Qırımnıñ «milletlerara munasebetler devlet komitetiniñ» reberi Zaur Smirnovnıñ jurnalistlerge bergen malümatına köre, «akimiyetniñ» nezareti altında bulunğan «Millet» qırımtatar telekanalı kelecek seneden başlap uydu vastasınen yayın yapacaq. Yayın yarımadadan tış da olacaq.
«Yañı yıldan başlap «Millet» telekanalınıñ uydu yayınına çıqmağa planlaştıramız, türk tilli milletler, qırımtatarlar yaşağan yerlerde yayın olacaq. Ukraina, Merkeziy Asiya ve Türkiyede yayın yapılacaq. Al-azırda anda Qırım aqqında obyektiv malümat olmaq kerek», – dep ayttı Smirnov «Rossiya segodnâ» radiosında.
O, emin ki, «Millet» «Qırımğa qarşı ilân etilgen haber cenklerine yahşı bir cevap olur», kanal yarımadadaki vaziyet aqqında «doğru malümat berecek». Aynı vaqıtta cumhuriyetniñ «akimiyeti» «Vatan sedası» radiosını inkişaf ettirmek niyetinde, retranslâtorlar Qırım ve qırımtatarlar toplu yaşağan Herson vilâyetiniñ memuriy sıñırı yanında tiklenecek.
Televizion «kötü»
«Millet» telekompaniyasınıñ adı qırımtatar tilinden «natsiya» ya da «halq» olaraq tercime etile. Yañı telekanal ve radio ta iyün ayında meydanğa ketirildi, lâkin ilk yayınlarnı sentâbrde başlamağa planlaştırğan edi. Şimdilik qırımtatar yayınları eski «Qırım» devlet teleradiokompaniyası, şimdi ise «Birinci Qırım telekanalı» adını alğan telekanalda efirge çıqa.
İçtimaiy ağlarnıñ qullanıcıları «kot» sözüniñ qırımtatar tilinde manasına diqqat ayırdılar. O vaqıttan berli «Birinci Qırım telekanalınıñ» qırımtatar muarririyetine «KOT-TV» lağabı yapışıp qaldı
Yañı telekompaniyanıñ işini Qırımnıñ «baş naziri» Sergey Aksenov başlatqan edi. O, aqımdaki seneniñ aprel ayında bunıñnen bağlı buyruqnı imzaladı. «Qırımtatar cemaat televideniyesiniñ» (Krımskotatarskoye obşçestvennoye televideniye – KOT) meydanğa ketirilmesi meraqlı başlandı. İçtimaiy ağlarnıñ qullanıcıları «köt» sözüniñ qırımtatar tilinde manasına diqqat ayırdılar. O vaqıttan berli «Birinci Qırım telekanalınıñ» qırımtatar muarririyetine «KOT-TV» lağabı yapışıp qaldı, böylece teleseyircileriniñ haberlerge olğan kerçek munasebeti aydınlatıldı.
Milliy cemaatçılıq Aksenovnıñ televideniyesine menfiy yanaştı, amma mesele tek adı ile bağlı degil, aynı aprel ayında yarımadada ATR qırımtatar telekanalınıñ işi toqtatıldı. Qırım «akimiyeti» «rus baari» mefküresine uymağan kanalnıñ haber siyasetini begenmey edi.
Aksenovnıñ niyetlerine köre, «Millet» Qırımda ATR yerini almaq kerek edi, çünki «spiker muavini» Remzi İlyasovnıñ yolbaşçılığında «Qırım» satqınlar areketi «keniş cemaatçılıq» sıfatında bunı istegen eken.
«KOT-TV» esasçıları Türkiyede olıp keçken Dünya qırımtatar kongressinden soñ qıbırdamağa başladılar, çünki mezkür tedbirde Rusiye akimiyeti içün bir sıra hoş olmağan laflar oldı. Kongress iştirakçileri hatırlattılar, yarımadada kelecegini belgilemek aqqı yalıñız qırımtatarlarğa ait, Rusiye teşviqatı ise «Qırım halqı» aqqında efsaneler uydura. Kongress devamında yaqın zamanda Qırımnıñ işğalden azat etilmesi ve Rusiye imperiyası ve SSCB yapqan qırımtatar genotsidiniñ tanılması kerek olğanını qayd ettiler.
«Potemkinniñ tatarları»
«Baş nazir muavini» Ruslan Balbek, Zaur Smirnov ve Remzi İlyasov kibi Rusiye qoqlaları Türkiye akimiyetini Kongressni körmemezlikke urmağa çağırdılar, faqat olarnı iç bir kimse eşitmedi. Türkiyede bu satqınlarnı ciddiy qabul etmeyler. Olarnıñ fikirince, uydudan yayın yapacaq «Millet» vaziyetni deñiştirir. Rusiye akimiyeti tintüv, apis cezaları ve qanunsız yaqalavlar amanlıq olaraq qabul etilgen «rus» Qırımında quvana-quvana yaşağan «bahtlı qırımtatarlar» ile televizion levhasına muhtac.
Kreml keçken sene ötkerilgen «referendumnıñ» «qanunğa uyması» aqqında toqtamayıp ayta bile, lâkin qırımtatarlar qoltutmasa, bu laflar boş sayılacaq
Kreml keçken sene ötkerilgen «referendumnıñ» «qanunğa uyması» aqqında toqtamayıp ayta bile, lâkin qırımtatarlar qoltutmasa, bu laflar boş sayılacaq. Çünki halqara strukturalardaki subetlerde tamır halqnıñ fikirlerine er daim emiyet berilecek.
İlyasov, Smirnov ve Balbekler Qırımda semetdeşlerine güzel bir şey aytıp olamaylar, bu sebepten tışqı seyircilerge ümüt besleyler. Yutturuvlar çoq: «öz başına zapt etilgen topraqlarnıñ amnistiyası» saylavaldı yalan oldı, qırımtatar qasabaları yalıñız lafta abadanlaştırıla, Aqmescitniñ «Borçoqraq» qasabasındaki mektepni öyle de qurıp bitirmediler, qırımtatar tilini tasil esnasınıñ çetine alıp taşladılar, qırımtatarlarğa yarımadada olar «artqaç insanlar» olğanını kösterecek olalar. Vaziyet o qadar kergin ki, «rus baarinden» soñ kerek olmağan qırımtatar «vatnikleri» bile Kreml qoqlalarını tenqit eteler.
«Millet» ne yapacaq eken? Rusiyeniñ diger «televizion orduları» yapqanını yapacaq: gece-kündüz yalan aytacaq, yañlış malümat berecek
«Millet» ne yapacaq eken? Rusiyeniñ diger «televizion orduları» yapqanını yapacaq: gece-kündüz yalan aytacaq, yañlış malümat berecek. Bunıñ kibi işniñ taze örnegi «Haberler» yayınında çıqqan levha oldı, alıp barıcı utanmayıp, Qırım müftisi Emirali Ablayev ve Meclis reisi Refat Çubarovnıñ Türkiyede olıp keçken «zıddiyetini» añlattı. Müftiniñ izaatlarını yayında yalıñız alıp barıcı seslendirdi.
«Milletniñ» esasçıları ruslar alışqan teşviqat usullarını qırımtatarlarda da qullanacaq olalar, lâkin neticesi sıfır olacaq. Qırımtatarlarğa «maneviylik», «geyropa», «ukrain faşistleri», «ayaqqa turuv» ve «özek külü» aqqında aytıp, öz tarafına çekmek imkânsız. Bir buçuq yıldan ziyade devam etken işğalde tamır halqı kerçek malümatlarnı internetten ve uydu vastasınen ukrain telekanallarından baqmağa alıştı.
Andrey Zaremba, Qırımnıñ siyasiy közeticisi
«Bloglar» rubrikasında bildirilgen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqtaiy-nazarlarını aydınlatıp, muarririyetniñ baqışları ile aynı olmaması mümkün
