Rusiye FSBsiniñ «kirli sahteleştirüv usullarına» oğrağan ilk kişi degil», dep bildirdi. Aq qorçalayıcı teşkilâtı onıñ davasını siyasiy dep saya.

İrına Danılovıç uzun vaqıt hasta. Bir qaç ay evelsi qulaq ötiti qayd etildi. Amma bu vaqıt devamında Rusiye koloniyalarında oña ilâc berilmey, soy-sopları yollağan ilâclar da berilmey, dep bildire tuvğanları. Neticede qırımlınıñ sol qulağı sağırlaştı, dep ayta babası.

Aq qorçalayıcı ve advokatlarnıñ basqısı altında Physicians for Human Rights teşkilâtınen bağlı ekimler İrına Danılovıçnıñ tibbiy kartını kördi ve hastalıq ve talillerini baqtı. Olarnıñ hulâsasına köre, qırımlı tek ötit keçirmedi, nevrologik bozuvları bar, miyi zarar kördi ve büyük ihtimalnen insult keçirdi. Ekspertler diagnoz qoyulğan soñ İrına Danılovıçnıñ tedaviylevi belgilendi, amma semereligi teşkerilmedi ve qoşma taliller yapılmadı, dep hulâsa çıqardı.

İrına Danılovıçke tibbiy yardım kösterilmegeninen bağlı muracaatnı Qızıl Haç Halqara komiteti baqıp başladı. Aq qorçalayıcınıñ aytqanına köre, böyle misaller çoq.

Qırımlı siyasiy mabüslerniñ vaziyeti aqqında muracaat alğan müessiseler olarğa ya qulaq asmay, ya da mübüsler tibbiy yardımğa muhtac degil, dep cevap bere. Qırım.Aqiqat Rusiyeniñ Cezalarnı yerine ketirüv federal hızmetine Cemil Gafarovnıñ sağlıq vaziyetinen bağlı muracaat yollağanda da aynı cevap alğan edi. 2021 senesi advokatı Rifat Yahin Cezalarnı yerine ketirüv federal hızmetiniñ tibbiy bölügi ve Qırım bölügi qırımlı siyasiy mabüsniñ sağlıq vaziyeti aqqında malümat bermekten qanunsız bir şekilde qaçınğanlarını mahkemede isbatlap oldı.

«Qırımda siyasiy davalar aqqında malümatnı sile»

Rusiyeniñ Ukrayınağa qarşı büyük istilâsı qırımlı siyasiy mabüslerge pek tesir etti. Olar aqqında malümatnı almaq daa zor oldı, dep bildire Qırım aq qorçalayıcı gruppası.

«Rusiyeniñ Ukrayınağa qarşı büyük istilâsı başlağan soñ malümatnı toplamaq daa zor oldı. Birinciden, Rusiye advokatlarğa basqısını quvetleştirdi. Olarğa qarşı davalar açıla ve litsenziyaları alına bile. Rusiye mahkemeleriniñ saytlarına tek Rusiyeden kirmek mümkün. Siyasiy davalarda olğan qadı ve prokurorlarnı baqmaq pek zor oldı. Qırım mahkemeleriniñ saytlarından açıq malümat silindi. Bazılarında qadılarnıñ soyadları gizlene, bazılarında – siyasiy davalar aqqında bütün malümat siline. Azat etüv daa yaqın olğanını, Qırım azat etilecegini añlap yapalar», – dep ayta İrına Sedova.

Ukrayına prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki temsilciligi Rusiyeniñ ve kontroli altındaki memuriyetlerniñ qanunsız mahküm etilgen Ukrayına vatandaşlarına «varvar munasebetini» takbih etti. Ukrayına Yuqarı Radasınıñ insan aqları vekâletlisi Dmıtro Lubinets Ukrayına vatandaşlarına tibbiy yardım kösterilmemesi «işkence sayıla», halqara uquq ise cenk vaqtında «vatandaş ealisini çekiştirecek ya da öldürecek areketlerni» yapmağa yasaqlay, dep qayd etti.

MALÜMAT: Ukrayınağa qarşı Rusiye silâlı ücümi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.

Aprelniñ başında Moskva Ukrayına şimalinde faal olğanını toqtattı, dep bildirdi. Tezden Ukrayına akimiyeti Kıyiv, Çerniğiv ve Sumı vilâyetinde Rusiye arbiyleri qalmadı, dep ayttı.

Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.

Rusiye Ukrayınağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün:https://d1ug5n8f9xpr1h.cloudfront.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.