«Rusiye telükesizlik hadimleri Qırımda yañı genotsid içün temel azırlaylar» – Zair Smedlâyev

Yanvarniñ 18-nde Qırım Yuqarı mahkemesi «Yaltadaki tutaştırıcılar» işi boyunca appelâtsiyanı baqmaqta edi. Mahkeme Mueddin Alivapovğa qarşı çıqarılğan qararnı – koloniya-qasabada 4,5 yıl bulunacağını ve tutaştıruvdan zarar körgenlerge zararlarınıñ ödeycegini quvette qaldırdı. Diger eki qabaatlanğanlar, Sergey Kudrâşov ve Vâçeslav Butnikniñ qararları yarım yılğa yımşatıldı. Kudrâşovqa 3 ve Butnikke 2,5 yıl koloniya-qasabada bulunuv cezası tayin etildi.

Mueddin Alivapov, eki ortağı ile Qırımnıñ Cenübiy yalısında maşinalarnı tutaştırğanında qabaatlandı. – 2016 senesi yanvarniñ 6-sından martnıñ 3-ne qadar Büyük Yaltada 40 tutaştıruv oldı, 12 maşina yandı.

Qabaatlanğanlar yaqalanğan soñ tutaştıruvlar toqtamadı. Alivapov qabaatını tanıdı, lâkin daa soñra ondan vazgeçti ve qabaatsız olğanında israr etti. Mueddinniñ anası, oğlunıñ psihologik tazyıq neticesinde itiraf etkenini bildirdi.

Muhakeme etilgenlerniñ daa birisi, Sergey Kudrâşovnıñ advokatı da eziyetlev aqqında bildirdi. «Kudrâşovnıñ qabaatını tanıması içün o, polis hadimleri tarafından 19 saat eziyetlendi ve qorqutıldı». Advokat, tahqiqat tarafından elde etilgen ifadelerniñ, közetüv kameralarından alınğan malümatqa ve muhakeme etilgenlerniñ telefonnen laf etkenleriniñ basılğan metinlerine zıt kelgenlerini qayd etti. Lâkin mahkeme imayeniñ delillerine ve atta cinaiy iş başlanmazdan evel qabaatlanğanlarnıñ bir-birini tanımağanlarına diqqat etmedi.

Qırımtatar faaliyetçisi Zair Smedlâyev, Mueddin Alivapovnıñ Rusiye «adliye»siniñ tesadüfiy qurbanı olıp, telükesizlik hadimleriniñ esas maqsadı onıñ ağası olğanında emin.

Zair Smedlâyev, Qırım.Aqiqat içün bergen intervyude: «Muedinniñ ağası Qırım aqqında Ukrainanıñ tarafdarına has fikirlerini açıqtan ifade ete edi. Büyük ihtimal ile, polisler birinci kere tintüv içün kelgende, asılında onı tevqif etmege kelgendiler, lâkin o zamanğa qadar o, endi Ukrainanıñ qıtadaki qısmına ketip yetiştirdi», – dep bildirdi.

Smedlâyevniñ aytqanına köre, telükesizlik hadimleri tarafından Alivapovnıñ qabaatlanması içün esas olğan yekâne «delil» – evindeki içinde yaqarlıq olğan kanistra ve bunıñ kibi de o, tutaşturuvlar içün qullanğan dep iddia etilgen nasıldır eski çullar.

Faaliyetçi: «Ağasında maşina bar edi, ve bu sebepten evinde onıñ içün yaqarlıq tutulğanı bütünley mantıqlıdır. Ondan ğayrı, o özü yaqarlıq stantsiyasında çalışa edi», – dep fikir yürsete.

Mahkeme Alivapovnıñ alibini köz ögüne almadı – oña isnat etilgen tutaştıruvlarnıñ birisi vaqtında Mueddin iş yerinde, maşina yaqarlığı stantsiyasında buluna edi: «Anda er bir hadim işke kelgen ve işten ketken vaqtını qayd etmek kerek olğan bir tabel bar. Tabelden ğayrı yaqarlıq stantsiyasında eki videoközetüv kamerası bar. Ondan ğayrı, Alivapovnıñ işdeşleri onıñ iş yerinde olğanını tasdiqlaylar».

Zair Smedlâyev Mueddinniñ anası aytqan sözlerini tekrarlay: qadın oğlunı qanunsız tevqif etilgenini aytqanda telükesizlik hadimlerinden biri: «Men mında akimiyet ve qanunım. Men mında mayor olıp kirdim, mından ise podpolkovnik olıp çıqacağım». O, Alivapovğa qarşı iş siyasiy maqsatnen başlanğanında israr ete. Bu sebepten mahkemeniñ qararı, mevcüt olğan delillerge baqmadan, evelden tayin etildi.

«Asılında qırımtatarlarğa qarşı bütün işler boyunca mahkemeler printsipial surette deliller bazasınıñ ögrenilmesi ile oğraşmaylar. Vladimir Baluhnıñ işi aqılıñızda olsa, anda aynı vaziyet közetile edi: mahkeme, arbiy yedeklerniñ satın alınması «tahqiqat tarafından tayin etilmegen yerde, tayin etilmegen vaqıtta ve tayin etilmegen şahıslardan yapılmaqta edi», dep qayd etkenine ve atta olarnıñ Baluhqa nasıl kelip tüşkenlerini añlatıp olamağanına baqmadan, muhakeme etilgenniñ qabaatı tolusınen isbatlandı, dep israr ete edi», – qayd ete o.

Qırımtatar faaliyetçisi imayeniñ muhakeme etilgenlerge qarşı yapılğan eziyetlevler aqqında bildirüvleri ile razı. Zair Smedlâyev: «Eki diger mahkümge, büyük ihtimal ile, Alivapovğa qarşı ifade berseler, olardan bütün qabaatlarnı alıp taşlaycaq ya da rehin para qarşılığında yiberecekler, dep vade etkendirler. Men mahkeme binasınıñ yanında apansızdan olarnıñ aqrabalarınen qarşılaşqanımda olarnıñ darılaraq: «Bu nasıl oldı, bizge olarnı yiberecekler, dep ayttılar da?», degenlerini eşittim. Tahqiqatçılar, ğaliba, bergen sözünden qayttılar», – dep hulâsa çıqara.

«Yigitlerniñ tevqifinden soñ tutaştıruvlar toqtamayıp, aksine çoqlaştı. Menim fikrimce, bu tutaştıruvlar yalıñız maşinalar park etken yerleriniñ saipleri içün elverişli. Tutaştıruvlardan evel olar 20-25% tola edi, amma tutaştıruvlardan soñ adamlar maşinalarnı soqaqlarda qaldırmaq havflı olğanını añlağanda, ücretli maşinalarnı park etüv yerlerine büyük talap peyda oldı. Lâkin yaqalanğanlarnıñ iç birinde, çalışqan yerine köre, ücretli garajlar ya da maşinalarnı park etüv yerlerine alâqası yoq edi. Olar episi – zulumnıñ tesadufiy qurbanlarıdır», – dep tüşüne Smedlâyev.

Zair Smedlâyev, bu iş boyunca çıqarılğan qararnı, daa evel sovet KGBsi tarafından qullanmaqta olğan ve yaqında zemaneviy FSB tarafından Qırımda qullanılıp başlanğan, faaliyetçilerni «siyasiy» maddeler yerine umum cinaiy maddeler boyunca taqip etmek taktikasınıñ devamı olaraq tüşüne.

«Buña oşağan şey ekinci çeçen kampaniyası başlanmadan evel közetile edi. O vaqıt kütleviy haber vastalarında çeçenlerden faal surette «terrorist halq» simasını yarata ediler. Böyle etip cenk ve repressiyalar içün temel azırlana edi. Şimdi qırımtatar halqına qarşı da aynı strategiya qullanıla. Bu, em aqsız yerde para talap etüvde («Veciye Kaşka işi»), em arbiy yedeklerniñ saqlanmasında (Baluhnıñ işi), em de şimdi – tutaştıruvlarda qabaatlav. Öyle bir ihtimal bar ki, qırımtatarlarnı eñ qorqunçlı cinayetçiler dep ilân etip, bu manaçıqnen yañı genotsid başlarlar. Bizden cinayetçiler simasınıñ yaratılması, er türlü repressiyalarnı aqlamaq mümkün. Yarın qırımtatarlarnı Afrikada pingvinlerni zorlağanlarında qabaatlap başlasalar, ve Rusiyeniñ mahkemesinde böyle pingvinlerniñ ifadeleri peyda olsa, men taaciplenmem», – dep mısqıllay Smedlâyev.

Maşinalarnıñ tutaştırıluvından zararlanğanlardan bir qadın Qırım.Aqiqatqa, yaqalanğanlarnıñ «mobil ağ vastasınen tapılğan ve tutulğanlar»ına köre, tutaştıruvlar yapqanlar «büyük bir grupnıñ azaları» oladırlar dep, fikrini bildirdi. Aynı zamanda o, şahsen, muhakeme etilgenlerinden bir de biriniñ kim olğanını tayin etkeninde israr etmedi.