Qırımtatar milliy areketi yetekçileriniñ birisi Ahtem Çiygoznıñ imayesi Rusiye akimiyeti ve kontrol etken Qırım mahkemeleri tarafından oña qarşı yapılğan azaplar aqqında bildire. Apiske alınğannıñ advokatı Nikolay Polozov Kreml kontrol etken Qırım Yuqarı mahkemesiniñ Çiygozğa öleyatqan anasınen körüşme iznini bermegenini ve mahkeme oturışlarında iştirak etme imkânından marum qaldırmasını bu şekilde izaatlay. Çiygoznıñ tuvğanları Ukraina akimiyeti ve halqara toplulıqtan yardım soray.
Ahtem Çiygoz 2015 senesi yanvar ayında Qırımda yarımadada qurulğan Rusiye Taqiqat komiteti baş idaresiniñ vekilleri tarafından tutılğan edi.Onı 2014 senesi fevralniñ 26-da qalabalıqlarnıñ teşkil etmesinde qabaatladılar. O künü, Rusiyeniñ yarımada işğali arfesinde, Qırım parlamentiniñ binası yanında bir taraftan qırımtatarlar ve Ukrainağa qoltutqan failler, ekinci taraftan ise Rusiyege qoltutqan küçler mitinglerini ötkergen edi.
«Qalabalıqlarda» iştirak etmesinde qırımtatar failleri Ali Asanov ve Mustafa Degermenci de qabaatlana, olar da «fevral 26 davasınıñ» mabüsleri sayıla. Aynı vaqıtta Rusiyege qoltutqan küçlerni Rusiye uquq qoruyıcılar qabaatlı dep tanımay.
Ukraina ve Rusiye uquq qorçalayıcıları «fevral 26 davasını» siyasiy dep adlandıra, çünki söz etilgen vaqialar yarımada Rusiye kontroline keçmezden evel olıp keçken edi. Ukraina akimiyeti mezkür miting Ukraina qanunlarına uyğun edi, dep bildire edi.
Aprel ayında Rusiye kontrol etken Aqmescit Merkeziy rayon mahkemesi Asanov ve Degermenci ev apsine qapattı. Bundan evel olar eki yıl devamında SİZOda yatqanlar. Aynı vaqıtta, Ahtem Çiygoz eki buçuq yıl devamında Aqmescit izolâtorında tutıla, soñki yıl devamında ise onı mahkeme oturışlarına bile ketirmeyler. Mahkemenen Skype vastasınen bağlana.
Yaqında Çiygoznıñ anası – Aliye Çiygoznıñ – hasta olğanı belli oldı. Ekimler qanser diagnozını qoydı. Qadın soñki künlerini yaşamaqta. Mahküm etilgenniñ imayesi oña SİZO tışında anasınen vedalaşmağa imkân berilmesini rica etti. Lâkin qadılar bu muracaatını red etti.
«Men inansam da, Ahtem inanmay edi»
Ahtem Çiygoznıñ töşekte olğan öleyatqan anasınen körüşmek red etilmeycek aqqıdırNikolay Polozov
Çiygoznıñ Rusiye advokatı Nikolay Polozov müşterisine hasta anasını ziyaret etme izniniñ berilmesi içün eki kere muracaat etken edi.
«Mahkeme esnası devamında Ahtem Çiygoznıñ tuvğanları oña anasınıñ alını aytmağan ediler. O, qanser hastalığına oğradı. Bir buçuq afta evelsi hastalığı fenalaşmağa başladı. Ekimlerniñ aytqanına köre, ameliyat olması mümkün degil ve ancaq ağrısını kesecek ilâclarnı qullanması mümkün. Ahtem Çiygoznıñ töşekte olğan öleyatqan anasınen körüşmek red etilmeycek aqqıdır», – dep ayta o.
Birinci muracaat mahkemege iyünniñ başında berilgen edi. Lâkin, Polozovnıñ aytqanına köre, mahkeme Aliye Çiygoz oğlunı körmek içün SİZOğa kelmeli, dep bildirgen edi.
İyünniñ 15-de Aliye Çiygoznıñ sağlığı fena olğanından sebep SİZOğa kelip olamağanını isbatlağan tibbiy vesiqalar muracaatqa ilâve etildi. Amma mahkeme buña qulaq asmayıp, muracaatnı red etti.
Polozovnıñ aytqanına köre, Rusiye Ceza-eda kodeksi mahküm etilgen şahıslarğa ayrı vaziyetlerde (soyunıñ hastalığı, cenaze ve ilâhre) ceza qurulışını terk etmege ruhset bere. Aynı vaqıtta, bu esnasnıñ mahküm etilmegenlerge nisbeten qullanılması Rusiye qanunlarında qayd etilmegendir.
«SİZO tışında körüşüv aqqında laf ketse, (Rusiye – QA) qanunı mahkümlerge böyle bir imkân bere. Mahkeme bunı yapar edi. Amma dos-doğru bir qaide olmağanına esaslanıp, böyle bir qarar çıqarmadı. Kene de bunı yasaqlağan bir qaide de yoq», – dep ayta Polozov.
SİZO tışında körüşüv aqqında laf ketse, qanun mahkümlerge böyle bir imkân bere. Mahkeme bunı yapar ediNikolay Polozov
Ahtem Çiygoznıñ imayesi anayasınen körüşmege imkân berecek daa bir teklifte bulunğan edi – cezası ev apsine deñiştirilecek edi. Lâkin bu teklif de red etildi.
Ahtem Çiygoznıñ tuvğanları Qırım.Aqiqatqa aytqanlarına köre, o, anasını körmege pek istese de, mahkemeniñ müsbet qararı olacağına inanmay edi. «Soñuna qadar mahkeme Ahtemge anasınen vedalaşmağa izin berir, dep ümüt etken edim. Amma, maalesef, ümütlerimiz eşitilmedi. Men inansam da, Ahtem inanmay edi. Kene de ağır hastalıqqa oğrağan anasınen körüşmek onıñ içün pek müimdir. Mahkemeden rica etken edi: «İç olmağanda 10 daqqa beriñiz, anamnı köreyim, qaytqan soñ ise meni mahküm etmege ve SİZOda istegeniñiz qadar tutmağa devam etersiñiz», – dep ayta Çiygoznıñ ömür arqadaşı ve mahkemedeki cemaat imayecisi Elmira Ablâlimova. O, aqayını iyünniñ 16-da saba SİZOda körip oldı.
Ahtem Çiygozğa anasınen körüşmege izin berilmegen soñ Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov qırımlılarğa muracaat etip, Bağçasarayda Aliye Çiygoznı ziyaret etmege rica etti.
Rusiye Ceza kodeksiniñ 280.1 maddesine (separatizm) köre mahküm etilgen qırımtatar milliy areketeniñ faili İlmi Ümerov oña musafirlikke barıp keldi. Qızı Ayşe Facebookta video yerleştirdi. Çiygoznıñ anası ağlap, oğlunı körmek yekâne istegi olğanını ayta: «Bir közçigimnen olsa da, körmege isteyim balamnı. Qolçuğını tutmağa isteyim. Sağındım, sağındım».
«Çiygozğa yapılğanlar – azaptır»
Nikolay Polozov Ahtem Çiygoznı SİZOda siyasiy sebeplerden tutalar, dep israr ete. O, «fevral 26 davasını» «Bolotnaya davasınen» qıyaslay. Bu dava boyunca Rusiye vatandaşlarını 2012 senesi mayısnıñ 6-da Millionlar yürüşinde iştirak etkenleri içün mahküm eteler. Rusiye muhalifetiniñ liderlerinden birisi Sergey Udaltsov da qalabalıqlarnıñ teşkil etmesinde qabaatlanğan edi, lâkin üküm çıqarılğanına qadar ev apsinde bulunğan edi.
Çiygozğa yapılğanlar – maneviy-ahlâqiy azaptır, Birleşken Milletler bunı böyle tasnif eteNikolay Polozov
«Şunı añlamaq kerek ki, Qırım qadıları içün böyle bir qarar olamaz. Ahtem Çiygoznıñ esnasında Rusiyeniñ birinci instantsiya mahkemesinde mahküm etilgen kişiniñ iştiraki olmadan, video bağı vastasınen, oturış keçirilmesinen bağlı yañı qaide teşkerilmekte. Ahtem Çiygoznı soñki sefer SİZOdan keçken sene iyülniñ 20-de çıqarğan ediler, tezden izolâtordan çıqmağanına bir yıl tolacaq. Bu qararnıñ Qırımda qabul etilmegeni belli. Çiygozğa yapılğanlar – maneviy-ahlâqiy azaptır, Birleşken Milletler bunı böyle tasnif ete», – dep ayta Polozov.
Harkov uquq qorçalayıcı gruppası Çiygozğa anasınen körüşmege izin berilmegenini merametsizlik ve «halqara gumanitar uquqnıñ bozulması» dep adlandıra.
Ukraina Tışqı işler nazirliginiñ spikeri Maryana Betsa Twitter saifesinde Rusiye kontrol etken Qırım akimiyetinden Çiygozğa anasını körmege imkân bermesini talap etti.
Ukraina ombudsmeniniñ kâtibiyet yolbaşçısı insan aqları vekâletlisi Valeriya Lutkovskaya Rusiye ombudsmeni Tatyana Moskalkovağa mektüp vastasınen muracaat etip, Ahtem Çiygoznıñ anasınen körüşme aqqınıñ yerine ketirilmesinde yardımcı olmağa rica etkenini bildire. «Lâkin şimdilik mektüpke resmiy bir cevap kelmedi», – dep ayta o.
Çiygoz imayesiniñ bergen malümatına köre, al-azırda mezkür vaziyetke diqqat celp etmek içün halqara toplulıq ve Ukraina ortaqlarınen iş yapıla, Birleşken Milletlerniñ azaplarğa qarşı komitetine muracaat azırlanıla.
Ukraina prezidenti, Nazirler şurası, Ukraina Tışqı işler nazirligine muracaat etip, olardan qırımlılar özüni imayede is etsin ve siyasiy mabüsler azatlıqqa çıqsın dep, bütün ğayretini, şu cümleden halqara toplulıq seviyesinde, birleştirmesini isteyimElmira Ablâlimova
Ahtem Çiygoznıñ ömür arqadaşı Qırım.Aqiqat üzerinden Ukraina akimiyetine muracaat etti. «Ukraina prezidenti, Nazirler şurası, Ukraina Tışqı işler nazirligine muracaat etip, olardan qırımlılar özüni imayede is etsin ve siyasiy mabüsler azatlıqqa çıqsın dep, bütün ğayretini, şu cümleden halqara toplulıq seviyesinde, birleştirmesini isteyim», – dedi Elmira Ablâlimova.
Eda eticiler
Ahtem Çiygozğa anasını körmege izin berilmeycegine dair qarar Rusiye kontrol etken Qırım Yuqarı mahkemesinde çıqarıldı: baş qadı – Viktor Zinkov ve qadılar – İgor Krüçkov ve Aleksey Kozırev.
Qırım.Aqiqatqa malüm olğanı kibi, Viktor Zinkov Ukrainanıñ Volın vilâyetinde doğdı ve Rusiyeniñ Qırım işğalinden evel Qırımnıñ Apellâtsion mahkemesinde çalışıp, Kefe mahkemelerini közetken.
İgor Krüçkov – doğma Kezlevli, 2013 senesi Qırım Apellâtsion mahkemesinde çalışmağa başladı. Soñra ekisi de Rusiyege ant etip, 2014 senesi dekabr ayından berli Rusiye kontrol etken Qırım Yuqarı mahkemesiniñ qadıları olaraq tayinlengen.
Aleksey Kozırev – Rusiyeniñ İjevsk şeerinde (Udmurtiya Cumhuriyeti) dünyağa keldi. Rusiyeniñ Qırım işğalinden evel Rusiyeniñ Saratov vilâyeti rayon mahkemesinde, bundan evel ise Rusiye İçki işler nazirliginde çalışqan edi.
Ahtem Çiygoz davasınıñ prokurorı Anastasiya Suprâga ola – 2014 senesine qadar Qırımda Ukraina prokuraturasında çalışqan edi.
Rusiye qanunlarına köre, apiste yatqanğa öleyatqan anasınen körüşmege izin bermegen qadılar ve qabaat tarafı mesülietke çekilmey. İmaye dünya toplulığı seviyesinde siyasiy aqibetler olacağına ümüt ete.
