Qırımlı ukrain rejissöri, eski siyasiy mabüs Oleg Sentsovğa Strasburgda keçken sene laureatı olğan Saharov mukâfatı berildi. Mukâfat «dünyada insan aqları oğrunda küreşke isse qoşqan» insanlarğa berile. Qırım.Aqiqat, Oleg Sentsovnıñ Avropa parlamentindeki nutqunıñ tolu metnini derc ete.
Hayırlı künler!
Andrey Saharov, Nelson Mandela, Vatslav Gavel… Menim adım bu insanlarnen bir sırada olacağını iç bir vaqıt tasavvur etip olamağan edim. Bu büyük bir şeref ve büyük mesüliyet, sağ oluñız. Bu mukâfatnı şahsen menim içün bir mukâfat olaraq degil, Rusiyede bulunğan bütün siyasiy mabüsler qayd etilgen bir işaret olaraq qabul etem. Endi azat etilgen, alâ daa anda bulunğan, zapt etilgen ve Donbasta separatistlerniñ qolunda olğan askerlerimiz, Ukrainamız içün küreşmege devam etken faallerimiz, mustaqilligimiz içün küreşken ya da endi canını feda etken arbiylerimiz içün bir işaret.
Rusiye mıtlaqa aldatacaq. Olar Donbasta, Ukrainada barışıq olmasını istemey. Ukrainanıñ tiz çökkenini körmeğe isteylerOleg Sentsov
Şimdi Rusiye ile barışuv, onıñnen muzakereler aqqında çoq laf bar. Men Putinge inanmayım ve sizni de oña inanmamağa çağıram. Rusiye mıtlaqa aldatacaq. Olar Donbasta, Ukrainada barışıq olmasını istemey. Bizim tiz çökkenimizni körmeğe isteyler, Avropa ve dünya siyasetine küçnen tesir etecek olalar. Buña izin bermeycekmiz. Küreştik ve azatlığımız içün soñuna qadar küreşecekmiz.
Avropa Birliginiñ iç qavğaları, farqlı fikirleri, zıddiyetleri bar: inkişaf, islâatlar nasıl olacaq, ileride ne yapılacaq. Bizde bir laf bar – «Siziñ problemlerimiz bizim olsa edi». Bizim vaziyetimiz daa zor. Memleketimizde alâ daa deñişmegen eski qabarcılıq sisteması bar, er afta arbiylerimiz elâk ola. Problemler bam-başqa seviyede.
Amma Avropa Birliginiñ iç problemleri olsa da, o, inkişaf ete, mence, bu yahşı bir qurulış ve epimiz içün güzel bir örnek. Çünki dünyanıñ eñ büyük Avropa optimisti olğan bir memleket bar – Ukraina. Çünki bizim başqa çaremiz, başqa inkişaf yolumız yoq. Bu memleketniñ yaşav meselesidir.
Putinge başlarımız üstünde dost qolunı uzatmağa istegen er seferiñizde Ukrainada elâk olğan 13 biñden er birini hatırlañızOleg Sentsov
Şu sebepten sizler Putinge başlarımız üstünde dost qolunı uzatmağa istegen er seferde Ukrainada elâk olğan 13 biñden er birini, apishanede yatqan, şimdi işkencege oğratılğan yüzlernen insanımıznı, apiske alınğan, evlerinde tintüv keçirilgen, qorantaları ve balaları babasız qalğan qırımtatarlarnı hatırlañız. Şimdi böyle işareti olğan (qıyafetindeki Ukraina bayrağı işaretini köstere – QA) arbiy urbalı insanlarnı unutmañız, olar bizim azatlığımız içün canlarını telükege oğratıp, okoplarda buluna. Olarnı, lütfen, unutmañız. Sağ oluñız. Yaşasın Ukraina!
Malumat: Saharov mukâfatı 1988 senesi Avropa parlamenti tarafından tasdıqlanğan edi. Mukâfat «dünyada insan aqları oğrunda küreşke isse qoşqan» insanlarğa berile. O, sovet aq qorçalayıcısı ve dissident Andrey Saharovnıñ adını taşıy. Saharov akimiyet tarafından taqip etilgen edi: aq qorçalayıcı faaliyeti sebebinden alim bütün sovet mukâfatlarından marum etilip, 1980 senesi ömür arqadaşı Yelena Bonnernen beraber Moskvadan sürgün etilgen edi.
Qırımlı rejissör Oleg Sentsov ve anarhist Aleksandr Kolçenko Rusiye mahsus hizmetleriniñ vekilleri tarafından Qırımda 2014 senesi mayıs ayında, yarımadada terroristik aktlar azırlağanlarında qabaatlanıp tutulğan ediler. 2015 senesi avgust ayında Rostov-na-Donu şeerindeki Şimaliy Kavkaz okrugınıñ arbiy mahkemesi Sentsovnı, Qırım territoriyasındaki terroristik faaliyette qabaatlap, 20 yıllıq şiddetli rejim koloniyasına qalmağa mahküm etti. Kolçenkoğa 10 yıl koloniya cezası berildi. Ekisi de qabaatlarını tanımay.
Oleg Sentsov Rusiye şimalindeki Labıtnangi şeerinde apiste yatqan edi. Aleksandar Kolçenko ise Uraldaki Kopeysk şeeriniñ koloniyasında bulunğan edi.
Keçken sene Rusiye apishanelerinde tutulğan bütün ukrainalı siyasiy mabüslerni azat etmek talabı ile tutqan 145 künlik açlıqtan soñ Oleg Sentsov «aşamağa yazma şekilde razı oldı». O, bunı «zornen aşatuv telükesi bar olğanından mecburiy adım» dep adlandırdı. Amnesty International zornen aşatuv işkence ola, dep bildirdi. 2018 senesi oktâbrniñ 25-nde Sentsovğa Avropa parlamentiniñ «İfade serbestligi» içün Saharov mukâfatı berildi.
«Memorial» insan aqlarını qorçalav merkezi Sentsov ve Kolçenkonı siyasiy mabüsler cedveline kirsetti. Rusiyede mahküm etilgen Oleg Sentsovnı qurtarmaq çağıruvı ile petitsiya Beyaz Saraynıñ saytında 100 biñden ziyade insan tarafından imzalandı.
2019 senesi sentâbrniñ 7-nde Sentsov ve Kolçenko Rusiye apishanesinden büyük deñişim neticesinde azat etilgen ediler.
