Qırım «qaş qararğan vaqıt mıntaqasında» bulunğanına yaqında dört yıl tolacaq, lâkin dünya cemaatçılığı yarımadanıñ Rusiyege ait olğanını tanımağa istemey, atta Rusiyeniñ ittifaqdaşları olğan devletler bile. Rusiyege yapılğan basqı azalmayıp, ep arta. Elbette, Qırımnıñ ura-vatanperverleri maña taş atmağa azırdır, lâkin Kreml Qırımnen bağlı dolandırıcılıqqa kirgenlerine biñ peşman olğanlarını teklif etip baqmam mümkün. Böyle bir yüknen yaşamaq pek ağır olıp qaldı.
Rusiye tarafdarı olğan Qırım sakinleri Kremldeki rejimge işanaraq, öz ayatlarını «qaş qararğan vaqıt mıntaqasından» ğayrı, yüksek bir istiqrarsızlıqqa mahküm etti. Dersin ki, sarsılmaz rejim olarğa – kerçek Rusiye sakinlerine saip olğan – bütün aqlar berilecegini vade etken edi. Afsus ki, atta Rusiye Sberbankı bile Qırımnen asla bir iş tutmağa istemey.
Bügün, meselâ, Yavlinskiy kibi bazı rusiyeli muhalifetçiler, Rusiye prezidenti saylâvında ğalebe qazanğan taqdirde, Qırımnı Ukrainağa keri qaytaracağı aqqında ayta. Yani Qırım sakinleri «em qaytarır, em qaytarmazlar» degen alda yaşaylâr. Rusiyede keçecek ögümüzdeki ya da kelecek saylâvlarda hususan böyle bir namzet ğalebe qazanmaycağına bir garantiya barmı? Men ise sizlerge, iç bir garantiya yoq, dep aytam. Atta bundan ziyadesini bile aytayım: Rusiyeniñ simdiki akimiyeti yarın «bu büyük bir hata edi, biz Qırımnı keri qaytaramız» deyceklerinde iç bir eminlik yoq.
Vaqit ep kete, amma Qırımda ve Qırım etrafındaki vaziyet stabilleşmeden – aksine, ep kerginleşe. «Ğalipler taqımınıñ» Qıırımdaki duşmanlarnen bağlı soñki yayğarası buñıñ isbatıdır, işte.
Qanun qaçaqlarından toplanğan «Ğalipler taqımı» bir yol tapıp, yarımadanıñ statusı qanuniy olğanını isbatlamağa tırışa. Ancaq bunı iç bir şekilde yapıp olamaylâr. İnsan aqları boyunca Qırım kontakt gruppasınıñ koordinatorı Abdureşit Cepparov, Qırımnıñ Rusiye tışındaki regionlarnen işbirlik yapmağa istegeninen meraqlanğanı aqqında ikâye etip berdi.
«Qırımnıñ rusiyeli akimiyeti tış alâqalar ve protokol İdaresinden alınğan cevapqa köre, soñki üç yıl devamında olar tek Abhaziyanen işbirlik qurıp olğan ekenler», – dep bildire uquqqoruyıcı.
Qırımda qaş qararğan vaqıt ep qoyulaşa, ğarez arta, yürek telaşı daa ziyade büyümekte
«Şimdiki vaqıtta Qırım Cumhuriyeti nazirler Şurası, Qırım Cumhuriyeti nazirler Şurası (Rusiye Federatsiyası) ve Abjhaziya Cumhuriyeti nazirler Surası arasında iqtisadiy-ticariy, ilmi-tehnik ve gumanitar saalarda işbirlik Sözleşmesi tizildi», – denilmekte, Cepparov alğan cevap metininde.
Böyleliknen, üç yıl zarfında qırımlı «ğalipler taqımı»«qaş qararğan vaqıt mıntaqası» olıp, daa bir tanılmağan Abhaziya cumhuriyetinen sözleşme tizip olğan. Öyle ise, buña oşağan işbirlik yapması Qırım akimiyetiniñ: Pridnestrovye Cumhuriyeti, Ğarbiy Papua Cumhuriyetii Dağlı Qarabah ... kibi büyük bir potentsialı bar.
Aslında, bularnıñ epsi pek kederli şeyler. Bir zamanlarda cennet köşesi olğan Qırım, bir anda «qaş qararğan vaqıt mıntaqasına» aylândı. Qırım sakinleriniñ yürekleri rahatsız, yazıqsınuv ve peşman ep arta. Qırımda qaş qararğan vaqıt ep qoyulaşa, ğarez arta, yürek telaşı daa ziyade büyümekte.Daa neler olacaqtır, aceba...
Zarema Seitablayeva, qırımlı, bloger (telüke havfından muellifniñ adı ve soyadı deñiştirilgendir)
«Bloglar» rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqtaiy nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün.