Link açıqlığı

Saatnıñ esas haberi

Rusiyeniñ Qırımında bala içün berilgen para: evelden işandırılğan kibi büyük degil


Keriç – Ukrainanıñ bala içün berilgen para yardımını almaq maqsadınen qırımlı qadınlar qıtada bala tapalar. Yuqarı Şura tarafından «Maliye felâketiniñ ögüni almaq» aqqkında qanun qabul etilgenine baqmadan, Ukrainada birinci bala doğğanda berilgen sermiyalarnıñ miqdarı, Rusiyege baqqanda eki qat ziyade. Rusiyeniñ qanunlarına yaş analar endi yarım yıldan soñ alışmağa mecbur olacaqlar. 2015 senesi yanvar 1 kününden başlap, ukrain qanunlarına binaen, Qırımda artıq yardım berilmeycek.


Şimdilik Qırımda bala tölevlerniñ miqdarı deñişmedi. Amma, paranı grivna ile degil de, rublege çevirip bereler. Olarnı elde etmek içün, adet üzre qadınlar yaş ballarınen beraber «Krımpoçta» bölüklerinde uzun nevbetlerde turmağa mecburlar. Bank esapları, varaqa ve bankomatlar aqqında yazıqsınıp hatırlaylar.

Keriçli Natalya N. Qırım.Aqiqat ile fikirlerinen paylaştı: «Ebett, evelden yahşı edi….Ümüt etem ki, yaqıñda bank sisteması kene de çalışıp başlar ve paranı adam kibi alıp olurmız».

Region naziri Yelena Romanovskayanıñ bildirgenine köre, qırımlı analar, ukrain şartlarına köre, sermiyalarnı yılnıñ soñunace alacaqlar. 2015 senesi yanvar 1 kününden başlap, tölevler Rusiye qanunlarına köre berilecek. Amma, bunıñ episi nasıl olacağını memur ve siyasetçiler daa özleri bilmeyler.

Keriçniñ emek ve ealiniñ içtimaiy qoruvı boyunca idaresinde Qırım.Aqiqatqa şunı bildirdiler: «Biz bu kibi malümatnı aydınlatıp olamaymız. Yılnıñ soñuna qadar ne siz, ne de biz ne olacağını aytıp olamamız».

Rusiye emek nazirligi ile qırımlı mütehassıslar tarafından işlep çıqarılğan qanun leyhasını daa tasdiqlamadılar. Bir taraftan memurlar, yarımada bütünley Rusiye qanunlarına keçecegini aytalar, diger taraftan evelki tölevlerniñ yerli bücetten berilüvi devam ettirilecegini işandıralar. Aynı zamanda, Rusiye Federatsiyasında regional tölevler, tek devlet bergen paralarğa qoşma olaraq tölenile, bazıda analar «gübernaor»dan berilgen paranı da ala bileler (Moskvada eñ yüksek qoşma parası - ana-babanıñ yaşı 30 kelmese, birinci bala içün 61 biñ ruble, ve eñ az kölemde para Yaroslavl vilâyetinde berile - eki biñ ruble).


Rusiyede «bala» parası, işandırılğanından daa az

Rusiyede «bala» parasınıñ miqdarı o qadar da büyük degil. Bala bir buçuq yaşına kelgenine qadar er ay, eki yıl devamında berilgen aylıqlarnıñ 40%-nı bereler. Birinci bala doğğanda eki buçuq biñ ruble, ekinci bala doğğanda beş buçuq biñ tölenile, amma 18 biñden ziyade olmamalı.

Böyleliknen, rublege çevirilgen Qırım aylıqları ve oña köre belgilengen «bala» yardımı yerli yaş analarnı taaciplendire bile. Sır degil ki, qırımlılarnıñ ekseriyeti resmiy olaraq paranıñ küçük bir qısımını alalar, qalğan paranı saipler qollarına bereler. Onıñ içün, qadın alğan kelirler aqqında vesiqada aylıqnıñ tek bir qısımı qayd etile. Misal içün, Ukrainada tayin etilgen minimal aylıqnıñ miqdarı eki biñ grrivna olsa, Rusiyeden lâyıq «bala» parasını qadınlar iç alıp olamazlar.

Bir buçuq biñ ruble orta esapnen alsaq, 48 podguznikni almaq içün yetişecek. Vaziyetni yalıñız, Qırım sakinlerine orta yardım parasını bererek eyileştirmek mümkün. Amma, doğurmazdan evel çalışmağan qadınlar ve studentlerge eñ kiçik miqdarda belgilengen eki buçuq biñ ruble (830 grivna) ep bir berilmeycek.

Bir buçuq yaşından üç yaşına qadar balalarnıñ baquvı içün – tek çoq balalı qorantalarğa berile

Balalarnıñ baquvı içün berilgen paranı kiçkene bir buçuq yaşına kelgen soñ, töleyler. Aynı zamanda, bir yıl evelsi Rusiye ukrain tecribesini köz ögüne alıp, regionlarnıñ bir qısımında bu kibi yardımnıñ tölev müddetini uzatqan leyhalar çalışıp başladı. Başında, leyhalar Tıva Cumhuriyetinde, Burâtiya, Altay ve Udmurtiyada çalışıp başladı, soñra, Primorskiy, Krasnodarskiy ve Stavropolskiy viyaletleri qoşuldı, eñ yaqın vaqıtta Moskva ve Sankt-Peterburgda çalışacaq.

Umumen alğanda, programma 53 regionda faaliyet ete, onı yalıñız fuqare qorantalarğa ve 3-nci bala içün bereler. Bu vaziyette, bir buçuq yaşından üç yaşına qadar balalarğa belgilengen sermiyanı yerli akimiyet bere ve kölemini özü tasdiqlay. Regionğa köre, er ay 480 –den başlap 1000 rublege qadar ayırıla. Böyleliknen, bu raqam, Ukrainada er balalı qoranta alğan yardımdan tek 90 rublege (30 grivnağa) ziyade.

Aynı zamanda iyül 1 kününden başlap, Ukrainada bala 3 yaşına kelgen soñ, para asıl berilmeycek. Yuqarı Şura bir sıra qanunlarnı qabul etti. Deñişmeler, bala doğğan soñ da berilgen sermiya ile bağlı olacaq. Onı artıq yaşayış minimumğa köre degil de, endi belgilengen 41 280 grivna miqdarında (123 840 ruble) berecekler. Tek bir sefer alınğan para 10 biñ grivnanı teşkil etip, qalğanını 3 yıl devamında ayıracaqlar. Böyle etip, birinci bala doğğan soñ ayırılğan paranıñ kölemi ösecek.

Qısqartılğan ukra in tölevleri «arttırılğan» Rusiye parasından daa çoqtır?


Qısqartılğan ukrain tölevlerge baqmadan, qırımlılarnıñ ekseriyeti qıtada doğmağa niyetindeler. Çünki, birinci yardımnı bala doğğanınen bereler. Bu raqam, Rusiyede ayırılğan sermiyalardan qat-qat yüksektir. Rusiyede, bala doğğanınen on üç buçuq biñ bereler ( 4 500 grivna).

Anna, iyunniñ soñunda bala tapacaq, dostu Anjela – avgustta. Qızlardan biri, bala mıtlaqa rusiyeli olıp doğğanını, ekincisi ise, Harkovde doğurmağa istey.

«Men er şeyni ögrendim, Ukrainada birinci bala doğğanda Rusiege köre daa çoq para bereler. Analıq hazinesini toplamaq içün, ekinci balanı endi Qırımda tapmaq mümkün. Şimdilik dostlarımnen añlaştım, Harkovde ekimneñ anlaştıq. Ukrainada bala tapacam», - dey Keriçli Anjela.

Ekinci bala içün «analıq hazinesi»

Ekinci bala dünyağa kelgeninen, er rusiyeli qoranta Qırımda teşviq etilgen «Analıq kapitalı» programmasınıñ iştirakçisi ola. Rusiye Prezidenti Vladimir Putin aprelde «canlı bağ» devamında martnıñ 18-nden soñ, bala tapqan er qırımlı qadın sertifikat alacağında işandırdı. Bu sene analıq kapitalına belgilengen paranıñ miqdarı tahminen 430 biñ ruble (143 biñ grivna) etrafında olıp, bir kere berile. Yani, üçünci bala doğğan soñ, bu sertifikat berilmey.

Analıq kapitalı bala üç yaşına klegen soñ toqtatıla. Bunen beraber, paranı qolğa bermeyler. Devlet programmasına binaen, sermiyalarnı ev şaraitlerni eyileştirmek, tasil, devletke bağlı olmağan mektep ve bala bağçalarında oquşqa sarf etmek mümkün. Bundan da ğayrı, rusiyeli akimiyet Uzaq Şarq ve ya Baykalğa köçecek qorantağa bu kapitalnı müddetten evel berüv meseleni baqa. Paralarnıñ bir qısımın Qırımda raatlanmaq içün masraf etmege de teklif etile.

«Analıq kapitalı»: ayın-oyunlar ve müddet

Rusiye statistikasına köre, qorantalarnıñ 97% analıq hazinesinde olğan paranı ev şaraitleriniñ eyileştirüvine masraf eteler. Amma, paranı qanunsız da alalar.

Matbuat vastaları yazğanı kibi, Omsk vilâyetinde, bir «iş adamı» qanunsız añlaşmalar tizip, analıq hazinesinde olğan paranı saipleştire edi. Rusiyede bu kibi areketler içün: beş yılğa qadar apis müddeti ya da cöreme belgilene.

Analıq hazinesini elde etmege istegen qırımlılar ekinci balanı doğurmağa aşıqmalılar. Programma 2016 senesi yekünlene. Onı belki de, bala az doğğan regionlarda devam ettiriler. Qırımda ise, soñki yılları doğuv sevisesi ösip başladı. Qırım statistika baş idaresiniñ malümatına köre, doğuv seviyesi boyunca qırım ukrainada 5-nci yerde, ölüm seviyesini alsaq – 7 –nci yerde buluna.
XS
SM
MD
LG