Salı künü, noyabrniñ 26-nda, qırımlı ukrain rejissöri Oleg Sentsovğa Strasburgda Avropa parlamentinde Saharov mukâfatını bereler.
Mukâfatlandıruv merasimi toplaşuv salonında keçirile, Sentsov anda çıqışta bulunmalı.
Qırım.Aqiqat tedbirni canlı yayında köstere.
Ukraina rejissöoi Avropa parlamentiniñ tış işler komitetinde de çıqışta bulunğan edi.
Keçken sene Oleg Sentsov Saharov mukâfatınıñ laureatı oldı. Rusiye onı apiste tutqan edi. Onıñ yerine mukâfatını qız qardaşı Natalya Kaplan ve advokatı Dmitriy Dinze alğan ediler.
Saharov mukâfatı 1988 senesi Avropa parlamenti tarafından tasdıqlanğan edi. Mukâfat «dünyada insan aqları oğrunda küreşke isse qoşqan» insanlarğa berile. O, sovet aq qorçalayıcısı ve dissident Andrey Saharovnıñ adını taşıy. Saharov akimiyet tarafından taqip etilgen edi: aq qorçalayıcı faaliyeti sebebinden alim bütün sovet mukâfatlarından marum etilip, 1980 senesi ömür arqadaşı Yelena Bonnernen beraber Moskvadan sürgün etilgen edi.
Qırımlı rejissör Oleg Sentsov ve anarhist Aleksandr Kolçenko Rusiye mahsus hizmetleriniñ vekilleri tarafından Qırımda 2014 senesi mayıs ayında, yarımadada terroristik aktlar azırlağanlarında qabaatlanıp tutulğan ediler. 2015 senesi avgust ayında Rostov-na-Donu şeerindeki Şimaliy Kavkaz okrugınıñ arbiy mahkemesi Sentsovnı, Qırım territoriyasındaki terroristik faaliyette qabaatlap, 20 yıllıq şiddetli rejim koloniyasına qalmağa mahküm etti. Kolçenkoğa 10 yıl koloniya cezası berildi. Ekisi de qabaatlarını tanımay.
Oleg Sentsov Rusiye şimalindeki Labıtnangi şeerinde apiste yatqan edi. Aleksandar Kolçenko ise Uraldaki Kopeysk şeeriniñ koloniyasında bulunğan edi.
Keçken sene Rusiye apishanelerinde tutulğan bütün ukrainalı siyasiy mabüslerni azat etmek talabı ile tutqan 145 künlik açlıqtan soñ Oleg Sentsov «aşamağa yazma şekilde razı oldı». O, bunı «zornen aşatuv telükesi bar olğanından mecburiy adım» dep adlandırdı. Amnesty International zornen aşatuv işkence ola, dep bildirdi. 2018 senesi oktâbrniñ 25-nde Sentsovğa Avropa parlamentiniñ «İfade serbestligi» içün Saharov mukâfatı berildi.
«Memorial» insan aqlarını qorçalav merkezi Sentsov ve Kolçenkonı siyasiy mabüsler cedveline kirsetti. Rusiyede mahküm etilgen Oleg Sentsovnı qurtarmaq çağıruvı ile petitsiya Beyaz Saraynıñ saytında 100 biñden ziyade insan tarafından imzalandı.
2019 senesi sentâbrniñ 7-nde Sentsov ve Kolçenko Rusiye apishanesinden büyük deñişim neticesinde azat etilgen ediler.
