Mayısnıñ 5-nde Rusiyeniñ Arriya formulasına köre BMT-da resmiy olmağan oturışnı keçirgen soñ, bir sıra ülke Kremlden işğal etilgen Qırımdaki arbiy bulunuvınıñ arttırmasını toqtatmağa talap etti.
Belçika, Büyük Britaniya, Estoniya, İrlandiya, Almaniya, Norveç, ABD ve Frenkistannıñ muvafıq beyanatını BMT-daki Ukraina missiyası yayınladı.
«Biz, Rusiyeni vaqtınca işğal etilgen Qırımda ve Ukraina sıñırları boyunca arbiy bulunuvınıñ artmasını toqtatıp, tecavuzkâr ve turğunsızlaştıruv faaliyetini ve Ukraina toprağınıñ muvaqqat işğalini deral toqtatamasına çağıramız», – dep yazıla beyanatta.
Bundan ğayrı, Rusiyeni «Donbasta ateşniñ toqtatıluvına dair mecburiyetlerine riayet etmesine ve arbiy faaliyetiniñ şeffaflığını OSCE-niñ Viyana vesiqasındaki mecburiyetlerge uyğun olaraq temin etmesine çağırdılar».
«Rusiye tarafından QMC ve Aqyar şeerini işğal etme ıntıluvını qatiyen takbih etemiz. Rusiyeniñ arektelerinden raatsızmız, olar halqara uquqnı, şu cümleden BMT-niñ nizamnamesini bozalar», – dep israr eteler beyanatnıñ müelliferi.
2019 senesi dekabr ayında Pariste olıp keçken Normadiya dördü sammitiniñ neticelerine uyğun olaraq, Minsk añlaşmalarına köre Donbastaki çatışmanıñ barışıq yolu ile al etilmesine dair memleketlerniñ desteklerini de tasdıqladılar.
Beyanatta Ukraina topraq bütünligi ve suverenitetini tolu derecede ürmet etkenlerini de qayd ettiler.
Keçende G7 Tış işler nazirleri Rusiyeniñ mesülietsiz ve turğunsızlaştıruv areket tarzından raatsız olğanını bildirdiler ve ve Kremlniñ tarafından tehditke qarşı küçlerini faalleştirmege söz berdiler.
Aprelniñ 22-nde, Rusiye Mudafaa nazirligi Qırımda «çeşitler arası talimlerni» keçirdi. Anda Rusiye arbiy müessisesiniñ yolbaşçısı Sergey Şoygu keldi. O, Cenübiy ve Ğarbiy arbiy okruglarında arbiy talimlerni yekünlemek qararını aldı ve ordular daimiy qaluv yerlerine qaytacaq, dep ilân etti. Qayd etilgenine köre, ordular mayısnıñ 1-ne qadar keri çekilmeli.
Soñki aftaları Ukraina ve ğarbiy ittifaqdaşları 2014 senesinden berli Ukrainanıñ şarqiy sıñırlarında, işğal etilgen Qırımda, Qara ve Azaq deñizlerinde Rusiyeniñ asker sayısı iç olmağanı qadar arta, dep bildire. Moskva, Rusiye ordusınıñ Rusiyede (olar Ukrainağa ait Qırımnı da sayalar) areket etmesi diger memleketlerni, hususan Ukrainanı qasevetlendirmemeli, dep qayd ete.
Qırımnıñ askeriyleştirilüvi
2014 senesi Qırım işğal etilgen soñ Rusiye yarımadada ve Qara deñizde muntazam sürette arbiy talimler keçire, arbiy tehnikanı, hususan uçaqquvar mudafaa sistemasını ketirip qoya.
2018 senesi yanvar ayında Fiolent burnunda S-400 Rusiye uçaqquvar-raketa kompleksleri arbiy nevbetçilikke başladı. Sentâbr ayında bunıñ kibi kompleksler Kezlevde de yerleştirildi. 2018 senesi noyabrniñ soñunda ise Canköyde S-400 uçaqquvar-raketa kompleksiniñ dörtünci divizionı arbiy nevbetçilikke başladı.
Ukraina Baş ştabı, Rusiye arbiyleriniñ Qırımda yapqanlarını qanunsız dep adlandıra.
Ukrainanıñ BM daimiy vekiliniñ muavini Yuriy Vitrenko, Rusiye yarımadada nükleer silâsını yerleştirgeninden qorqqanını bildirdi. Ukraina Milliy telükesizlik ve mudafaa şurasınıñ kâtip muavini Serğiy Krıvonis, Qırımda nükleer silâsı olması mümkün bir qaç yer bar, dep bildirdi. Onıñ fikirince, onıñ yarımadada yerleştirilüv ihtimali «ğayet büyüktir».
2020 senesi dekabr ayında Kreml temsilcisi Dmitriy Peskov Rusiyeniñ Qırımda «telükesizligi içün er şey yapmağa aqqı bar», dep bildirgen edi.
BM Baş Assambleyası 2019 senesi dekabr ayında Rusiyeni işğal etilgen Qırımdan ordusını çıqarmasına ve Ukraina topraqlarınıñ vaqtınca işğalini toqtatmasına çağırğan qararnı qabul etti.
