2018 senesi noyabrniñ 28-nde Keriç boğazı yaqınlarında FSB tarafından tutulğan ve 2019 senesi sentâbrniñ 7-nde azat etilgen ukrainalı deñizciler Vladislav Kostişin ve Bogdan Golovaş qırımlı siyasiy mabüslerge qoltuttı.
Deñizciler Qırım.Aqiqatqa bergen eksklüziv intervyüsında qırımlılar Nariman Celâl, Aziz ve Asan Ahtemovlar, Vladimir Dudka, Vladislav Yesipenko ve Galina Dolgopolovağa Rusiye apsinden tez vaqıtta azat etilmesini tiledi.
«Qoltutuv sözlerimizni bildirmege isteymiz. Tezden evde olacaqsıñız, dep ümüt etem, sizni azatlıq bekley. Ukraina siziñ içün küreşe, sizni er vaqıt tüşünemiz», – dep ayttı Ukraina Arbiy-deñiz quvetleriniñ arbiyi Vladislav Köstişin.
«Qolay olmağan taqdiriñizde meşaqqatlar oldı, amma Ukraina yanıñızda, ukrainalılar yanıñızda, bunı biliñiz», – dep qoştı Ukraina Arbiy-deñiz quvetleriniñ arbiyi Bogdan Golovaş.
Köstişin ve Golovaş 2018 senesi noyabrniñ 28-nde Keriç boğazı yaqınlarında FSB tarafından zapt etilgen 24 ukrainalı deñizci arasında edi. Deñizciler Odesadan Mariupolge «Berdânsk», «Nikopol» katerleri ve «Yañı Qapu» buksirinen kete edi.
Olar doquz aydan çoq Rusiye apsinde keçirdi. Olarnı 2019 senesi sentâbrniñ 7-nde Ukraina ve Rusiye arasında keçirilgen şahıslarnı deñişüv neticesinde azat etildi.
Qırımda Rusiye tahqiqatı siyasetçi ve faal Nariman Celâlnı ve üç doğmuş ağa-qardaş Aziz Ahtemovnı ve Asan Ahtemovnı Anğara köyündeki gaz borusında «diversiya» yapqanında, Azatlıq Radiosınıñ (Qırım.Aqiqat leyhası) serbest hadimi Vladislav Yesipenkonı «patlayıcı cihaznı saqlağanında ve ğayrıdan yapqanında» qabaatlay. Vladimir Dudka Rusiye kontrolindeki mahkeme tarafından «diversiyağa azırlanğanında» ve «patlayıcı madde ve cihazlarnı qanunsız satın alğanında, saqlağanında» qabaatlanıp, 14 yılğa üküm etildi. Galina Dolgopolova «devlet hainliginde» qabaatlanıp, 12 yıl sert rejimli koloniyada qalmasına üküm etildi.
Anğara köyündeki «gaz borusında diversiya» davası
Sentâbrniñ 3-4-nde Qırımda Rusiye quvetçileri tintüvler keçirip, beş insannı tuttı. Olar arasında qırımtatar siyasetçisi ve faali Nariman Celâl bar. Eki doğmuş qardaşlar Aziz ve Asan Ahtemovlar eki ayğa apiske alındı, Azizniñ babası Eskender Ahtemov 10 künge apiske alındı. Asan Ahtemovnıñ qardaşı Arsen 15 künge apiske alındı. Kreml kontrolindeki Kiyev rayon mahkemesi qırımtatar siyasetçisi ve faali Nariman Celâlnı eki ayğa – noyabrniñ 4-ne qadar apiske aldı. Nariman Celâl bütün qabaatlavlarnı inkâr ete.
Sentâbrniñ 7-nde TASS Rusiye malümat agentilgi Rusiye FSB-sine atfı etip, Aqmescit civarındaki Anğara (Perevalnoye) köyü yaqınlarında gaz borusında diversiya yapqanından şübheli sayılğanlar qabaatını itiraf etkenler, dep bildirdi. FSB yayınlağan videoda eki ekrek kimden talimat alğanlarını ve Anğara köyünde gaz borusınıñ patlatılmasını nasıl teşkil etkenlerini tafsilâtlı aytıp berdi.
FSB, diversiyanı Ukraina Mudafaa nazirliginiñ Baş istihbarat idaresi teşkil etti, dep israr ete.
Ukraina Mudafaa nazirliginiñ baş istihbarat idaresi Rusiye FSBsiniñ qabaatlavını «bir maqsadı olğan provokatsiya» olaraq köre.
Ukraina akimiyeti qırımtatar faalleriniñ tutuluvı ve apiske alınuvını avgustnıñ 23-nde Kyivde keçirilgen «Qırım platformasınıñ» sammitinen bağlay.
Ukraina ombudsmanı Lüdmila Denisova Qırımda insanlarnıñ apiske alınması sebebinden BM İnsan aqları Yuqarı komissarı Michelle Bacheletke muracaat etti.
Sentâbrniñ 3-4-nde Qırımdaki faallerniñ evlerinde keçirilgen tintüvler ve tutuvlardan soñ Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar prokuraturası cinaiy tahqiqat başlattı.
Vladislav Yesipenko davası
Vladislav Yesipenko – Azatlıq Radiosınıñ (Qırım.Aqiqat leyhası) ştattan tış jurnalisti (frilanser), içtimaiy ve ekologik meselelerni aydınlatqan, qırımlılarnıñ soravlarını çıqarğan edi. 2021 senesi martnıñ 10-nda Qırımda Rusiye FSBsiniñ hadimleri tarafından tutuldı. «Ukraina mahsus hızmetleriniñ menfaatları içün» malümat toplağanında ve maşinasında «elnen yapılğan patlayıcı cihaznı» saqlağanında qabaatlandı.
27 kün devamında Yesipenkonı mustaqil advokatlarnen körüştirmediler. Amma «Krım 24» Rusiye devlet telekanalı intervyüsını kösterdi: kanal saytında derc etilgen videoda Vladislav Yesipenko yarımadada Qırım.Aqiqat leyhası içün video çıqarğanını tasdıqlap, çıqarılğanlarnı Ukraina mahsus hızmetlerine de bergenini ayttı.
Mustaqil advokat kirsetilgen Aqmescitteki mahkeme oturışuvında Vladislav Yesipenko Rusiye mahsus hızmetleri tarafından oğratılğan işkence aqqında bildirdi. Anda Yesipenko tayin etilgen advokat Violetta Sineglazovadan vazgeçti. Mahkeme Yesipenkonı 2021 senesi mayısnıñ 11-ne qadar apiste qaldırdı.
Advokat Aleksey Ladinniñ aytqanına köre, Yesipenko mahkemede işkence aqqında aytqan soñ, Rusiye FSBsiniñ hadimleri «onı öldürirler», dep qorquzdı.
Ukraina tış istihbarat hızmeti Qırım.Aqiqatqa cevap berip, FSBniñ Vladislav Yesipenkonıñ Ukraina mahsus hızmetlerinen yapqan işbirligi aqqında "provokatsiyasını izaatlamay», dep bildirdi. Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ prokuraturası Qırımda Vladislav Yesipenkonıñ tutıp apiske alınmasınen bağlı cinaiy tahqiqat başlattı.
Rusiye quvetçileri Vladislav Yesipenkoğa qarşı tahqiqat tedbirleri aqqında resmiy malümat bermey.
Ukraina Tış işler nazirligi, Ukraina ombudsmanı, Avropa ve Halqara jurnalistler federatsiyası Vladislav Yesipenkonı acele azat etmege çağırdı.
Serbest Avropa Radiosı/Azatlıq Radiosınıñ prezidenti Jamie Fly Yesipenkonı acele azat etmege çağırıp, SAR/AR Qırımda tutulğan Qırım.Aqiqat frilanseri bildirgen işkencege açuvlana, dep bildirdi.
