Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Vatandaş, cenk ve devlet: Qırım işğaline qarşı çıqıp işten boşanuv


Rusiye Federatsiyasınıñ insan aqları boyunca vekili reisiniñ muavini Georgiy Kunadze öz istegi ile siyasiy mevamı sebebinden işten çıqtı. O, içtimaiy ağlarda böyle arizanı tarqattı:

«Rusiye Qırımnı işğal etti. Soñra, Ukrainanıñ şarqiy regionlarında separatislerniñ isyanını teşkil etti, böyleliknen bütün dünyağa qarşılıqnı kösterdi. Ükümetniñ bu kibi areketlerni aqlamaq ya da destelep olamadım. Bunı açıqtan-açıq aytqanda, qanun boyunca tek vazifem ile bağlı meselelerde teñqidni bildirmege aqqım yoq olğanını tüşündim. Diger sualer boyunca ise, Rusiyeniñ vatandaşı olaraq öz fikirimni bildirip olam, dep belledim. Amma, devlette er şey başqacasına eken»,– böyle etip, Georgiy Kunadze kendi istifası aqqında yazdı. Diplomat, siyayetşınas Georgiy Kunadze devlet hızmetinden ne sebepten vazgeçkeni aqqında Радио Свобода-ğa ikâye etti:

– Men başından, Qırım işğal etildi, dep bildire edim. Bunı Feysbukta da yazdım. Rusiye Federatsiyasınıñ insan aqları boyunca vekâletindeki işim, menim şahsiy baqışlarımnen bağlı degil. İnsan aqları siyasetten tış bulunalar. İnsan qayerde olmasın, onıñ aqları bar. Onıñ içün men Qırımnıñ işğalini takbih etem. Lâkin, vekâletniñ hadimi olaraq Qırım sakinleriniñ aqlarınen bağlı meselelerge kiriştim. Adamlarnıñ nasıl bir küçke qol tutmasınlar, qabaatlarıı yoq. Olar çeşit meselelerge rast keldiler, şu problemlerni çezmek kerek edi. Fikirlerimi işimnen bağlamaz edim. Men şimdi de, Rusiyeniñ Qırımnı qoşmaq içün iç bir aqqın yoq olğanında eminim, em de yapqanlarını adliyecilik tarafından iç bir türlü şekilde adlandırmaq mümkün degil.

– Zanıñızca, Rusiye Ukrainadaki vaqialarğa ne derecede bağlı ?

– Cenkniñ ilki qurbanı aqiqattır. Cenkleşken er taraf vaqialarnı özcesine añlatmağa tırışa. Men Ukraina ve Rusiyeni bir sırağa qoymaz edim. Bir devlet – qurban, ekincisi ise, istilâcı. Er şey federalizatsiyağa qol tutqanlarnıñ tınç narazılıq aktsiyalarınen başlandı. Soñra, davalaşıp başladılar, tayaqlarnı qullandılar, ve apansızdan silâlanğan birleşmeler peyda oldı. Qaydan keldiler, bunı endi er kes bile. Ve añlağanıma köre, separatistlerniñ çoqusı reberleri – Rusiye vatandaşları olıp, Ukrainanen alıp berecekleri yoq.

– Ukrainanıñ şarqında tınçlıqnıñ pekitilmesi ya da iç olmağanda ateşniñ toqtatılması boyunca ıntıluvlar aqqında ne ayta bilesiñiz?

– Er türlü cenk añlaşmalarnen yekünlene. Bazı yerlerde şu añlaşmalar yıllarnen devam ete. Koreya yarımadasını alayıq, anda tınçlıq yoq, 1953 senesinden berli tizilgen añlaşma üküm sürmekte. Muzakerelerge elbette qol tutam. Amma, şu muzakerelerde iştirak etken şahıslar meni biraz taaciplendire. Çünki, istegen vaqıtta, şu adamlarnıñ añlaşmağa aqları yoq edi, dep aytmaq mümkün. Faqat, şimdilik bunıñnen qanaatlenmek kerek. Amma, Lugansk ve Donetskniñ bazı reberleri endi bütün vilâyetlerni idare etmege istegenlerini. Olar Rusiyege bağlı olğan adamlar. Ve bu kibi istekler, çeşit ayın-oyunlar alıp barılğanını tasdiqlay. Amma, körgenimiz kibi, vaqtınca ateşni toqtatuv aqqında añlaşmanı bozmaylar. İş nasıl etip bitecek belli degil, amma, Ukraina çerçivesinde hususiy bir statusnıñ berilmesi - doğru yöñelişte bir adımldır.

– Bu cenk Rusiye cemiyeti ve içki siyasetine de menfiy tesir etecegine oşay. Siz bunı nasıl köresiñiz?

– İlk evelâ çeşit fikirde olğanlar arasında kerginlik ösecektir. Devlet bir gruppanıñ tarafdarı olıp, "Novorossiya leyhası"nı desteklegenlerni alğışlay. Başqalarnı sıqıştıra. Rusiyeniñ Ukrainağa nisbeten yapqan arekelerine qol tutqanlarnen bağlı raqamlarnı körgende, men bu işte matbuat vastalarnıñ issesini körem. Menimce, informatsion cenki pek müim. Adet üzre teşviqatnen büyük yeñişler elde etilmey, amma şimdiki vaziyette er şey aksine, bu ise, ciddiy mesele.

– Siz siyasiy sebeplerden işten çıqqanıñıznı bildirgen ediñiz. Devlet hızmeti saasında artıq çalışmaycaqsızmı?

– Men yazdım: devlet hızmetinden vazgeçtim. Yaşım da büyük. Amma, iç bir vaqıt tekmil bilmeysiñ. Siyaset deñişecek kibi olsa, deşetli siyasiy hatalar tüzelse, belki de qaytmaq ta mümkün olur. Lâkin, bu gipotetik mesele. Köpürler endi qoptı.

– İnsan aqları boyunca vekâletine akimiyet daima basqı yapa edi. Ukrainada vaqialar devam etkenine köre, bu basqı küçleştimi?

– Konkret misallerni men ketirmeycem. Elbette. Basqı yapıla edi. Amma, menimce, biz er vaqıt öz fikirimzde soñunace tura edik, em den teñqid etmege qorqmay edik. İşte onıñ içün men işimni devam ete edim. Bizim sabitligimiz vekâlet reisi Vladimir Petroviç Lukin ile bağlı edi. Ondan soñ reislik yapıp başlağan Ella Pamfilovanıñ faaliyetinen çoq tanış degilim, onıñ içün izaatlamaycam. Lâkin, bundan evel, biz akimiyet ögünde boyun egip razı olğan vaqıtlarnı hatırlamayım. Em de biz yañı ve eski qanunlarnen bağlı suallerni kötere edik. Şimdi, cemiyet ekige bölüngenden soñ, vekâlet ve vekil içun, siyasetten çetleşip, adaletli olıp qalmağa küç olur.

Радио Свобода

XS
SM
MD
LG