İlhaq etilgen Qırımda Rusiye telükesizlik hizmetleri ve bunıñ kibi de Donbassta «DNR» ve «LNR» gruppirovkalarınıñ uruşmacıları insan aqlarını kütleviy surette boza.
Bu aqta AQŞ Devlet departamentiniñ 2017 senesiniñ neticeleri boyunca insan aqlarını qorçalav faaliyeti aqqında maruzasında aytıla.
Vesiqada: «Rusiye ukümeti, Qırımda yerleştirilgen arbiy telükesizlik quvetleri üzerinde kontrolini öz qolunda tuta. Rusiye telükesizlik hizmetleri Qırım üstünde kontrolini arttırmağa ve insan aqlarını sıñırlamağa devam eteler. Qırımnıñ işğalci memuriyeti Ukrainağa ait Qırımda Rusiye qanunlarını saylamalı tarzda qullana», – denile.
Devlet departamentinde ayrıca Qırımtatar Milliy Meclisiniñ yasaq etilmesi, söz serbestliginiñ sıñırlanması, jurnalistlerge qarşı zorbalıq, internette sıñırlanmalarnı tatbiq etüv ve yarımadada er yerde toplaşuv serbestliginiñ bastırılğanını qayd eteler.
Aynı zamanda vesiqada, Qırımda ve Donbassta Ukraina ukümetiniñ kontroli yeterli derecede olmağanı ve Rusiye ile onıñ tarafından yönetilgen ukümetlerniñ cinayetlerni tahqiq etmekten vazgeçkeni sebebinden bu territoriyalarda insan aqlarınıñ ihtimallı bozuluvlarınıñ tetqiqatları tolu kölemde yapılmadı, denile.
Esabatta: «Rusiye işğalci ukümeti, 2014 ile 2015 seneleri arasında Qırım sakinlerini alıp qaçuv ve öldürüv vaqialarınıñ kerekli seviyede tahqiqatını keçirmedi. Ukraina Tış işleri nazirliginiñ malümatına köre, işğal esnasında ğayıp olğan 12 Qırım sakini daa soñra ölü tapıldı», – denile.
Vesiqada, Qırım ukümeti qırımtatar faaliyetçisi Ervin İbragimovnıñ ğayıp olmasını tahqiq etmek içün iç bir areket yapmadı, dep qayd etile.
Maruzada: «İbragimovnıñ bulunğan yeri ale daa belli degil edi. Cinayetni ihtimal ile tahqiq etken polis, İbragimovnıñ qorantasına tahqiqat aqqında malümat bermekni red etti», – denile.
Vesiqada qayd etilgenine köre, Donbassta insan aqları ile alâqalı eñ muim problemalar sırasına idamlar ve insanlarnı siyasiy sebepten öldürüvler, eziyetlevler ve apishanelerde ayat içün telükeli olğan şaraitlerde tutuluvlar kire.
AQŞ Devlet kâtibi vazifesini eda etken Con Sallivan, aprel 20, cuma künü, AQŞ Devlet departamentiniñ dünyada insan aqları aqqında bir yıllıq maruzasınıñ taqdim tedbirinde çıqışta bulunıp, Rusiyeni Qırımdaki vaziyet, Donbasstaki problemalar ve Çeçenistandaki insan aqlarını qorçalav meselelerine diqqat etmege davet etti.
Aprel 20-de Ukraina Yuqarı Radasınıñ İnsan aqları boyunca vekiliniñ ofisi, Rusiye tarafından ilhaq etilgen Qırımda bulunğan aq-uquq qorçalayıcılarını yarımadada insan aqlarınıñ bozuluvları aqqında bildirmege davet etti.
Daa evel Ukraina Yuqarı Radasınıñ İnsan aqları boyunca vekili Lüdmila Denisova, Rusiyedeki zenaatdaşı Tatyana Moskalkovağa, 2018 senesiniñ aprelinde Aqmescit tahqiqat izolâtorında eñ azından dört kişiniñ ölmesi aqqında malümatnı teşkermek ricasınen mracaat etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini taqbih ettiler. Ğarp ülkeleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalar qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini red etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevral 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.