Geniçesk – Qırımnıñ Rusiye prokurorınıñ Qırımtatar Milliy Meclisini yasaq etmek talabı boyunca birinci mahkeme toplaşuvı munasebetinen Qırım.Aqiqat sıñırdaki regionnıñ qırımtatar cemiyetinden bu aqqında tüşüncelerini soradı.
Herson vilâyetinde aman-aman 10 biñ qırımtatarı yaşay. Ekseriyeti – Geniçesk rayonında. Qırımda olğanı kibi mında da qırımtatar milliy idare organları mevcut: qırımtatarlar toplu yaşağan yerlerde yerli meclisler saylana. Herson vilâyetinde qırımtatar regional meclisi de çalışmaqta. Keçken sene onıñ reisi olaraq Novoalekseyevka mektebiniñ müdiri Lenur Lümanov saylanğan edi. O, regional meclisniñ esas vazifeleri olaraq Qırımnıñ Ukraina uquq alanına qaytarılmasını, qırımtatar tili ve medeniyetini saqlap qaluv ve inkişaf ettirilmesini qayd etti.
«Bir programmamız bar – tuvğan Qırımımıznı Ukraina devletine qaytarmaq», – dep aytqan edi Herson vilâyetinde yañı saylanğan Meclis reisi.
Bundan ğayrı, regionda yaşağan bir çoq qırımtatarı, yerli meclislerniñ temsilcileri «Qırımnıñ vatandaş qamaçavına» qoltuttı ve iştirak ettiler. Olar aktsiyanıñ iştirakçilerine aşayt mahsulatı ve sıcaq urbanı ketire, aş pişire ediler.
Rusiyeniñ Qırım işğaline qarşı çıquv künü yerli meclisler yerli rayon devlet memuriyeti ve «Vatandaş qamaçavı» vekilleriniñ yardımınen avtoyürüşi ve yürüşni teşkil etkenler.
Aynı bu sebepten yerli faallerniñ Qırımnıñ Rusiyege boysunğan prokurorı Natalya Poklonskayanıñ Qırımtatar Milliy Meclisini yasaq etmek ve onı ekstremistik teşkilât olaraq tanımaq talabına açuvlanacağını tahmin etmek mantıqlı olur edi.
Cevapları sert oldı. Faaller bunıñ kibi bir yasaqqa qarşı çıqıp, Qırımda Rusiyege boysunğan organlarnıñ qararları bir de bir uquqiy küçke saiplermi, dep soraylar.
Böyle etip, Herson regional meclisiniñ reisi Lenur Lümanov qayd etti ki. Al-azırda Qırımda idare etken qurulış ve şahıslarnıñ bir de bir qarar almağa, em de faaliyetni yasaq etmege uquqiy esasları yoq.
«Poklonskaya kim eken? Böyle bir şeymi olur?! Yasaq etmek, izin bermek – bu meselede qarar almağa aqları barmı?», – dedi o.
Qırımtatar faalleri Poklonskayağa muracaat azırladılar
Arabat belindeki Sçastlivtsevo köyüniñ (Geniçesk rayonı) meclis reisiniñ muavini Artur İzmaylov Qırımdaki semetdeşlerine, şu cümleden Meclis azalarına qoltutqanını bildirip, ruhtan tüşmemege tiledi.
Onıñ qayd etkenine köre, Ukrainanıñ qıtaiy qısmında qırımtatarlar milliy idare qurulışında saylana ve iştirak ete bileler, ve Meclisni yasaq etmek ğayesi oña imkânsız kele.
«Mında, qıtaiy qısımda nesi yahşı: ifade serbestligi bar. Poklonskaya bunı añlap olamaz. Qırım Ukraina terkibine qaytsın isteymiz. Aksenov, Konstantinov, Poklonskaya bizge keder etemezler. Yavaş olsa da, bu ğayege ıntılamız, Qırımda Meclisni yasaq etseler de – bir şey qazanamazlar. Meclisni yoq etmek imkânsızdır», – dep qayd etti o.
Faal Susanna İzmaylova Qırımda Meclisni yasaq etmek talabına «daa bir olmaycaq şeyge» kibi yanaştı.
«Ukraina olğanını inkâr etseler, Qırım er daim Rusiyege ait olğanını aytsalar da, bu olmaycaq şeyler. Qırımtatarlarnı daa bir kere sıqıştırıp, özüne zarar ketirdiler, içleri çürük olğanını kösterdiler. Bundan evel qırımtatarlarğa Ukrainadan yahşı yanaşacağını ayta ediler ve ilâhre. Ebet, Ukraina qırımtatarlarğa yeterli diqqat ayırmadı, amma Rusiyege baqqanda – qıyaslanacaq çoq şey bar. Daa bir genotsid olmasını isteyler», – dedi o.
Yerli sakin Alim oña qoltuttı: «Qırımda Poklonskaya kim eken? Kimse! Meclis – qırımtatarlarğa ait. Bunı Putinniñ qoqlaları degil, qırımtatarlar al etecek. Poklonskaya istese, Rusiyege barsın, anda Putinge ne qapatacağını, ne açacağını aytsın. Bu onıñ işi. Amma men, qorantam, dostlarım ve tanışlarımnıñ çoqusı buña qarşı».
«Cemidan, vokzal, Magadan! Vatanıñ anda, bilgen Vladimirni anda alıp kete bilesiñ», – dep ayttı faal işğal etilgen Qırım prokurorına muracaat etip.
