«Rusiye tarafında ordu, Ukrayına tarafında halq cenkleşe»: Qırımda cenkke razı olmağanlarnı mahküm eteler

Qırım.Aqiqat Qırım yarımadasındda cenkke qarşı narazılıqlarnı taqip etmege devam ete. Aq qorçalayıcılarnıñ malümatına köre, regionda Rusiye Memuriy uquq bozuvları kodeksiniñ 20.3.3 maddesine istinaden baqılğan mahkeme davalarınıñ sayısı biñge yaqınlaşa. Cenkke qarşı çıqqanları içün taqip etilgenler arasında yerli kommunal müessiselerniñ hadimleri bar. Qırımnıñ kommunal hızmetleri Rusiyeniñ Ukrayına ile cenkke qarşı nasıl çıqa, maqalemizde tarif etemiz.

Rusiye Ukrayınağa qarşı büyük istilâ başlatqan soñ işğal etilgen Qırımda kütleviy cenkke qarşı narazılıqlar qayd etilip başlandı. Şekilleri çeşit ola: içtimaiy ağlarda cenkke qarşı paylaşuvlardan başlap Ukrayına yırlarını diñlev ve urbada sarı-mavı renklerniñ peyda olmasına qadar.

Çeşit saalarda çalışqan, yerli iş adamları, devlet memurları ve Rusiye akimiyeti destegini talap etken pensionerler cenkke qarşı çıqqanını köstere. Yaqında Qırımda kommunal müessiselerniñ hadimleri taqip etilip başlandı.

Cenk resimleri içün mahkemege

Mayısta cenkke qarşı maddege köre mahkemege «Kiyevskiy Jilservis» şeer belediye müessisesinde elektrikçi olıp çalışqan Aqmescit sakini Rustem Nebiyev oğradı. Onı «Odnoklassniki» içtimaiy ağında paylaşqanları içün Rusiye uquq qoruyıcılarınıñ protokolı esasında taqip etkenler.

«O, tahallüs qullanıp, kasklarında Poloniya, Ukrayına ve İçkeriya bayraqları olğan ve Rusiye silâlı quvetlerine qarşı cenkleşken üç arbiyniñ resmi olğan malümatnı ve Ukrayına Silâlı quvetleri zapt etken «Pantsir-S1» Rusiye kompleksiniñ resmini derc etti. Böylece Rusiye menfaatları ve vatandaşlarını qorumaq maqsadınen Rusiye Silâlı quvetlerini itibardan tüşürgen areketler yaptı», – dep aytıla Qırım.Aqiqatnıñ elinde olğan mahkeme qararında.

Bunıñ esasında mahkeme qırımdı Rusiye Memuriy uquq bozuvları kodeksiniñ 20.3.3 maddesiniñ 1-inci qısmına istinaden memuriy uquq bozuvını yaptı, dep hulâsa çıqardı.

Bundan ğayrı, mahkeme qırımlı «VKontakte» içtimaiy ağında bayraq renklerind Ukrayına haritasını böyle sözlernen paylaşqan: «Rusiye tarafından ordu, Ukrayına tarafında halq cenkleşkeni içün cenkte ğalebe qazanacaqmız, yaşasın Ukrayına».

Mahkeme bu memuriy uquq bozuvı «cemaat nizamı ve cemaat telükesizligine qast etüvnen bağlı, bu saadda cemaat telükesini yüksek seviyesini köstere».

Rusiye kontrolindeki Aqmescitniñ Kiyev rayon mahkemesiniñ qadısı Aleksey Mikitük Rustem Nebiyevge 30 biñ ruble para cezasını berdi.

Mahkeme oturışuvında qırımlı qabaatını «bütünley tanıdı ve samimiy bir şekilde peşman oldı», Rusiye İç işler nazirliginiñ Qırım ekstremizm ile küreş merkeziniñ hadimleri yanında içtimaiy ağlarda paylaşqanlarını sildi, dep aytıla mahkeme qararında.

Rustem Nebiyevniñ fikri belli degil. Qırım.Aqiqat onen bağlanıp olamadı. Muarririyet oña ve vekillerine bu davanen bağlı fikrini aytmağa imkân bermege azır.

«Mahsus arbiy operatsiyağa» qarşı lafları» içün ceza

Bir ay evelsi mahkemege «Yalta gorsvet» kommunal müessisesiniñ hadimi Yuriy Fandüşkin oğradı. Cenkke qarşı maqale boyunca taqip etüvge kefeli cenk tarafdarı bloger Aleksandr Talipovnıñ «Krımskiy SMERŞ» Telegram kanalınıñ alâqası bar. O ve taqımı Rusiye mahsus hızmetlerine Ukrayına tarafdarı ve cenkke qarşı çıqqan qırımlılarnı taqip etmege yardım eteler.

Telegram kanalınıñ versiyasına köre, Yuriy Fandüşkin «hadimler ve adiy vatandaşlar arasında aytqanlarında mahsus arbiy operatsiyağa (Rusiyede 2022 senesi fevralniñ 24-nden başlap Ukrayınağa qarşı başlatılğan cenkni böyle adlandıralar – QA) qarşı çıqqanını bildirdi, ordu ve memleketni itibardan tüşürdi».

Bunıñ ne qadar doğru olıp olmağanı belli degil. Yuriy Fandüşkin bu davanı izaatlamadı. Onıñ davasında «uquq bozuvına» dair malümat olğan mahkeme qararına açıq şekilde irişilmey.

«Krımskiy SMERŞ» derc etken videoda özüni Yuriy Fandüşkin olaraq tanıtqan kişi «qabaatını tanıy» ve «bir daa böyle bir şey olmaycaq», dep vade ete.

Öz isteginen ayttımı belli degil. Qırımlılarnıñ cenkke qarşı çıqqanları içün peşmanlıq videosı Rusiye Telegram kanalları ve kütleviy haber vastalarında sıq-sıq peyda ola. Bazı videolarnıñ altında müellifler muracaat «ekimlernen» laf etken soñ çıqarıldı, dep yaza.

Cenkke qarşı çıqqanından 15 yılğa üküm etilgen kezlevli ressam Bogdan Zizanıñ Qırım.Aqiqatqa tarif etkenine köre, FSB vekilleri ondan afu soramasını talap etip, «samimiy şekilde afu soramağanı içün» yazğan metinlerini bir qaç kere ğayrıdan aytmağa zorladı.

Yuriy Fandüşkinniñ davasını Rusiye kontrolindeki Yalta şeer mahkemesiniñ qadısı Kristina Kirillova baqtı. O, onı Rusiye Memuriy uquq bozuvları kodeksiniñ 20.3.3 maddesine istinaden (Rusiye Silâlı quvetlerini itibardan tüşürüv) qabaatlı tanıp, para cezasını berdi. Mahkeme saytında ceza miqdarı aydınlatılmay.

Qaydlarğa köre, qırımlı uquq qoruyıcılarnıñ Yuriy Fandüşkinge qarşı protokolını qadı bir daqqada baqtı. Birinci mahkeme oturışuvından qarar çıqarılğanına qadar bu qadar vaqıt keçti.

Qırım.Aqiqat Yuriy Fandüşkin ve vekillerine davanen bağlı tüşüncelerini aytmağa imkân bermege azır.

«Repressiyalarnı qanunlaştırmaq içün bir madde»

Rusiyeniñ Ukrayınağa qarşı büyük istilâsı başlağanından berli Moskva kontrolindeki Qırım mahkemeleri Rusiye Federatsiyası Memuriy uquq bozuvları kodeksiniñ 20.3.3 cenkke qarşı maddesine istinnaden 700-den çoq memuriyy davanı baqtı, dep haber ete «Qırım esnası» leyhası. Davalarnıñ 98%-ında mahkemeler insanlarnı qabaatlı dep tanıdı.

Qırım yarımadasında bu madde boyunca insanlarnıñ taqip etilüvi arta, dep qayd ete tedqiqat müellifleri.

Taqiplerniñ ekseriyeti (60%), olarnıñ malümatına köre, içtimaiy ağlarda Ukrayınağa qoltutqan insanlarnen bağlı. Ekinci yerde (28%) – fikirlerni aytqanları içün protokollar.

«Qırım mahkemelerinde «Rusiye ordusını itibardan tüşürüv» protokollarınıñ baqıluvı adaletli adliyeniñ temel standartlarınıñ bozuluvınen bağlı – açıqlıq printsipleri, taraflarnıñ raqiplik küçü, imaye aqqı ve mahkeme baquvınıñ tarafsızlığı. Çoqusı mahkemeniñ fikir bildirüvi içün siyasiy sebepli taqip alâmetleri bar», – dep ayta ekspertler.

Rusiye Federatsiyası Memuriy uquq bozuvları kodeksiniñ 20.3.3 maddesi eki yıl devamında «Qırımda cenkke qarşı ve Ukrayınağa qoltutuvnı bastıracaq repressiyalarnıñ qanuniyleştirilüvi içün aletlerden biri olaraq faal sürette qullanıla», dep aytıla «Qırım esnasında».

MALÜMAT: Ukrayınağa qarşı Rusiye silâlı ücümi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.

Aprelniñ başında Moskva Ukrayına şimalinde faal olğanını toqtattı, dep bildirdi. Tezden Ukrayına akimiyeti Kıyiv, Çerniğiv ve Sumı vilâyetinde Rusiye arbiyleri qalmadı, dep ayttı.

Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.

Rusiye Ukrayınağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.