“Qadınlarğa qarşı basqı başlandı”. Qırımda qırımtatar faallerniñ tutulıp aluvı

Qırımda mayıs 30-ında eki qırımtatar faalini tutıp aldılar - Lütfiye Zudiyeva ve Mümine Saliyevanı. Olarnı yasaqlanğan timsalât numayışında qabaatlaylar. Zudiyevanı Canköyde tuttılar, Saliyevanı ise Bağçasarayda

Lütfiye Zudiyeva - uquq qoruyıcı, cemaat jurnalisti ve “Qırım birdemligi” birleşmesiniñ faali. Mümine Saliyeva - “Qırım balalığı” teşebbüsiniñ koordinatorı ve ekinci Bağçasaray “Hizb ut-Tahrir” davasınıñ iştirakçisiniñ qadını. Mayıs 30-ında aqşam rusiye quvetçileri bir qaç saatlıq sorğudan soñ eki faalni de yiberdi.

Qırımtatar faali Mümine Saliyeva, rusiye quvetçileri onı siyasiy sebepler ile taqip ete, dep tüşüne.

- Men Rusiye Federatsiyasınıñ Memuriy cinayetler kodeksiniñ 20.3 maddesine köre qabaatlanam. Bu - Facebook ağında 2013 yılı yasaq etilgen “Hizb ut-Tahrir” timsalâtınen derc etilgen malümat, amma olar kiminki olğanını men öyle de körmedim. Bu mayıs 31-inde mahkeme oturışında belli olacaq. Şübesiz, men qabaatımnı qabul etmeyim. Men añlayım, bu Qırımda faallerge, silâsız qarşılıq köstergenlerge, aqiqatnı yarımadada ve onıñ tışında tarqatqanlarğa basqı yapmaqnıñ bir yoludır. Böylece, men bunı özüme, aqayıma, bütün faallerge ve umumen Qırımdaki bütün qırımtatarlarğa basqı kibi körem. Sorğu vaqtında advokatım yoq edi. Ekstremizm ile küreş merkeziniñ hadimleri, protokolğa advokatlar kelmedi dep yazılsın, dediler. Amma advokatlar mında bir qaç saat turğanları şimdi belli oldı.

Qırım advokatı Emil Kurtbedinov, Lütfiye Zudiyevanı memuriy tevqif astında tutmağa Rusiye qanunlarına köre aqları yoq, dep ayta.

- Bu maddege köre meni de eki kere qabaatlağan ediler, men 10 ve 5 kün oturğan edim. Mayıs 31-inde saat 10:30 Kiyev rayon mahkemesinde mahkeme oturışı keçirilecek. Qayd etmege isteyim, Lütfiye Zudiyevanı memuriy tevqifinen cezalap olamaylar, çünki onıñ dört balası bar, olardan üçü - kiçik yaşta. Mahkeme tek para cezasını maküm ete bile - 1000 rubleden 2000 rublege qadar. Daa bir qayd - qadınlarğa üç yarım saat devamında advokatlarnı yibermey ediler.

Qırım advokatı Edem Semedlâyev, böylece Rusiye quvetçileri faallerni tenbilley, dep tüşüne.

- 20.3 maddesine binaen çoqusı alda cemaat faallerini qabaatlaylar, oña köre zenaatdaşım Emil Kurtbedinovnı ve daa çoq yaş faal qırımtatarlarnı da qabaatlay ediler. Men bellesem, Ekstremizm ile küreş merkezi böyle malümatnı çoqtan taptı ve kerekli vaqıtqace onı tuta. Bu eki qadınnıñ tutulması, tamam qadınlarğa qarşı yañı basqı dalğası başlanğanını köstere. Bugünki adise, rusiye quvetçileri bir şeyden saqınmaycağını köstere. Ebet, Rusiye akimiyeti bütün qırımtatarlarnı, bütün faallerni oturtıp olamaz. Onıñ içün böyle qarışıq çarelerni köre: birisini oturta, birisini Qırımdan çıqmağa mecbur ete. Adam başqa Qırımda qalıp olamasın ve mından ketsin dep şarait yaratalar. Onıñ içün, ebet, böyle memuriy davalardan soñ çoqusı dayanmayıp, kete. Bunı ihtar kibi körmek mümkün. Bu birinci alâmet.

2019 senesi mart 27-sinde apis etilgen üç aqaynıñ tuvğanı Fatime Yanikova, Lütfiye Zudiyeva ve Mümine Saliyeva öz faaliyetini devam eteceginde emin.

- Olar “Qırım birdemligi”niñ koordinatorları, Mümine - “Qırım balalığı”nıñ koordinatörı. Ümüt etem ki, olar devam etecek, toqtamazlar, çünki bu bizge kerek, bizim balalarımızğa kerek. Soñki malumatqa köre, rusiye quvetçileri endi 170-ge yaqın balanıñ babasını tutıp aldı. “Qırım balalığı” bu balalarğa bayram yapa. Yaqında Ramazan ayı şerefine restoranda siyasiy mabüslerniñ qadınları ve balaları içün bayram yapıldı. Men öz balalarıma deyim, aqaylarnı aqsız alıp kettiler ve yaqında yibererler, olar ümüdini kesmesin ve dua etsin dep. Qayd etem ki, olar balaları içün cinayetçi degil, olar qaramanlar… Halqımıznı qorquzmaq pek qıyın, biz başımızdan çoq şey keçirdik ve, belki de, daa keçirecekmiz.

2019 senesi martta qırımtatar faali Lütfiye Zudiyeva Qırım.Aqiqat Radiosı efirinde “Qırım birdemligi” nasıl peyda olğanı aqqında aytıp bergen edi:

“2014 yıldan soñ tek qırımtatarlar degil de, amma yarımadanıñ başqa sakinleri de tintüv, tevqif, mahkemeler adiy bir şey olğan şaraitke oğradı. Bugün, bellesem, tuvğanlarına apis ya da mahkeme mevzusı toqunmağan iç bir qırımtatar qorantası qalmadı. Devamlı basqı şaraitinde 2016 senesi aprel ayında siyasiy mabüslerniñ apayları ve advokatlarınıñ birleşmesi peyda oldı, olar ayda bir kere körüşip, mahkeme qararlarını muzakere etmege ve yapılacaq adımlarını tüşünmege añlaştı. Birinci körüşüvde 12-15 adam bar edi, bir qaç aydan soñ nice adamlar kele edi, olarnıñ arasında tek siyasiy mabüslerniñ soyları degil, lâqayt olmağan qırımlılar da. Böylece bu körüşüvler uquq qoruyıcı toplulığına çevirildi, onıñ adı da “Qırım birdemligi” qoyuldı”, - dedi Lütfiye Zudiyeva.

Malümatname: Rusiye quvetçileri mayısnıñ 30-nda eki qırımtatar faalini tuttı: aq qorçalayıcı ve cemaat jurnalisti Lütfiye Zudiyevanı ve Bağçasaraydaki «Hizb ut-Tahrir davası» mabüsiniñ ömür arqadaşı, «Qırım balalığı» teşebbüsiniñ koordinatorı Mümine Saliyevanı. Olar bir qaç kere halqara meydançıqlarında yarımadadaki basqı aqqında ikâye ete edi. Keççe qadınlarnı yiberdiler. Ekisi de Rusiye Memuriy cinayetler kodeksiniñ 20.3 maddesine istinaden qabaatlana – yasaqlanğan timsallerniñ numayışı.

(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)