Qırım.Aqiqat Qırımnıñ Rusiye Federatsiyası tarafından ilhaq etilüvine dair şaatlıqlarını ğayrıdan derc etip başlay
Coşqun 2014 senesi fevralniñ 22-nde saba men, Aqmescitniñ Tavriya universiteti coğrafiya bölüginiñ birinci sınıf talebelerinde siyasetşınaslıq seminarı keçire edim. İşte, tamam 2014 senesi yarımadanıñ işğalci memuriyeti acele sürette adını Rusiye Fedaratsiyası İlim ve tasil nazirliginiñ Qırım federal universitetine çevirgen universitet. O künlerde artıq iç kimse Kyiv meydanı muvaqiyetli olacağından şübelenmey edi ve men bir seminarnı bunen bağlı mevzuğa bağışlamaqnı uyğun dep kördim, çünki talebeler de zaten daima, aktual siyaset aqqında söz yürsetilmesini rica ete ediler. Avada teşkiliy separatizmniñ qoqusı bile yoq edi, amma ortalıqta çeşit emiş-demişler dolana edi. İşte bu sebepten dolayı aqlıma ukrain inqilâbınıñ ğalebesinden soñ, Qırımnıñ keleceginen alâqalı stsenariyni muzakere etme fikri kelgen edi.
Men gruppalarğa göñüllerine köre üç esas varianttan birini saylamağa teklif ettim: a) Qırım Ukraina terkibinde qala, yani iç bir şey deñişmey; b) Qırım de-jure ya da de-facto mustaqillik qazana ve c) yarımada Rusiye Federatsiyası terkibine kire. Siz ne dep tüşünirsiñiz? Anda bulunğanlarnıñ oca dahi, iç birisi, saylâmaq çette tursın, üçünci variantnı ciddiy olaraq bile qabul etmegen edi.
Er kes, 21-nci asırda Avropa topraqlarında böyle bir şey olması mümkün degen fikirde birleşti. Zira, biz derslerde muzakere etken halqara uquq,kollektiv mesuliyet sisteması, BMT telükesizlik şurası, Budapeşt protokolı, adı meşur olğan diger meraqlı şeyler ve normalar bar.Eki derske uzağan şiddetli muzakereler eninde-soñunda esasen «a» ve biraz da «b» etrafında dolanıp turdı.
Tamam bir aftada degende Rusiye Federatsiyasiniñ silâlı quvetleri yarımadanıñ strategik noqtaları zapt etip ala, eki aftadan soñ ise – Aksönov ve Konstantinov «Ulu Rusiyege» qoşulacağımıznen alâqalı referendumge azırlıq yapıp başlağanı aqqında ilân ete.
İşte, o zamandan berli men bir tahminler yapmamağa areket etem. Siyasiy kerçek pek köpşük olıp çıqtı. Soñki yılnıñ muazzam ve kederli vaqialarından soñ yalıñız bir dane qatiy hulâsa çıqarmaq mümkün: er daqqada er türlü hucur şeyler ola bile.
Bir taraftan bu şey insannı qorquza, diger taraftan ise – bugün yüz bergen vaqiqlar zulmetünden adalet printsipleri ve insannıñ öz taqdirini tayin etüv aqqına bazanğan radikal olaraq farqlı cemiyet imkânlarınıñ konturları ortağa çıqmağa başlay. Az da olsa, amelge keçirüv imkânı bergen fırsatlar bile inanılmaz dercede ilham bere.
Aytacağım, cesürce ve şübelenmeden «tarihniñ soñu» aqqında aytqan özünden memnün vaizlerniñ yüzlerine tükürmeñiz mümkün, çünki olar bunı aq eteler.
Maksim Osadçuk, qırımlı
«İlhaq şaatlıqları» rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqtai-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmay bile.
Metin ilk defa 2015 senesi fevral ayında derc etilgen edi.
Bilgen ve körgenleriñizne paylâşmaq istegenler krym_redaktor@rferl.org adresine yazıñız.
