Pasport almaq içün nevbet: Qırım sakinleri Ukraina vesiqalarını nasıl etip almalı

Ukrainanıñ qıta qısmında Qırım sakinleriniñ iç pasportları ne içün uzun muddet deñiştirile? Bu ini tezleştirmek mumkünmi? Pasport içine fotosuret yapıştırmaq ne qadar vaqır ala? Şahsiyetniñ tasdıqlanması içün nasıl vesiqalar kerek? Bu suallerge Qırım.Aqiqat Radiosına kelgen musafir ve mutehassıslar cevap bere.

Herson vilâyeti Ukraina Migratsion baş hızmetiniñ ictimaiy bağlar boyunca üyken mutehassısı Viktoriya Magdıç, Qırım sakinleri içün Ukrainanıñ iç pasportında fotosuret deñiştirmek içün yahşısı şahsiyetni tasdıqlaycaq ilâve vesiqalar olsa yahşı ola, meselâ, çetel pasportı.

– Fotosuret yapıştıruv esnası – aslında bedava ve üç iş künü devamında yapıla. Bazen bizler insannıñ şahsiyetini tasdıqlap olamaymız, onıñ içün muddet uzatıla. Şahsiyet tasdıqlanmadan ne fotosuret yapıştırıla, ne de vesiqa berile. Er türlü şeyler olabile: pasport resmiy olmadan, hırsızlanğan olabile. 2018 senesiniñ beş ayı zarfında biz 1259 dane yañı türdeki pasport berdik – kitapçıq şeklindekisini yapmaymız, bular biometrik ID-kartalar sayıla. Aynı muddet içinde 10 biñ Qırım sakini muracaat etti, işğal başlanğandan berli ise bizler yarımadanı sakinlerine 150 biñ kere memuriy hızmet kösterdik. Bunıñ içine pasport deñiştirmek, fotosuret yapıştırmaq ve çetel pasportları kire.

Vaqtınca işğal etilgen territoriyalar naziriniñ birinci muavini Yusuf Kürkçi, Ukraina qanunnamesinde işğal etilgen topraq sakinleri içün vesiqa berilüvinen bağlı ayrı bir tertip yoqtır dep qayd ete.

– Yekâne devlet demografik sicil çalışıp başladı. İnsan, bergi dairesinden başlap Devlet migratsion hızmetine qadar er türlü organlarğa muracaat eterek ariza yaza. Bu insannıñ şahsiyeti bu sicil vastasınen teşkerile. Eger o anda yoq ise, işbu insannen çalışqan munasip hızmet, onı ayrıca teşkermek kerek. Er bir normativ vesiqada Qırım, Donetsk, Lugansk sakinleriniñ teşekrilüvi aqqında iç bir sözçik yoq, lâkin eki aynı keçmeycek olğan muddet bar. Bu, işğal etilgen topraqlarda malümat bazasına kirmek imkânsız olğanınen bağlı. Nazirlik insanlarğa qolaylıq yaratmaq maqsadınen qısqartuv yollarını araştıra: meselâ, o özüniñ esas vesiqasını teslim eterek, başqa birisinen qaytmağa çaresi olsun dep.

Yusuk Kürkçi Qırım sakininiñ elinde migratsion hızmetke muracaat etkende ne qadar çoq vesiqa buunsa, onıñ şahsiyeti tasdıqlanması ve vesiqanıñ berilüvi o qadar tezleşir dep qayd ete. Eger bir insan ukrain mermuriy hızmeti aldı ise, demek ki, onıñ malümatı yekane sicilge kirsetilgen olmalıdır dep ilâve ete nazir muavini.

– Bizim maqsadımız kiriş-çıqış noqtalarını yañıdan teşkil etmek ve hususan servis zonalarına yaqın yerde tek memuriy hızmet bermekten ğayrı, ufaq musafirhaneler açmaqtan ibaret. Eger protsedura bir-eki kün alacaq olsa, insan bir künden soñ bir daa kelmek içün qaytmağa mecbur qalmaz. Yahşısı bu musafirhanede qalıp, kerek saatini bekleryerek, artıq Qırımğa işini bitirip qaytmaq daa da uyğun olur. Şimdi sezon başındamız, çünki qıta qısmında aliy oquv yurtlarına oqumağa kirmek istegen Qırım abituriyentlerine yardım ve konsultatsiya bermek kerek olacaq. Bu ise, ilk-evelâ ID-kartalarnıñ yapıluvı, çünki Qırım mezunlarınıñ ekseriyetinde Ukraina pasportları yoq.

İnsan aqları boyunca Ukraina Helsinki birligi uquqçısı Anna Rassamahina Qırım sakinleri esasen protsedurağa degil de, icra etkenlerge şikayet etkenlerini iddia ete.

– Eñ çoq muracaatlar Devlet migratsion hizmeti hadimleriniñ yañlış çalışqanı, vatandaşlarğa yañlış malümat bergeni, ve esassız red etkenlerinen bağlı. İnsanlar pasport almağa kele – bu imkânsız, yeterli vesiqalarıñız yoq, Rusiye vatandaşlığı degen şey bar ve saire denilmekte. Diger tehnikiy meseleler pek qolay al etilmekte. Umumen alğanda, qanun normaları yeterli ve olarğa kerek şekilde riayet etiilse, er şey tertipke köre kete. Er şey Ukraina Devlet Mihgratsion hızmeti hadimleriniñ kompetentliginen bağlı, çünki olar gizlice, işğal etilgen topraqlardan kelgen insan aqımını azlaştırmağa tırışalar. Hadimleri oqutılmay, bu topraqlarda yaşağan sakinlerge pasport berilüv iç bir şekilde rağbertlendirilmey. Eger birisine red etilgen ise, o insan aylânıp kete – bunıñ içün kimse mesüliyetli olmay.

(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)