Almaniya kantsleri Angela Merkel, Frenkistan prezidenti Emmanuel Makron ve Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy Rusiye akimiyetini vaziyetni kerginleştirmemek maqsadınen qoşma ordusını dağıtmağa ve Ukrainanıñ sıñırlarından keri çekmege çağırdı, dep haber ete Merkelniñ matbuat hızmeti.
Volodımır Zelenskıy iş ziyaretinen Pariste balunmaqta, anda o Makron ile körüşti, soñra olarğa video bağ ile Merkel qoşuldı. Normandiya dördüniñ bu onlayn oturışında Rusiye prezidenti Vladimir Putin de iştirak etmek kerek edi, amma Volodımır Zelenskıynıñ jurnalistlerge bildirgeni kibi, Rusiye prezidenti qoşulmadı, dep haber ete Nastoyaşçeye vremâ telekanalı.
Merkel, Makron ve Zelenskıy Ukraina şarqında telükesizlik meselelerni ve ukrain topraqlarınıñ işğalden boşatıluvını muzakere ettiler ve Rusiye ordusınıñ Ukraina sıñırlarında ve işğal etilgen Qırımda toplanması aqqında raatsızlıq bildirdiler.
«Memleketimizniñ şarqındaki telükesizlik vaziyeti, 2020 senesi iyülniñ 20-den berli quvette olğan ateşni toqtatuv rejimi aqqında laf ettik. Kerçekten ölgenlerniñ sayısı azlaşqan edi, amma ne yazıq ki 2020 senesiniñ dekabr ayınıñ ortasından ve 2021 senesi yanvarnıñ başından cebede vaziyetniñ kerginleşmesini kördik, ateşke tutmalar çoqlaştı. Bütün bu vaziyetelr aqqında tafsilâtlıca Makron ve Merkelge aytıp berdim», – dedi Zelenskıy.
Almaniya kantsleri ve Frenkistan prezidenti Ukraina topraq bütünligi, suvereniteti ve mustaqilligine deñişmegen destegini tasdıqladılar. Olar Minsk añlaşmaları tam olaraq yerine ketirilmeli dediler.
Martnıñ 30-nda Ukraina silâlı quvetleriniñ baş komandanı Ruslan Homçak bildirdi ki, Rusiye, «Zapad-2021» strategik talimlerine azırlıq manaçığınen Ukrainanıñ şarqiy sıñırlarına taktik gruppalarını çeke. Kreml, Rusiye ordusınıñ Rusiyede areket etmesi diger memleketlerni, hususan Ukrainanı qasevetlendirmemeli, dedi.
Ukrainanıñ ğarbiy ittifaqdaşları oña qol tutqanını bildirdi. Aprelniñ 2-nde ABD ve Ukraina prezidentleri Joseph Biden ve Volodımır Zelenskıy telefonda laf ettiler. Beyaz saraynıñ malümatına köre, «prezident Biden Rusiyeniñ Donbas ve Qırımdaki istilâsı vaziyetinde Ukraina suvereniteti ve topraq bütünligine qol tutqanını tasdıqladı».
Daa soñra Avropa Birliginiñ Tış siyaset ve telükesizlik siyaseti yuqarı temsilcisi Josep Borrell Ukraina akimiyetini Rusiye tarafından yapılğan istilâ vaziyetinde «Avropa Birligi destek köstergenine» işandırdı.
Sıñırda ve Donbasta olğan adise-vaqialar sebebinden NATO da Ukrainağa qol tutqanını bildirdi.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
