BLOGLAR

2024 senesi yanvarniñ 24-nde Vlasiha şeer okrugınıñ İstinaf arbiy mahkemesinde (Rusiye, Moskva vilâyeti) qırımlı, informatika ocası ve vatandaş jurnalisti Osman Arifmemetov soñki sözüni ayttı. 2022 senesi noyabrniñ 24-nde Rusiye Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesi Hizb ut-Tahrir davasınıñ «ekinci Aqmescit gruppasından» siyasiy mabüsni 14 yılğa üküm etti. Qırım.Aqiqat aytqanlarını derc ete.

«Ükümde yazğanlarını diñlemege devam etem, meni 14 yılğa azatlıqtan marum ettiler, Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesiniñ reis qadısı Korsakov ve qadılar Galkin ve Şendrikov. Olarğa «üçlü» dep aytacam, keçmiş sovetlerde farqlı fikir içün taqip etüv ananesiniñ devamcıları.

Mına yazalar: «Qayd etmeli ki, mabüslerniñ bir çoq beyanatı, muracaatı... cinaiy dava malümatına esaslanıp, mabüslerniñ uzun-uzun çıqışları... mahkeme oturışuvlarında, mabüsler cidaiy dava malümatınıñ tafsilâtlı talilini köstere, bu da yahşı bilgenlerini, mabüslerniñ muracaatları ve delilleri ise vaqıt sozğanlarını ve protsessual aqlarını suistimal etkenini köstere». «Üçlü» mabüslerniñ imaye aqları bozulğanına dair aytqanlarını cinaiy dava malümatınen tanış olğanları içün sebepsiz dep añlata.

«Üçlü» er bir mahkemede elimizde qalemnen çalışqanımıznı kördi. Boş oturmadıq, em mahkemede, em qaytqan soñ kameralarda çalışqan edik. Uzun çıqışlarımız, muracaatlarımız, dava malümatınıñ tafsilâtlı talilleri bunıñnen bağlı.

Qadı davada berilgen malümatqa esaslanmamalımı? Anda tahqiqatçı imzalağan tanışuv cedveli bar, oña köre, biz basma cıltlarnıñ tek üçte birinen tanış oldıq, delil, ses ve video qaydları aqqında aytılmay bile. Mahkeme esnasında, qabaatlav delilleri tedqiq etilgende, bir sıra bozuvnı qayd ettik. Episi ıntıluvlarımız sayesinde oldı.

Misal olaraq mahkemede tedqiq etilgen qısqa bir video. Körgen ve eşitken er şeyimni qayd ettim. Video montajını böyle kördim. Videolardan birinde timecode 13:00-te başlay ve 22:00-de bile. Video altı saatlıq. Doquz saat altı saatlıq videoğa sığarmı? Qadınıñ diqqatını montaj alâmetlerine celp ettik. Lâkin «üçlü» bunı körmemezlikke urıp, areketlerni, mında FSB hadimleriniñ «Közetüv» operativ-qıdıruv tedbiriniñ neticelerini şübhege oğratmadı.

Bütün tapılğan bozuvlarnı kâğıtqa avuştırdıq. Bunı üçlü aqlarnı suistimal etüv olaraq kördi. Dar aqılları soramay bile: «Bu balalar ne içün o qadar tırışa? Neticesini zaten bileler de». Men ise cevap bereyim. Halqımız içün mesüliyetimizni is etemiz. Mesüliyet duyğusı – olarnı raatsızlağan meselelerni çezüv yollarını tüşündirgen insannıñ alı. Zorbalıqsız küreş usulı bizni sıñırlay, amma bu usul çerçivesinde usul ve şekillerde sıñırlı degilmiz. Böyle etip usullardan biri uquq alanında küreş ola.

Rusiye cemaatına ve dünya toplulığına davalar nasıl uydurılğanını köstermek içün tafsilâtlı tedqiqatlar ve tahqiqat areketleriniñ talilini yaptıq. FSB farqlı fikirlernen küreşmek içün sahte delil nasıl uydurğanını bütün dünya körsin. Prokuror ve qadılar dava uyduruluvlarına yardım ete. Quvet qurulışları, akimiyet ve kütleviy haber vastaları bizni telükeli cinayetçi olaraq köstere. Böylece halqara toplulıqnıñ ögünde repressiyalarını aqlaycaq olalar.

Biz cinayetçi ve terrorist degilmiz. Mahkeme esnaslarına baqıñız. Olarğa inanmañız. Qayd etken bozuvlarımıznı köstermege azırmız. Qırımda terrorizm bir vaqıt yoq edi. Tek Rusiye kelgeninen yarımadada olmağan terroristlerni tutıp başlağanlar.

Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesindeki qadılardan «gealar» içün mesüliyet degen şey yoq. Cezasız qalğan «üçlüniñ» cemaat ve tarih ögünde akimiyetniñ bir dalı olaraq mesüliyetleri yoq.

Bizge qarşı cinaiy dava nasıl uydurılğanını «parmaqlada» köstermege tırışacam.

Qırım mahkemesi FSB operativ hadimlerini Aqmescit civarındaki Kamenka (Bavurçı) qasabasına yollay. Olar ise bam-başqa tarafqa ketkenler, şeerniñ farqlı bir memuriy-territorial toprağına. Tehnik inventarizatsiya bürosı, Şeer qurucılıq departamenti, ev saibinden vesiqalarımız bar. «Üçlü» ise FSB kerek olğan evge kirdi, dep qarar aldı.

Birinci derece mahkemesiniñ hulâsaları öşek ve tahminlerge esaslana.

Baquv protokolınıñ delillerinden istinağa köre, ses, video qaydları ve ekspertizalar alınmalı. Ses qaydları ve videolar FSB qayd etken yerde yapılğanına dair bir delil yoq. Mahkeme aytqanlarına inana. Ne içün? Qadı ve FSB tahqiqatçıları arasında nasıl bir munasebetler bar, ne içün aytqanlarına inana? Ekspertlernen bağlı da aynı sual bar.

21-inci asırda serbest olğan programma teminlevi vastasınen ses ve betni yapmaq mümkün. Bunıñ isbatı – keçken seneniñ soñunda prezidentke onıñ klonı sual berdi. Klonnıñ sesi, beti ve atta areketleri prezidentnen aynı edi. «Üçlü» qabaatlav tarafı bergen ses ve videolarnıñ sahte olıp olmağanını ne içün teşkermedi? Ğamsız qadılar içün neyroağ tehnologiyası pek zor. FSBge inanıp, miyini qarıştırmamaq daa qolay.

Dava malümatını diqqatnen baqsañ, ekspertlerniñ FSB bölüginiñ hadimleri olğanını añlaysıñ. Tilşınas ve dinşınas ekspertler ise tarafsızmı belli degil. Stenogrammalarnı añlatqan bir vesiqa yoq. Stenogrammalarnı tilşınas ve dinşınas qullandı. Men künler aynı olmağanını aytqanımızda prokuror çıqarğan kâğıtnı degil, vesiqanı aytam. Dinşınas da «sahte», çünki dava malümatlarında zenaatını isbatlağan vesiqa yoq. Tek tarihçı diplomı ilâve etildi. Ve kene tarihçınıñ dinşınas tasili olğanına FSBge inanmaq kerekmizmi?

Tek gizli şaatlarnıñ aytqanları bar. Mında eki şeyge diqqat etmek kerke:

1) Şaatlarnıñ sebepsiz ricasınen kim olğanları gizlendi. Tahqiqatçı Mahnev S.V. şaatlarnıñ qorqularına lafta inanğanını ayta. Şu sebepten gizlemege qarar alındı.

2) Şaatlarnıñ aytqanları öşeklerge esaslana. Özleri de bunı ayttı. Birisi ant etkenimizni, davet etkenimizni aytqan eken. Amma aytqanlarınıñ şaatı degil ediler.

Bu şaatlar kim? Qadılar olarğa ne içün işana? Ne içün qadılar qartanalarğa çevirilip, öşeklerge işana? Ne içün tahqiqatçı, prokuror ve şaatlarına inana? Bizge ve şaatlarımızğa ise inanmay. Taraflar aynı degilmi? Qabaatsızlıq prezumptsiyası qayda? Uquq üstünligi qayda?

Rusiye sistemasınıñ qadıları içün bular çoqtan yoq. Epimiz Rusiye Federatsiyası Ceza kodeksiniñ 10-dan çoq ağır maddesini bozğan isyancığa qarşı cinaiy tahqiqat toqtatılğanıñ ve Beyazrusiyege yiberilgeniniñ şaatı oldıq. Rusiye uquq üstünligini zayıflatıp, «banan cumhuriyeti» seviyesine keldi.

Ne silâ, ne zapt etüv planı, ne ceset, ne de akimiyetni devirmek içün paytahtqa yürüş planı tapılmadı. Qoranta qurıp yaşay, balalarımıznı medeniyet ve ananelerimiz çerçivesinde terbiyeley edik. Ustten emir etilgeni kibi degil, añlağanımız kibi yaşay edik. Bu da cinaiy taqipniñ asıl sebebi olğandr. Bizni Rusiyede farqlı fikirlernen umumiy küreş ceetinden «fikir cinayetinde» qabaatlaylar. Mahkeme sisteması farqlı fikir, akimiyetten farqlı fikirlerni yoq etüv aletine çevirildi.

İç iklimini aytsaq, kütleviy çaquv, cadı avı ve Kreml qulleleri qanlı küreşiniñ şaatları olacaqsıñız.

Bizni terrorist dep köreler. Kimse davağa baqmay. Tek mahkeme qararına baqalar. Biz kimseni öldürmedik. Kimse bizden zarar körmedi. Biz terrorist ve cinayetçi degilmiz. Biz «bir ağrı başqasınıñ degil» dep yaşadıq, cemaatqa fayda ketirdik. Aşhane subetleri ve oquğan kitaplarımız sebebinden bizni terrorist dep sayalar. Bütün añlaşmalar, hususan IV Jeneva şartnamesine zıt bir şekilde apishanelerde, insanlıq tışında şaraitlerde tutasıñız. Böyle munasebet sebebinden davamıznıñ bir mabüsi Gafarov Cemil endi vefat etti. Esli-başlı mabüsler arasında tibbiy yardımğa muhtac olğan, insultqa oğrağan hastalar bar.

Bu yıllar devamında maña ve qorantama qoltutqan er keske teşekkürler bildirem. Ukrayına ve Rusiye ve diger memleketlerniñ aq qorçalayıcılarına. Advokat, jurnalistlerimizge. Frensis Fukuyama dünya seviyesinde sesim olmaq teşebbüsi içün sağ olsun. Kramatorsk civarında raketa ateşinden can bergen ukrayınalı yazıcı Viktoriya Amelinanı da añmaq isteyim. Ukrayınada sesim olmaq mesüliyetini alğan edi.

Bu vaqıt devamında bizge bir şeyler yollağan, sıcaq sözlü mektüpler yazğan, qorantamnı qayğırğan «Qırım birdemligi» faallerine minnetdarlığımnı bildirem. Qasevetlengen, unutmağan ve biz, Kreml reineleri, içün dua etken er keske minnetdarım.

Embed share

«Он всегда и во всем поддерживает меня» – Алие Арифмеметова об аресте мужа и любимом деле (видео)

Embed share

The code has been copied to your clipboard.

---

width px height px

---

The URL has been copied to your clipboard

No media source currently available

0:00 0:02:39 0:00

Doğru link

• 240p | 7.6MB
• 360p | 10.8MB
• 480p | 16.4MB
• 720p | 40.7MB
• 1080p | 52.8MB

Osman Arifmemetov, vatandaş jurnalisti, aq qorçalayıcı teşkilâtlar tarafından Rusiye akimiyetiniñ siyasiy mabüsi dep tanıldı

«Bloglar» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.

2022 senesi noyabr ayında Rusiyeniñ Rostov-na-Donu şeerindeki Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesi «qırımlı musulmanlar davası» boyunca beş qırımtatarına üküm çıqardı. Vatandaş jurnalisti Ruslan Suleymanov 14 yıl sert rejimli koloniyada qalmasına üküm etildi. Bir yıldan soñ Norveç Helsinki komiteti onı azat etmege çağırdı. Faal alâ daa apiste qala. Qırım.Aqiqat Suleymanovnıñ apiste yazğan mektüplerini derc ete.

Mahsus blokta adiy bir saba bir şey olacağınıñ alâmetini bermedi. Er vaqıt kibi meni kezintige çıqarğanlar. Dekabr ayı, amma ava bu vaqıtqa uyğun degil, küzge oşay. Bir kişilik kameradan biraz büyük bir azbarçıqnıñ sıñırlarında taze ava toyalmayım. Tazelik qoqusı endi-endi keldi, mahsus bloknıñ tereninden açılğan ağır maden qapularnıñ sesi keldi. Birisi koridorda tez-tez kete edi, yaqınlaşa. Kezinti azbarçıqlarına yaqın adımlar tındı.

– Suleymanov kim?

– Mındam!

Qapu açıldı. Azbarçıqtan çıqtım. Tanış olmağan bir hadim bir şey añlatmayıp, üstümni baqıp başladı – kezintiden soñ standart bir şey. Soñra kene bir şey añlatmayıp yanından koridorda kettik.

– Qayda ketemiz?

– Saña kelgenler, – sanki lafını bitirmeyip toqtadı. Soñra devam etti:

– Cemaat nezaret komissiyasından. Olarğa yazğan ediñmi?

– Yoq. İmayecimniñ şikâyetinen kelgendirler. Üstümni deñiştireyim. 5 daqqa beriñiz!

Hadim razı oldı. Meni kamerağa kirsetkenler. Tez-tez azırlanıp, bozuvlar olğan bir cüzdan alıp çıqtım. SİZO azbarından başqa binağa keldik. Yollanmalar berilgen qatqa çıqtıq. «Merasim odası» adlı qapu ögünde toqtadıq.

Odadaki divarlarda ikonalar, mebel ve kilsege ait şeyler bar edi. Men musulmanım, ilk sefer böyle müitke tüştim. Meraqlı olsa da, kimse yañlış añlamasın dep, anda-mında baqmadım. Biraz ileri keçtim. Toqtamadım, köşeden soñ solda tahta skemlelerde eki erkek oturğanını kördim: birisi uzun saqallı, mıyıqlı, toplanğan tütün renkli uzun saçlı, altmış yaşlarda qara râsalı bir adam. Bu bir papaz edi. Ekincisi, kene o yaşlarda, doqsanlarğa ait boz ştanlı, yengil açıq renkli kurtkaçıqta, qısqa yer-yer çal saçlı, tıraş olğan yüzlü bir adam. İndemey edi, diñledi ve maña diqqatnen baqıp otura edi. Ekisi de halqtan adiy insanlar olaraq köründi. Meni olarnen qaldırğanlar.

Ziyareçilerimni selâmladım. Papaz biraz qıymıldap başladı, atta turıp, yerini teklif etti:

– Oturıñız, – dep davet etti o.

– Yoq, yoq! Men ayaqta turarım.

Menden büyük bir adam maña yer bergeni içün qolaysız alğa tüştim. Boş yerler bar edi. Bir danesini özüme doğru çekip, subetdeşlerimniñ qarşısına oturdım. Er keske yer tapıldı.

– Aydı! Adıñız ne? – öz üslübinen, eyecanlı bir sesnen başladı papaz. Men soyadım, adım, babamnıñ adını ayttım.

– Advokatıñıznıñ şikâyetine esaslanıp keldik. Öyle şeyler yazdı ki. Şimdi siz tarif etiñiz, – dedi papaz.

– Doğru. Advokatımnıñ yazğanları doğru. Onıñ şikâyetinden soñ bazı meseleler çezildi, bir kişilik kamerada tutuluvım qaldı. Razı degilim! – maña qarşı yapılğan ve bir kişilik kamerada qalmam içün sebep sayılğan tedbirler aqqında tafsilâtlıca tarif ettim.

Papaz maña tanış keldi. Laf etkende 2013 senesi bizge kelgenini añladım, 25 davasınıñ siyasiy mabüslerini ziyaret etken edi, aralarında men de bar edim. O vaqıt FSB yanındaki Rostov-na-Donu SİZO-4 tutulğan edim. O, Rostov vilâyetinde Cemaat nezaret komissiyasında tek bir papaz bar, dep tarif etti. O vaqıt papaz meni de ziyaret etken edi.

– Sizni cedvelge alğanlarını bildirmeyip, aqqıñıznı bozğanlarmı? Qayda alğanlar?

– Tek tahmin ete bilem. SİZO-4-tedir. Meni Qırımğa etap etkenlerinde konvoydan eşittim.

– O SİZOğa barıp, yolbaşçısından ne içün cedvelge alınğanıñnı sorarım. Buyun malümat qala. Mahkeme vastasınen de cedvelge ala bileler, devlet telükesizligi maqsadınen.

– Devlet telükesizligimi? – böyle bir laf beklemedim. Qabartqanını tüşünem, em de bu bir tahmin.

– Başıñızğa er şey kele bile! – sırlı-sırlı devam etti papaz.

Papaznıñ ne demek istegenini öyle de bilip olamadım. Tek bir şey qoştı:

– Mında sizni cedvelden çıqarmazlar, tek lagerde. Anda bunı yapmaq qolay. Belli bir vaqıt sizni közetip çıqarırlar cedvelden.

Aynısını idaredeki adam da aytqan edi. Amma kimse buña kirişmege istemey ne içündir. Şunıñ içün er kesniñ cevabı bir, tek anda cedvelden çıqarırlar.

– Yahşı. Mında bu mesele çezilmese, ne kerek meni bir kişilik kamerada tutmağa? Maneviy basqı ola. İnsan sotsial biri. Subetleşmeli. İnsanlar arasında olsañ, laf etmeseñ bile, – daa qolay. Razısıñızmı?!

İtiraz bildirmediler, papaz tek yolbaşçınen meni umumiy kamerağa keçirmeleri içün laf etecek, dep işandırdı.

– Maddeñiz ne? – beklenmegende soradı papaz.

Men biledir, dep tüşüngen edim. Kimge ketkenlerini evelden biledirler – 205-inci ve 278-inci 30-ıncıdan. Dava sahte. Siyasiy mabüs olam! Qabaatlavnen bir alâqam yoq. Davanıñ bütün şaatları gizli. Dört kişi. Advokatlar mahkemede kerçek adlarını ayttı. Bu insanlarnı tanımaymız. İstinaf mahkemesinde protokollardan birinde olardan biri malümatını özü ayta, dep bildirdik. Biz protokolğa esaslanıp, mahkemeden bu insannı sorğuğa çağırmasını rica ettik ve bütün kerçek belli olur edi. Meni diñlep, papaz keldi, soñra birden qoştı:

– Birini tutqandırlar, – külüp devam etti, – o da saña iftira atqan.

– Cedveller de öyle. Qanunsız bir şey oldı!

– Men sorarım, amma feys... – birden lafını kesip, tüzetip devam etti papaz:

– Anda FSB olsa, bir şey yapıp olamaymız. Amma tırışacaqmız. Bundan ğayrı başqa bir şeyiñiz barmı?

– E, tükân. Alâ daa bermegenler. Tuvğanlarım eki sımarış berdi, amma başqasına bergenler. Teşkerüv içün eki vesiqa ketirgenler menim içün, amma başqasınıñ imzaları bar. Meni tiş ekimine de köstermek kerek. Bundan evel köstergen ediler, bir tişim yapıldı. 8 kün keçken soñ plomba tüşti. – İmkân olğanda devam ettim.

– Kösterirler, ebet. Tişni daa beter olmasın dep birden baqtırmaq kerek.

Özüm ise tüşünip oturam, aceba «baqtırırlar» dep inanalarmı. Soñra olar da siznen keldi, mında da öyle olğanını tüşünedirler, dedim. Yoq, mında er şey sert.

– Ya siz qayda doğdıñız?

– Özbekistanda. Sürgünlikte. 44 senesi qartana-qartbabam sürgün etildi. Men qırımtatarım!

– Şimdi añlaşıldı! – dedi papaz. Ne añlağanını bilmeyim. Soramağa utandım. Em de subetni bitirmege aşıqqanlar. Mabüsnen daa bir körüşüvleri bar edi. Sağlıqlaştıq.

– Kete bilesiñiz, – dedi papaz.

– Özüm çıqıp olamayım. Daa bir cedvelge almasınlar! – dep şübhelendim men.

– Çıqıñız! Er şey yahşı, bir şey olmaz!

Tek işanmağa qaldı. Amma merasim odasından muqaytlıqnen çıqtım. Koridorda bir hadim yüre edi. Meni körip yanıma keldi ve er şey bitkeninden emin oldı. Meni kene yanğızlıqqa ozğardı.

Cemaat nezaret komissiyasınıñ vekillerinen körüşken soñ bayağı vaqıt keçti... Aytqan meselelerimden iç birisi çezilmedi. Umumiy kamerağa avuştırmağanlar, tükân ketirmegenler, tişim yapılmağan, cedvelden çıqarmağanlar... Bir tarafnen aşayım. Bazı vaqıtları gece tiş ağrısından uyanam, siñir bar.

Böyle vaqıtlarda Cemaat nezaret komissiyasınıñ küçsiz olğanını daa yahşı añlayım. Belki, vaqıt böyle – tişim nedir ki, tükân ve bir kişilik kamera da! Bugün insanlar ölgende menim meselem bumı? Em tışarıda, em azatlıqta! Mında şaraitler ve vaqtında berilmegen yardım ve tedaviylevden. İnsanlar toqtamayıp elâk olsa, buña o qadar alışalar ki, insannıñ ayatı qıymetsiz ola ve etraftaki insanlar ağrığa alışa. Şunıñ içün aqlarımnı qorçalamaq içün yapqanlarım bu vaziyette tek büyük faaliyet numayış olaraq körüne. Amma areket etmemek de yañlış ola. Er şey kiçikten başlana. Kiçik aqlarnıñ bozuluvı körmemezlikke urulsa, büyük aqlar da bozula. Eñ esası meseleni ayttım, bozuv olğanını qayd ettim, erte ya da keç vaqıt kelir, neticesini körermiz! Metinni azırlağanda radioda yañğızlıq aqqında yayın kete edi. Dünya sağlıq teşkilâtı yañğızlıqnı büyük problem olaraq tanığan eken. Bu yayında bir mütehassıs, psihoterapevt şunı dedi: «Bir kişilik kamera – mecburiy bir şey. İnsannıñ anda tutuluvı psihikasına tesir ete. Uzun vaqıt devamında tutuluvı telâş, stress yebebi ola, neticede insannıñ yüregi ve damarlarına tesir ete. Yañğızlıq – menfiy bir şey. Amma aynı vaqıta insannıñ inkişafı yañğızlıqta semereli ola».

Ruslan Suleymanov, vatandaş jurnalisti, faal, aq qorçalayıcı teşkilâtlar tarafından siyasiy mabüs olaraq tanıldı

«Bloglar» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.