Kiyev – Ukraina öz topraq butünliginiñ ğayrıdan tiklenüvi ve Qırımnıñ qoşuluvı içün kureşecek, qırımtatar halqını tamır halq olaraq tanıcaq, Qırım yarımadası ise – vaqtınca işğal olunğan rejiminde buluna. Bu ve Rusiyeniñ Ukraina toprağındaki arbiy istilâsınen bağlı olğan diger meseleler cumaaqşamı kunü Yuqarı Şurada qabul etilgen edi. Qırımda kontrabanda ve diger cinaiy işlernen oğraşqan insanlarnı qanun boyunca taqip etmek ve yarımada içün energoresurslarnıñ fiyatını , avropa seviyesine qadar yükseltmek kibi qararlar alındı. Şu sırada, işğal olunğan yarımadada bulunğan ukrain grajdanlarına olduqça yardım etecek olalar. Ukrain arbiylerini ise silâ ve gemiler ile Qırımdan çıqarmağa tırışacaqlar.
Yuqarı Şurada Ukrainanıñ azat etilmesi içün kureş beyannamesini qabul ettiler. Bu beyannamege 226 zaruriy deputattan, 274 deputat rey berdi.
Bu vesiqada ukrain akimiyeti halqara toplulıqnı öz-özüni "Qırım Cumhuriyeti" dep adlağan ve Rusiye Federatsiyası tarafından Qırımnen Aqyarnı "halqara uquqlarınıñ esas qararları ve devletler bar olğanları printsipleriniñ qaba şekilde bozuluvınen" basıp alınğanını tanımamaq çağıra.
"Ukraina Yuqarı Şurası Ukraina halqı adından Qırım Ukraina terkibinde olğanını ve bar olacağını bildire. Ukraina halqı Qırımnı işğalcilerden azat etmek içün öz kureşini, o ne qadar ağır ve devamlı olmasa da, iç bir vaqıt ve iç bir şaraitlerge baqmadan toqtamaycaq", - dep aytıla vesiqada.
Bundan da ğayrı, Ukraina parlamentı qırımtatar halqını Qırımnıñ tamır halqı olaraq ilân etti ve onıñ yerli idarelerniñ – Meclis ve Qurultaynıñ vekâletini de tasdıqladı. Bu qanun leyhasını Pötr Poroşenko teklif etti, oña 284 deputat rey berdi. Bunıñnen beraber, parlament qırımtatarlarğa nisbeten bir sıra qanunlarnıñ işlep çıqarılmasını vade etti. Bu teşebbüske qırımtatar halqınıñ lideri, "Batkivşçina" firqasınıñ deputatı – Mustafa Cemilev qol tuttı.
"Zenaatcaşımız Pötr Poroşenkonıñ teklif etken qarar qırımtatar halqınıñ aqqlarınıñ Ukrainada ğayrıdan tiklenmesine yol bere. Bu vesiqa Ukraina avropa, halqara qararlarını ve insan aqqlarını urmet etken medeniy devletiniñ inkişaf yolunı seçip alğanını tasdıqlay" - dep qayd etti öz çıqışında Cemilev.
Qırımnı Ukrainanıñ işğal olunğan ve mahsus statusnı alğan toprağı olaraq tanıdılar.
Rusiye ordusınıñ tarafından işğal olunğan ve Rusiye prezidenti Vladimir Putinniñ emrinen Rusiyege qoşulğan Qırım, Ukrainanıñ işğal olunğan yeri olaraq esaplana. Vaqtınca işğal olunğan yerde mahsus uquqiy rejimniñ kirsetilüvi ve mında yaşağan grajdanlarnıñ aqqlarınıñ idare etilüvi aqqında maddege birinci baquvda 276 deputat rey berdi.
Vaqtınca işğal olunğan yer endiden Qırım ve Aqyar, içteki suvlar, deñiz, olarnıñ etrafındaki deñizastı ve ava boşluğı sayılmaqta.
İnsan aqqlarınıñ bozuluvı, medeniy asabalıqnıñ qaravulı içün mesulietlikni ve ziyan tazminatını Yuqarı Şura Rusiyege yükletmege qarar etti. İşğal etici idare bolükleriniñ qararı qanunsız sayıla, Qırımğa ise çetel ve ukrain grajdanları tek ukrain tarafınıñ izini ile kire bileler. Qanun leyhasını daa da işlep baqacaqlar ve parlament işke çıqqanda, yani salı kunünde qabul ete bilecekler.
Ukrain arbiyleri Qırımdan silâ ve gemilernen çıqmaq kerekler – Sobolev
"Batkivşçina" firqasınıñ yolbaşçısınıñ birinci muavini Sergey Sobolev Ukrainanıñ öz grajdanlarını işğal olunğan yerde yardımsız qaldırmağanını, olarğa mıtlaqa destek kosterilecegini ve Ukrainanen bağları kesilmecegini qayd etti. Ukraina Qırımda ukrain grajdanlarınıñ qalmaması içün qaçaqlarnıñ sayısını arttırmağa çalışqan Rusiyege qarşı areket etmege azırdır. Ukraina silâlı quvetlerine kelgende ise, olarnı Ukraina qıtasına çıqarmağa dep tüşüneler, qayd etti Sergey Sobolev.
"Ukrain arbiylerini vaqtınca işğal olunğan topraqtan çıqarmaq içün uyğun şaraitler olmalı. Tehnika, silâlandıruv, butün kerekli şeylernen. Rusiyeniñ teklifi ise, er şeyni bıraqıp, tiz çökip qıtağa qaytmağa – aqarettir. Şunıñ içün biz halqara toplulıqnı celp etmek içün muzakereler keçiremiz", – qayd ete Sobolev.
Boyle qararlarğa Regionlar firqası da razı oldı, rey bermegenler tek kommunistler oldı. Regionlar firqasınıñ yolbaşçı muavini Mihail Çeçetovnıñ aytqanına kore, Ukrainağa qarşı kosterilgen istilâ şaraitte davalaşmağa vaqıt yoqtır.
"Bizden qanunsız şekilde toprağımıznıñ bir qısmını almağa areket eteler – demek, biz bar quvetimiznen qıçırmaq ve butün dünyağa öz mevamıznı bildirmek kerekmiz. Siyasette ise bir-birimizniñ yerlerimizni soñ baqarmız. Em akimiyet, em parlament öz birleşken mevamını kosterdi. İleride nasıl areketler etmege ve olıp keçken adiselerge nasıl qıymet kesmege hususında fikirlerimiz birdir", - bildirdi Çeçetov.
Parlament salı kunüne qadar toplanmaycaq, lâkin spiker ve deputatlar akimiyetnen işlerini devam etecekler. Firqalar yolbaşçıları, deputat gruppaları ve komitet reisleriniñ Nazirler Kabinetiniñ iqtisadiy bolüginiñ temsilcilerinen korüşüvi otkerilecek. Muzakereler Qırım ve Ukraina vaziyeti aqıqında olacaqtır.
Yuqarı Şurada Ukrainanıñ azat etilmesi içün kureş beyannamesini qabul ettiler. Bu beyannamege 226 zaruriy deputattan, 274 deputat rey berdi.
Bu vesiqada ukrain akimiyeti halqara toplulıqnı öz-özüni "Qırım Cumhuriyeti" dep adlağan ve Rusiye Federatsiyası tarafından Qırımnen Aqyarnı "halqara uquqlarınıñ esas qararları ve devletler bar olğanları printsipleriniñ qaba şekilde bozuluvınen" basıp alınğanını tanımamaq çağıra.
"Ukraina Yuqarı Şurası Ukraina halqı adından Qırım Ukraina terkibinde olğanını ve bar olacağını bildire. Ukraina halqı Qırımnı işğalcilerden azat etmek içün öz kureşini, o ne qadar ağır ve devamlı olmasa da, iç bir vaqıt ve iç bir şaraitlerge baqmadan toqtamaycaq", - dep aytıla vesiqada.
Bundan da ğayrı, Ukraina parlamentı qırımtatar halqını Qırımnıñ tamır halqı olaraq ilân etti ve onıñ yerli idarelerniñ – Meclis ve Qurultaynıñ vekâletini de tasdıqladı. Bu qanun leyhasını Pötr Poroşenko teklif etti, oña 284 deputat rey berdi. Bunıñnen beraber, parlament qırımtatarlarğa nisbeten bir sıra qanunlarnıñ işlep çıqarılmasını vade etti. Bu teşebbüske qırımtatar halqınıñ lideri, "Batkivşçina" firqasınıñ deputatı – Mustafa Cemilev qol tuttı.
"Zenaatcaşımız Pötr Poroşenkonıñ teklif etken qarar qırımtatar halqınıñ aqqlarınıñ Ukrainada ğayrıdan tiklenmesine yol bere. Bu vesiqa Ukraina avropa, halqara qararlarını ve insan aqqlarını urmet etken medeniy devletiniñ inkişaf yolunı seçip alğanını tasdıqlay" - dep qayd etti öz çıqışında Cemilev.
Qırımnı Ukrainanıñ işğal olunğan ve mahsus statusnı alğan toprağı olaraq tanıdılar.
Rusiye ordusınıñ tarafından işğal olunğan ve Rusiye prezidenti Vladimir Putinniñ emrinen Rusiyege qoşulğan Qırım, Ukrainanıñ işğal olunğan yeri olaraq esaplana. Vaqtınca işğal olunğan yerde mahsus uquqiy rejimniñ kirsetilüvi ve mında yaşağan grajdanlarnıñ aqqlarınıñ idare etilüvi aqqında maddege birinci baquvda 276 deputat rey berdi.
Vaqtınca işğal olunğan yer endiden Qırım ve Aqyar, içteki suvlar, deñiz, olarnıñ etrafındaki deñizastı ve ava boşluğı sayılmaqta.
İnsan aqqlarınıñ bozuluvı, medeniy asabalıqnıñ qaravulı içün mesulietlikni ve ziyan tazminatını Yuqarı Şura Rusiyege yükletmege qarar etti. İşğal etici idare bolükleriniñ qararı qanunsız sayıla, Qırımğa ise çetel ve ukrain grajdanları tek ukrain tarafınıñ izini ile kire bileler. Qanun leyhasını daa da işlep baqacaqlar ve parlament işke çıqqanda, yani salı kunünde qabul ete bilecekler.
Ukrain arbiyleri Qırımdan silâ ve gemilernen çıqmaq kerekler – Sobolev
"Batkivşçina" firqasınıñ yolbaşçısınıñ birinci muavini Sergey Sobolev Ukrainanıñ öz grajdanlarını işğal olunğan yerde yardımsız qaldırmağanını, olarğa mıtlaqa destek kosterilecegini ve Ukrainanen bağları kesilmecegini qayd etti. Ukraina Qırımda ukrain grajdanlarınıñ qalmaması içün qaçaqlarnıñ sayısını arttırmağa çalışqan Rusiyege qarşı areket etmege azırdır. Ukraina silâlı quvetlerine kelgende ise, olarnı Ukraina qıtasına çıqarmağa dep tüşüneler, qayd etti Sergey Sobolev.
"Ukrain arbiylerini vaqtınca işğal olunğan topraqtan çıqarmaq içün uyğun şaraitler olmalı. Tehnika, silâlandıruv, butün kerekli şeylernen. Rusiyeniñ teklifi ise, er şeyni bıraqıp, tiz çökip qıtağa qaytmağa – aqarettir. Şunıñ içün biz halqara toplulıqnı celp etmek içün muzakereler keçiremiz", – qayd ete Sobolev.
Boyle qararlarğa Regionlar firqası da razı oldı, rey bermegenler tek kommunistler oldı. Regionlar firqasınıñ yolbaşçı muavini Mihail Çeçetovnıñ aytqanına kore, Ukrainağa qarşı kosterilgen istilâ şaraitte davalaşmağa vaqıt yoqtır.
"Bizden qanunsız şekilde toprağımıznıñ bir qısmını almağa areket eteler – demek, biz bar quvetimiznen qıçırmaq ve butün dünyağa öz mevamıznı bildirmek kerekmiz. Siyasette ise bir-birimizniñ yerlerimizni soñ baqarmız. Em akimiyet, em parlament öz birleşken mevamını kosterdi. İleride nasıl areketler etmege ve olıp keçken adiselerge nasıl qıymet kesmege hususında fikirlerimiz birdir", - bildirdi Çeçetov.
Parlament salı kunüne qadar toplanmaycaq, lâkin spiker ve deputatlar akimiyetnen işlerini devam etecekler. Firqalar yolbaşçıları, deputat gruppaları ve komitet reisleriniñ Nazirler Kabinetiniñ iqtisadiy bolüginiñ temsilcilerinen korüşüvi otkerilecek. Muzakereler Qırım ve Ukraina vaziyeti aqıqında olacaqtır.
