Qırımlı ukrain rejissöri Oleg Sentsovnıñ fikirince, Aqmescitte qırımtatar faali, siyasetçisi Nariman Celâlnıñ tutuluvı ve apiske alınuvı Rusiye akimiyetiniñ Ukraina tarafdarı olğan diger faallerni qorquzuv ıntıluvı ola.
Bu aqta o, Qırım.Aqiqatqa ayttı.
«Birer-birer tutıp, millionlarnen insannı qorquzmaq içün yapalar. Onı (Nariman Celâlnı – QA) yaqından tanımayım, bir qaç kere körüşken edik. Mecliste çalışqanını, faal olğanını, Ukrainağa qoltutqanını, Qırımdan ketmegenini bilem, çünki men Ukrainağa (açıq) qoltutqan insanlarnı pek ürmet etem. Qırımda işğal şaraitlerinde bunı yapmaq pek qıyın», – dep qayd etti Sentsov.
Onıñ fikirince, Qırımda işğalden soñ faallerge yapılğan basqı Rusiyeden daa küçlü ola.
«Rusiyede pek küçlü basqı bar, repressiyalar, Qırımda ise daa küçlü basqı yapıla, çünki region pek sıcaq, ve Rusiye anda pek diqqatlı. Anda razı olmağan, Ukrainağa açıq qoltutqan er kes telüke altında buluna. İnsanlar başqa sebeplerden de apiske alınğan edi, şunıñ içün böyle areket etmek içün vatandaş olaraq pek cesür olmalı. Ebet, «Qırım platformasına» barması daa bir sebep oldı, soñra büyük repressiyalar başladı, er şey standart shemağa köre oldı», – dep tüşüne Sentsov.
Keçken afta Aqmescitteki mahkeme Nariman Celâlnıñ imayesi bergen istinafnı baqıp, SİZOda qaluv müddetini bir künge qısqarttı. Böylece, faal noyabrniñ 3-ne qadar apiste qalacaq.
Polozovnıñ bildirgenine köre, Nariman Celâlov mahsus blokta tutula – tek tış dünyanen degil, diger mabüslernen bile bağı mümkün olğanı qadar sıñırlanğan SİZOnıñ mahsus bölüginde.
Bundan evel berilgen malümatqa köre, faalniñ qabaatlavı sertleştirildi, şimdi 20 yılğa qadar azatlıqtan marum etile bile. FSB, Nariman qabaatlanğan diversiya yapıluvına yardım etüvni diversiyada iştirak etüvge deñiştirip, qabaatlavnı sertleştirgen edi.
Anğara köyündeki «gaz borusında diversiya» davası
Sentâbrniñ 3-4-nde Qırımda Rusiye quvetçileri tintüvler keçirip, beş insannı tuttı. Olar arasında qırımtatar siyasetçisi ve faali Nariman Celâl bar. Eki doğmuş qardaşlar Aziz ve Asan Ahtemovlar eki ayğa apiske alındı, Azizniñ babası Eskender Ahtemov 10 künge apiske alındı. Asan Ahtemovnıñ qardaşı Arsen 15 künge apiske alındı. Kreml kontrolindeki Kiyev rayon mahkemesi qırımtatar siyasetçisi ve faali Nariman Celâlnı eki ayğa – noyabrniñ 4-ne qadar apiske aldı. Nariman Celâl bütün qabaatlavlarnı inkâr ete.
Sentâbrniñ 7-nde TASS Rusiye malümat agentilgi Rusiye FSB-sine atfı etip, Aqmescit civarındaki Anğara (Perevalnoye) köyü yaqınlarında gaz borusında diversiya yapqanından şübheli sayılğanlar qabaatını itiraf etkenler, dep bildirdi. FSB yayınlağan videoda eki ekrek kimden talimat alğanlarını ve Anğara köyünde gaz borusınıñ patlatılmasını nasıl teşkil etkenlerini tafsilâtlı aytıp berdi.
FSB, diversiyanı Ukraina Mudafaa nazirliginiñ Baş istihbarat idaresi teşkil etti, dep israr ete.
Ukraina Mudafaa nazirliginiñ baş istihbarat idaresi Rusiye FSBsiniñ qabaatlavını «bir maqsadı olğan provokatsiya» olaraq köre.
Ukraina akimiyeti qırımtatar faalleriniñ tutuluvı ve apiske alınuvını avgustnıñ 23-nde Kyivde keçirilgen «Qırım platformasınıñ» sammitinen bağlay.
Ukraina ombudsmanı Lüdmila Denisova Qırımda insanlarnıñ apiske alınması sebebinden BM İnsan aqları Yuqarı komissarı Michelle Bacheletke muracaat etti.
Sentâbrniñ 3-4-nde Qırımdaki faallerniñ evlerinde keçirilgen tintüvler ve tutuvlardan soñ Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar prokuraturası cinaiy tahqiqat başlattı.
