"DNR" yolbaşçısı Denis Puşilin, ukrayin askerleri ve ilk nevbette Mariupoldeki "Azovstal" zavodında teslim olğan "Azov" polkunıñ arbiyleri mahkemelenecek ve bazıları idam oluna bilir, dep defalarca bildirdi. Aynı zamanda, Rusiye esiriliginde olğan ukrayinlerniñ ikencelerge oğratılması aqqında malümat bar. Buña baqmadan, Kıyiv Mariupolniñ imayecilerini deñiştirmege ve olarnı Ukrayinağa qaytarmağa ümüt ete. Bunı Nastoyaşçeye Vremâ televizion kanalı haber ete.
Bu qıyın vaziyetniñ uquqiy tarafını rusiyeli advokat Nikolay Polozov izaatladı. Onıñ ukrayinalı müşterileri deñiştirilgen edi, şunıñ içün Polozov bu esnasnıñ uquqiy inceliklerinden haberdardır.
– Bütün bu deñişmelerniñ qanundan tış, doğrumı añlayım? Resmiy olaraq ilân etilmegen cenk şaraitinde ne Rusiye, ne de Ukrayinada arbiylerniñ, vatandaşlarınıñ deñişüvini közde tutqan muvafıq qanunlar yoq?
– Biraz böyle degil. Bu vaziyette halqara gumanitar uquqnıñ qaideleri, hususan da arbiyy esirlerniñ aqlarınıñ mudafaası aqqanda Üçünci Jeneva şartnamesi qullanılır. Ve Üçünci Jeneva şartnamesiniñ nizamnamesine köre, arbiy areketlerde iştirak etken taraflarnıñ biri cenk vaziyetini tanımasa bile, Rusiyeniñ imzalağan bu halqara uquq vesiqasınıñ tesiri epsi bir quvettedir. Üçünci Jeneva şartnamesiniñ nizamnamesine köre, esirlerniñ azat etilmesi deñişüv degil, vatanına qaytuvdır. Amma atta şarnameniñ özünde bunen bağlı qarar siyasiy seviyede berilir, dep qayd etile. Yani, deñişüv yalıñız siyasiy seviyede añlaşma elde etilgen soñ mümkündir.
– Şimdi memleketler esirlerni deñiştirmek içün angi protseduranı qullanğanlarını bilesiñizmi?
– Bu, siyasiy, diplomatik ve arbiy kanallar vastasınen qarşılıqlı añlaşmalar esasında ola. Bu, 2014 senesi Donbastaki arbiy areketler zamanı ola edi, şimdi de 2022 senesi Rusiyeniñ istilâsı başlanğan soñ ola. Bu kibi añlaşmalar ömürge keçirilgen alâqa kanalları bar.
– "DNR" yolbaşçısı Denis Puşilin Rusiyeniñ "İnterfaks" agentligine, teslim olğan, "Azovstal" zavodından çıqqan ukrayin mabüsleri sözde "DNR" territoriyasında bulunğanını ve olar anda mahkemelenecegini bildirdi. Bunı uquq ceetinden añlatsañız.
– Bunıñ qanun ile iç bir alâqası yoq. Puşilin tamamınen subyektiv degil. Ve bu meselede qararlarnı Kreml bere. Söz, dersiñ natsistlerniñ mahkemelenecegi Nürnberg esnasıniñ keçirilmesi aqqındadır. Bu Rusiye televizion propagandası içün kerek olğan şou.
– Yani bu sırf iç bazar içün?
– Tam öyledir. İç bir medeniy devlet, iç bir halqara organ bu kibi tribunalnıñ neticelerini qabul etmez.
– Öyle olsa, ne içün "tribunal" Rusiyede degil de, Donetsk vilâyetiniñ işğal etilgen topraqlarında keçirilecek?
– Mında bir qaç aspekt bar. Birinci aspekt. Moskva bu tribunlanıñ neticeleri içün özüne mesüliyet almay. Diger taraftan, sözde "DNR"-nıñ cezaiy mesüliyeti RF-nda olmağan ölüm cezasını da közde tuta. Amma bir çoq cinayet davası Rusiyede ve işğal etilgen Qırımda baqılacağı da mümkündir.
– Ölüm cezası maratoriyi aqqında. Mayısnıñ 17-nde RF Devlet dumasınıñ spikeri Volodin ukrayin arbiy esirleriniñ Ukrayinağa qaytarılmasınıñ yer berilmez olğanını bildirdi. Olarğa natsist cinayetçileri dedi. Komitet reisi, Kıyiv ile aytışuvlarda Rusiye delegatsiyasınıñ azası Leonid Slutskiy "Azov" askerleri içün RF-nda quvette olğan ölüm cezası maratoriyini lâğu etmege teklif etti. Siziñ tecribeñizde bu kibi bildirmeler ne demektir?
–Elbette ki, bu esaslanmalarnıñ artmasıdır. Menimce, ölüm cezasınıñ qullanuvı "DNR"de mıtlaq deñelecek. Ve Kreml bunı begense, onıñ RF-na köçürilmesi ve omürge keçirilmesi mümkündir. Bazılarına qarşı ölüm cezası qullanılacağını istisna etmeyim.
– İdam etileceklermi?
– Ne içün yoq? Kreml rejiminiñ "İGİL"den farqı barmı?
–Sabıq mabüslerniñ rusiye arbiyleriniñ ukrayin esirlerini çekiştirgenine dair delilleri barmı? Bugün "Ukrayina aqiqatı" neşri Herson territorial mudafaasınıñ 124-ci brigadasınıñ rotası kaomandanınıñ muavini Denis Mirovnovnıñ ikâyesini derci etti. Onı esir aldılar, o işbirlikten red etti, onı çekiştirdiler, iskencelerden soñ tibbiy yardım köstermediler. Ahır-soñu o öldi. Cesedini deñiştirdiler. Uquq ceetinden bu nedir?
– Uquq ceetinden bu RF-nıñ akimiyet organlarınıñ ömürge keçirgen arbiy cinayettir. Ertemi-keçmi muvafıq emirlerni bergen ve olarnı ömürge keçirgenler mesülietke çekilecek. İskence faktları malümdir. İşğal etilgen Qırımğa da ketirilgen ukrayin arbiyleri çekiştirile. Qırımda barışıqsever adamlarğa qarşı iskenceler istilâdan evel de qullanıla edi. Bu Rusiyeniñ muntazam qullanğan tecribesidir.
MALÜMAT: Ukrayinağa qarşı Rusiye silâlı ücümi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.
Aprelniñ başında Moskva Ukrayina şimalinde faal olğanını toqtattı, dep bildirdi. Tezden Ukrayina akimiyeti Kıyiv, Çerniğiv ve Sumı vilâyetinde Rusiye arbiyleri qalmadı, dep ayttı.
Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.
Rusiye Ukrayinağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnıküzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
