Prezident saylavlarınıñ birinci basamağınıñ lideri Volodımır Zelenskıy öz siyasiy programmasında Qırımnı añmay (anda tek vaqtınca işğal etilgen topraqlar aqqında aytıla - QA). Amma sanatçı olaraq o defalarca Qırım aqqında şaqalaştı, ve siyasetçi kibi onıñ aqqında laf etti. Qırım.Aqiqat, Zelenskiyniñ yarımada aqqında açıq muracaatlar, şaqalar ve video-hitaplarını topladı.
Sanatçı Zelenskıy - Qırım aqqında
2014 senesi aprelde, Rusiye Qırımnı ilhaq etken soñ, “Kvartal 95” studiyasınıñ icadiy taqımı, yarımadağa bağışlanğan türküni icra etti, onı Rusiye ve sovet yırcısı Alla Pugaçövanıñ türküsine esaslanaraq yazğanlar.
2014 senesi mayıs ayında “Kvartal 95” studiyasınıñ artistleri, Rusiye prezidenti Vladimir Putin ve Rusiye gimnastikacı Alina Kabayevanıñ munasebetleri aqqında şaqa ete ediler. Volodımır Zelenskıy, Putinnin evge qaytasından memnün qalmağan, Kabayevanı oynadı. Temaşada Rusiye prezidenti Qırımğa rusiye ordularınıñ kirgeni aqqında haberlerni inkâr etkenini mısqılladılar.
Niayet tatarlarnen aramız yahşı oldı. Evelleri qavğalaşa edik, kimerde dögüştik. Ya şimdi dögüşmekniñ ne keregi bar - er kaloriya sayılıp tura, iqtisat etile
2014 senesi “Kvartal 95” studiyasınıñ sanatçıları, Qırımdaki “ölü” tatil mevsimini, yarımadada suv olmamasını küldi. Amma bundan ğayrı çıqışında Rusiye iştiragi ve onıñ orduları Qırımnı zapt etkeni añıla. Amma aynı vaqıtta, temaşağa köre, Qırımda ilhaqtan evel yerli sakinler arasında milliy sebepler ile çıqqan davalar olğan.
Qırımtatar halqınıñ işlerini sorağanda, qırımlını oynağan Volodımır Zelenskıy böyle cevaplandı: “Niayet tatarlarnen aramız yahşı oldı. Evelleri qavğalaşa edik, kimerde dögüştik. Ya şimdi dögüşmekniñ ne keregi bar - er kaloriya sayılıp tura, iqtisat etile”.
Qırımda yañı milliy bayramlar peyda oldımı sualine, Zelenskıy dey: “Birinciden, yağmur. Er kes: tatarlar, ukrainler, ruslar qaq etrafında toplana, suv mutakeresi ilân ete”.
Kelecek yılı biz Qırımnı qaytarırmız. Men, elbette ki, buña özüm de az inanam, amma sizge işançnı, yarınki künge inançnı aşlamaq mecburim
2014 senesi soñunda “Kvartal 95” studiyası kene Qırımnı añğan edi, o temaşada Volodımır Zelenskıy Ukraina prezidenti Petro Poroşenkonı oynadı. Anda prezidentniñ sanki yañı yıldan soñ hayırlavını kösterdiler, Zelenskıy, Poroşenkonıñ Qırımnı 2015 senesi qaytarmaq meramını küldi.
“Men söz berem ki: kelecek yılı biz Qırımnı qaytarırmız. Men, elbette ki, buña özüm de az inanam, amma sizge işançnı, yarınki künge inançnı aşlamaq mecburim”, - dedi o.
Siyasetçi Zelenskıy Qırım aqqında
Zelenskıynıñ resmiy siyasiy programmasında ne Qırım, ne de Donbass aqqında bir şey aytılmay, çünki qanunğa köre, o sıñırlanıla (12 000 işaretnen - QA), - dedi Qırım.Aqiqatqa Ukrauna prezidenti namzeti Volodımır Zelenskıynıñ spikeri ve siyasiy tehnologı Dmıtro Razumkov.
“Biz daa çoq yazıp olamaymız. Prezident Zelenskıy yapacaq bütün niyet-meramlarını yazsa edik, bizde pek büyük bir kitap olur edi”, - dey Razumkov.
Ve qoşa ki: sabıq şoumen, şimdi ise siyasetçi, “bütün ukrainler kibi”, “Qırım - Ukraina olğanında emin”.
Bugünki ükümetke muracaat etmek isteyim… Halqnı ürmet etiñiz. Şarq ve Qırımda adamlar rusça laf etmek istese - raat bıraqıñız olarnı. Qaldırıñız, tiymeñiz. Rus tilinde laqırdı etmek imkânını beriñiz. Til bizim ana-vatanımıznı bölmez”
2014 senesi martnıñ 1-inde Zelenskıy ukrain akimiyetke ve şahsen Rusiye prezidenti Volodımır Putinge muracaat etti.
“Bugünki ükümetke muracaat etmek isteyim… Halqnı ürmet etiñiz. Şarq ve Qırımda adamlar rusça laf etmek istese - raat bıraqıñız olarnı. Qaldırıñız, tiymeñiz. Rus tilinde laqırdı etmek imkânını beriñiz. Til bizim ana-vatanımıznı bölmez”, - dep muracaat etti Zelenskıy Ukraina akimiyetine.
Biz yeñsek, bu Qırım qaytarılmasına ilk adımlar olur. Onıñ içün, menimce, Qırımnı tek Rusiye akimiyeti deñişkeninden soñ qaytarıp olurmız. Biz ise akimiyetni deñiştirip olsaq, bu olarğa da bir misal olur
Beş yıldan soñ endi prezident namzeti olğan Zelenskıy, onıñce, Ukraina Qırım altında nezaretini tek Rusiye akimiyeti deñişken soñ qaytara bilecegini ayttı. Bu deñişme ise Zelenskıynıñ saylavda yeñgeninden soñ yüzbere bile.
“Biz yeñsek, bu Qırım qaytarılmasına ilk adımlar olur. Onıñ içün, menimce, Qırımnı tek Rusiye akimiyeti deñişkeninden soñ qaytarıp olurmız. Biz ise akimiyetni deñiştirip olsaq, bu olarğa da bir misal olur”, - dedi Zelenskıy.
Dmıtro Razumkov, Zelenskıy, ilhaq etilgen topraqlarnı dört usulnen qaytaracağını aytıp berdi: diplomatik, iqtisadiy, informatsion ve arbiy. Razumkovnıñ aytqanına köre, Zelensıy saylavda ğalebe qazansa, Kremlnen Qırım ve Donbassnı muzakere etecek. Amma bu vaziyette Avropa ve Amerika ortaqlarınıñ Ukrainağa destegi pek müim.
“Ne Qırım, ne de Donbassnı biz deñiştirmek,kirağa bermek, qullanuvğa bermek, bağışlamaq, deñiştirmek azır degilmiz. Bu topraqlarda yaşağan insanlarnıñ ayatları aqqında da aynı öyle tüşünemiz”, - dedi Zelenskıy saylav ştabınıñ spikeri
Malümatname: Merkeziy saylav komissiyasınıñ malümatına köre, protokollarnıñ 97,38%-ı teşkerilgen soñ Yuliya Tımoşenkoğa 2 mln 470 biñ insan (13,38%), Petro Poroşenkoğa – 2 mln 940 biñ saylayıcı (15,92%) rey berdi. Volodımır Zelenskıy lider olıp qala, oña saylayıcılarnıñ 30,26%-ı (5 mln 587 biñ insan) rey berdi. Protokollarnıñ 95,56%-ı teşkerilgen soñ Petro Poroşenkoğa 2 mln 866 biñ saylayıcı (15,93%), Zelenskıyge ise – 5 mln 436 biñ insan (30,22%) qoltuttı.
Ukrainada martnıñ 31-nde prezident saylavları olıp keçti. Saylayıcılarnıñ 63,5%-ı rey berdi.
Milliy exit poll malümatına köre, Volodımır Zelenskıy 30,6%, Petro Poroşenko – 17,8%, Yuliya Tımoşenko – 14,2%, Yuriy Boyko – 9,7%, Anatoliy Grıtsenko – 7,1%, Aleksandr Şevçenko – 0,5% qazandı.
Merkeziy saylav komissiyası saylavlarnıñ soñki neticelerini aprelniñ 10-na qadar ilân etmeli. Ekinci tur aprelniñ 21-nde olacaq.
