Aqmescit – Ukraina Yuqarı Radasına müddetten evel vekillerniñ saylavları ötkerildi. Saylavlar Lugansk, Donetsk, Qırım ve Aqyarda ötkerilmegenine baqmadan, halqara cemaatçılığı ve nezaretçiler qayd etkeni kibi, saylavlar halqara standartlarına uyıp, qanun boyunca keçirildi. Qırım.Aqiqat Meclis azalarına ötkerilgen saylavlarğa nasıl qıymet keskenleri ve yañı saylanğan vekillerden qırımtatar meseleleriniñ çezilüvini bekleylermi, kibi sualler berdi.
Meclis reisi muavini Nariman Celâl:
– Biz memnünmiz, memleketteki vaziyet, arbiy areketler ve iqtisadiy qıyınlıqlarğa baqmadan, saylavlar ötkerildi. Firqa ve namzetler arasında reyler bölüngenine baqmadan, eñ quvançlısı şu ki, parlamentke keçken deputatlarnıñ ekseriyeti Maydan, Ukrainanıñ bütünligi, mustaqilligi, Avropağa yöñelgenine qol tutalar.
Yañı parlamentte qırımtatar meselesi nasıl çezilecegini vaqıt kösterecek. Faqat, men ümüt etem ki, Kiyevde yahşı añlaydırlar: bu mesele çezilmese, neticesi de qırımtatarlarnı qanaatlendirmese, Qırımnı qaytarmaq küç olur.
Meclis azası Emine Avamileva :
– Saylavlarnıñ neticelerine tek ekzit pollar boyunca qıymet kese bilem, çünki resmiy neticeler daa elde etilmedi. Asılında, beklenilgen neticeler oldı, faqat «Narodnıy front» biraz taaciplendirdi. Yuliya Timoşenko em taqımsız qaldı, em de saylaycılarnıñ ondan közü qayttı…Sadovoynıñ «Samopomiç» firqasını begenem, amma neler yapıp olacaqlarını baqarmız. Majoritar sisteması boyunca keçkenlerni de sayacaqlar…Umumen alğanda deñişmeler olacağına ümüt etem.
Qırımlı deputat namzetlerniñ sayısı pek az, qırımtatarlarnıñ daa da az. Parlamentte küçlü ses olmayıp (ya da azlıqnı teşkil etkeni içün) ve umumen devletteki vaziyet sebebinden, Qırım ve qırımtatarlar meselesi çette qalması mümkün…İşte, kerçek aytsam hayallar qurmayım.
Meclis azası Eskender Bariyev:
– Resmiy malümatlar ekzit-pol neticelerinen bir kelse, Ukrainada 23 yıl devamında birinci kere demokratik, avropa yaqlı, demokratik küçleri vekillerinden 90 % -ğa ibaret parlament tizilecegini aytmaq mümkün. Bu kibi parlamentnen Ukrainanıñ kelecegi bar. Men, 2005 senesiniñ vaqiaları tekrarlanmamasını tiler edim, devletniñ vaziyetini köz ögüne alıp, deputatlar özara davalaşmaq degil de, vadelerni yerine ketirmeliler.
Qırımtatar melesine kelgende, parlamentte Qırım deputatları aman-aman temsil etilmey. Ve, bu Qırımnıñ inkişafına tesir ete bile. Mustafa Cemilev daima öz fikirinde qattı tura edi. Ve er şey qırımlılar ve hususan qırımtatarlarğa bağlı olacaq, Mustafa Cemilevge qanunlarnı işlep çıqarmağa yardım köstermeli. Men bellesem, bunı qırımlılar özü tüşünmeliler, bütün areketler Qırımnıñ statusını qaytarmaq içün yapılmalı.
Meclisniñ tış alâqalar bölüginiñ reberi Ali Hamzin:
– Men cinayetçi, insanlarğa nefretnen tolğan ğayelerinen belli Kommunistik firqası saylayıcısız qalğanı meni pek quvandıra, artıq ukrain halqı adından yalanlar söylemeycekler. Ukrainanıñ siyasiy meydanına yañı küçler çıqqanı körünip tura…Bu yañı parlament evelki akimiyetniñ milliy, içki ve tış siyasetinde yapqan hatalarnı közge alırmı ya da yoq, bunı zaman kösterir…
Qırımtatarlarnıñ ise, yañı parlamentnıñ saylanuvınen bağlı ümütlerine kelsek, halqımıznıñ Qırımda havfsız şekilde inkişafını temin etmekni isteymiz. Konkret olaraq Ukraina ve yañı parlamenti ne yapmaq mümkün? Tek qıtağa köçip kelgenlerni, hususan qırımtatarlarnı beklemeyip, halqara cemaatçılığı iştiraginen Rusiye ile bir dialog qurıp, Qırımda Ukraina vatandaşlarnıñ aq ve uquqlarını yerine ketirilüvini talap etmeli. Bunen beraber, Ukraina çift grajdanlıqnı bermesi mümkün, bu aq bütün qırımlılar içün olmalı. İşte, bu tek başlanğıçtır.
Haber etilgeni kibi, protokollarnıñ 38,1% işlenilgen soñ, eki siyasiy küç – «Narodnıy front» (21,60%) ve «Blok Petra Poroşenko» (21,52%) birinci yerde bulunalar. Parlamentke «Samopomiç», «Oppozitsionnıy blok», Radikalnaya partiya (Оleg Lâşko) ve «Batkivşçina» keçe.
Milliy ekzit-polnıñ malümatına köre, yañı Yuqarı Radağa 7 firqa keçe.
Qırımtatarlar milliy lideri Mustafa Cemilev prezident bloku adından halq vekili namzeti olaraq qayd etildi.
