Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki daimiy temsilciligini Qırımtatar Milliy Meclisi keçirilüvini mayısnıñ 3-ne ilân etken «Qırım yürüşi» iştirakçileriniñ telükesizlik meselesi qasevetlendire. Bu aqta fevralniñ 18-nde Kyivde Temsilcilikniñ reberligi jurnalistlernen körüşip ayttı, dep bildire Qırım.Aqiqat mühbiri.
«Bu aktsiya aqqında çoqtan bilemiz, daa kütleviy haber vastalarında ilân etilmegende bile edik. Bizim içün eñ esası – telükesizliktir. Vatandaşlarımıznıñ telükesizligi. Şübhesiz, bu aktsiyanı planlaştırğanda telükesizlik meselesine pek ciddiy yanaşmalı. Çünki çoq insan, vatandaşımız aqqında aytılacaq. O tarafta kim olğanını, elbette, añlaymız – er şey yapa bilgen işğalci devlet bar», – dep ayttı Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki vekili Anton Korınevıç.
Korınevıçnıñ muavini Tamila Taşevanıñ qayd etkenine köre, işğal etilgen Qırım tarafından yürüşke doğru ketecek olğan insanlarnıñ telükesizligi daa çoq qasevetlendire.
«İnsanlarnıñ telükesizliginen bağlı saqındırmalarımıznı bildirdik. Em esas Ukrainadan keteceklerniñ, em de, ilk evelâ, Qırımdan esas Ukrainadan kolonnanı qarşılamağa ketecek insanlarnıñ. İşğal etilgen Qırımdan insanlarnen laf ettik. Bazıları bu ğayelerge pek qoltuta, bazıları qarar almadı, bu meseleniñ bütün telükesizlik faktorlarını añlay», – dep qayd etti Taşeva.
Onıñ qayd etkenine köre, «Qırım yürüşi» – cemaat teşebbüsi ola ve Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki temsilciligi onı azırlamay.
«Mustafa ağa (qırımtatarlarnıñ lideri, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilev – QA) bizden bağda olmamıznı istedi, elbette, belli organlarnen bağlandıq, amma faal azırlıq işi yoq, çünki bu devlet tedbiri degil. Devlet buña qoşulmay, bu, ilk evelâ, qırımtatarlarnıñ teşebbüsi ola. Amma bazı tenbilerimiz olsa da, bizim içün qırımtatar halqından kelgen bu teşebbüsler pek müim», – dep qoştı Taşeva.
2019 senesi dekabrniñ 6-nda Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarov «Dünya – zorbalıq ve işğalge qarşı. Menlik yürüşi» halqara zorbalıqsız barışıq aktsiyası azırlana ve keçirilecek, dep ilân etti. Aktsiya vaqtında faller memuriy sıñırdan keçip, Qırımğa kirecek ola. Refat Çubarovnıñ aytqanına köre, yürüş teşkilâtçıları yapqan areketlerini Ukraina akimiyetinen keliştirmege «tırışacaq».
Yanvarniñ 22-nde Çubarov Qırım yürüşi mayısnıñ 2-nde keçirilecek, dep ayttı. Meclis reisi, işğal altındaki yarımadağa küç qullanıp kireceklerini de inkâr etmey.
Ukraina Devlet sıñır hızmetiniñ bildirgenine köre, keçirilüvi mayısnıñ 2-ne ilân etilgen Qırım yürüşiniñ iştirakçilerine mania olmaq içün sebep yoq.
Rusiye kontrolindeki Qırım yolbaşçısı Sergey Aksenov ilân etilgen yürüşni provokatsiya dep adlandırıp, «sert qarşılıq kösterilecegini» vade etti.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
