"Yamanlıqqa boyun egmeñiz": Kreml zindanlarında qırımlılar ne aqqında yaza

Esirlikte olğan insanlar ne tüşüne ve nege ümüt ete? Olarğa ne quvanç ve küç bere? Qırım.Aqiqat Rusiye apishanelerinde bulunğan qırımlılarnıñ mektüplerini ögrene. Kreml zindanlarında biri qorantasına, biri dostlarına yaza, biri ise Ukrayinağa muracaat ete.

Qırım 2014 senesi Rusiye tarafından ilhaq etilgen soñ basqılar dalğası yüz berdi. Neticede, farqlı malümatlarğa köre, yarımadada 200-320 insan siyasiy maddeler boyunca mahküm etildi. Bazılarını Qırımda apishanelerde tutalar, digerlerini qomşu Rusiyege alıp keteler, bu sebepten aq qorçalayıcılar halqara gumanitar uquqnıñ bozuluvı aqqında bildire.

Qırımnıñ siyasiy mabüsleri, adet üzre, yıllarnen izolâtsiyada bulunalar. Mektüpler sıq-sıq olarnıñ dünyanı körgen yekâne penceresi ola. Onıñ içün ukrayin akimiyeti ve aq qorçalayıcılar Qırımnıñ siyasiy mabüslerine daa faal yazmağa çağıralar.

Olar da özleri mektüpler yazalar. Olarnıñ mektüpleri ne aqqında bizim materialımızda oquñız.

"Bir saniye içün bile men teslim etecegimni tüşünmeñiz"

İrına Danılovıç — qırımlı, emşire, vatandaş jurnalisti, Rusiyede patlayıcı maddeler satın aluvda, saqlavda ve satuvda qabaatlanıp, yedi yılğa azatlıqtan marum etildi. Rusiye quvetçileri qırımlı qadınnıñ közlük qutusında patlayıcı maddeni taptı.

İrına Danılovıç qabaatını tanımay. Ukraina aq qorçalayıcıları, qırımlı Qırımdaki Rusiye rejimi aqqında kerçekni aydınlatqanı içün Rusiye repressiyalarınıñ qurbanı oldı, dep saya.

Ana-babasına yazğan mektübinde qırımlı "ruhtan tüşmemege" ve oña daa küçlü olmağa yardım etmege çağıra.

"Meraba, canımnıñ canları. Sizni pek sağınam. Ruhtan tüşmekni iç tüşünmeñiz. Babam olmaycaq şeyler uydurğanını tüşünem. Saqın! Er şey yahşı. Şimdi eñ esası — özüñizni qorçalañız. Ve hususan sağlığıñız içün. İnsannıñ resursları sıñırsız olmağanını bilesiñiz. Siz şimdi küçlü ola bilesiñiz ve bütün küçüñizni boşuna telâşlarğa sarf ete bilesiñiz. Soñra ne? Siz sağ ve bahtlı olmalısıñız. Şunıñ içün kederlenmeñiz. Kederlenüv - günâh. Bir saniye bile, men teslim olurım ya da bir şeyden qorqam, dep tüşünmeñiz. Men küçlüm! O künlerde bile olardan (Rusiye quvetçileri tarafından tutulğan soñ — QR) qorqmadım. Bütün fikirlerim siznen edi. İşte, sizler içün qorqtım. Ve şimdi pek qasevetlenem. Men içün qorqmaycağıñızğa söz beriñiz. Ve o vaqıt daa da küçlü olacam", — dep yazdı İrına Danılovıç.

Şimdi qırımlı Stavropol ülkesindeki Rusiye koloniyasında buluna. Sağlığı tibbiy yardım kösterilmegeni sebebinden pek fenalaşa. Uquq qoruyıcılarnıñ basqısı altında İrına Danılovıçnıñ hastalıq tarihı ve tedqiqatlarına irişimni alğan mustaqil ekimler, onıñ keskin bir qulaq zaptı, nevrologik bozuvları ve, ğaliba, insult olğanını iddia eteler.

Sabıq siyasiy mabüs, Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ birinci muavini Nariman Celâl Qırım.Aqiqatqa bergen intervyüsında İrına Danılovıç SİZOda "adamlar ümütni coymasın dep" "Men azatım" yırını icra etkenini tarif etti.

"Qırımğa yerleşmege yetiştirmedik, ve kene tınçlıqnı bilmeymiz"

Qırım vatandaş jurnalisti Ruslan Suleymanov "Qırım musulmanları davasınıñ" mabüsi. Rusiyeniñ Rostov-na-Donu şeerindeki Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesi onı 14 yıl sert rejimli koloniyada qalmasına üküm etti.

Qırımlı qabaatını tanımay. Ukrayina uqu qoruyıcıları, Ruslan Suleymanovnıñ taqip etilmesi onıñ Qırımda vatandaş jurnalisti olğanı ve Rusiye quvetçileri tarafından qırımtatarlarnıñ evlerinde keçirilgen tintüvlerni aydınlatqanı ile bağlı, dep saya.

Şimdi qırımlı Çelâbinsk vilâyetiniñ Yuqarı Uralsk koloniyasında buluna.

"Siyasiy sebeplerden basqılar başlandı. Terbiyem ve vicdanım halqımnıñ problemlerine lâqayt qalmağa imkân bermedi. Raatsız bir yaşayış başlandı. Meni tintüv yerlerinde bulunmaq ve olarnı açıq-aydın köstermek, qanunsızlıqtan qorçalamaq içün yekâne olğan yol mecbur ete edi. Neticede "Aqmescit 25" davasınıñ mabüsi oldım. Bizler İslâm dinini kütken bir halqmız, ve medeniyetimiz oña pek bağlıdır. Terrorizm ve ekstremizm bizge yabancı olğan añlamlardır. Bizni taqip etkenler bunı pek yahşı bileler. Çünki bizim yaşayış tarzımız açıq ve körünip tura. Bugün olğan şeyler halqımnıñ tarihında yañı degil. 1944 senesi bütün halq insanlıqqa uymağan sürgünlikke oğratıldı. Qırımğa qaytqan soñ, kene taqip, basqı, repressiyalar başlandı. Biz raatlıqnı bilmeymiz. Men sürgün etilgenlerniñ torunı ve torunçığım, sürgünlikte doğğanlarnıñ oğlu olam. Özüm sürgünlikte doğdım ve bugün kene sürgünlikte. Paradoksal kibi duyulsa da, kerçek böyle. Men ümüt etem ki, tezden bu basqılar bitecek, oğullar ana-babalarına, balalar babalarına, qadınlar aqaylarına qaytacaqlar. Ümüt etem ki, halqım öz toprağında barışıqqa qaytqan kün kelir. Adaletniñ ğalebe qazanacağına inanam", — dep yaza Rusiye apishanesinden Ruslan Suleymanov.

"Yamanlıq muvaqqat, adalet ise ebediydir"

Qırım.Aqiqatnıñ frilanseri Vladislav Yesipenko "Ukrayina mahsus hızmetlerinen alâqaları" ve "arbiy yedeklerni saqlağanı ve taşığanında" qabaatlanıp, Qırımdaki Rusiye mahkemesi tarafından beş yılğa azatlıqtan marum etildi.

O, qabaatını red ete. Uquq qoruyıcılar, onıñ taqip etilüvi Rusiye akimiyetiniñ nezaretinden tış olğan jurnalist faaliyetinen bağlı, dep saya.

Vladislav Yesipenko Qırım.Aqiqatqa ukrayin tilinde vatandaşlarına muracaat etken mektübini yollağan edi.

"Aziz semetdeşlerim, ukrayinalı qardaşlarım! Qırımda bulunğan siyasiy mabüsler samimiyetnen, Hristos bayramı ve 2022 senesi munasebetinen hayırlaylar. Biz daa bir qıyın ve ağır yıl keçirdik. Amma ruhumız, imanımız, sevgimiz ve adaletke isteklerimiz deñişmey... Bu ruh ve iman küçüni sizlernen, sevimli Ukrayinamıznen paylaşmaq isteymiz", — dep yazdı o.

Vladislav Yesipenko ukrayinlerni birlik olmağa ve yamanlıqqa teslim olmamağa çağıra.

"Devletimizniñ tarihında er şey bar edi: cenk, qulluq, açlıq. Amma bularnıñ episinden em keçtik, em de yeñdik. Çünki yüregimizde Allah bar. Bizge küç bergen Allah. Aqiqatnı yamanlıqqa teslim etmeñiz. Çünki yamanlıq — muvaqqat, aqiqat ise — ebediydir", — dep yazdı Vladislav Yesipenko.

Şimdiki vaqıtta Vladislav Yesipenko Keriç koloniyasında buluna.

"Adiy insanlarnıñ adiy sözleri. Amma közyaşnı tutmaq mümkün degil"

Aqyarlı Rustem Tairov — "Qırım musulmanları davası"nıñ figurantı. 2021 senesi Qırımda keçirilgen kütleviy tintüvlerden birinde tutulğan edi.

Rostov-na-Donu arbiy mahkemesi tarafından "Hizb ut-Tahrir" bölüginiñ faaliyetinde iştirak etkeninde qabaatlanıp, 12 yılğa azatlıqtan marum etildi (Rusiye Ceza kodeksiniñ 205.5 maddesiniñ 2-nci qısmı). O, qabaatını tanımay.

Rustem Tairov Rusiyeniñ Vladimir vilâyetindeki koloniyada buluna. O, semetdeşlerinden destek sözlerini alğan soñ, sevinçten ağlağanını ayta.

"Bugün men sizlernen quvançımnı paylaşmaq isteyim. Sevinç közyaşları ile. Ebet, erkekler böyle ola bile. Dostumnıñ aytqanına köre, "Men mında duyğusal oldım". Belki de, apishanege tüşken, evini qabaatsız terk etken er bir insan biraz duyğulana. Aile, dostlar, dindaşlar, bütün semetdeşlerden kelgen maneviy sıcaqlıqnıñ duyğusı daa da keskinleşe. Er kes qar içinde, suvuqta, er bir adımnen küçü azlaşqan yolda yürmek nasıl bir duyğuda olğanını bile. Amma birden bir ateş köresiñ, anda qızanacaqsıñ, küçüñni tazartırsıñ. Seni o yerge çeke, anda qızanacaqsıñ, ileri ketmek içün küç taparsıñ. Apiske alınğanımdan soñ ilk sefer semetdeşlerimden destek sözleri ilr mektüp aldım. Tabiiy bir şey degil. Adiy insanlarnıñ adiy sözleri. Amma közyaşlarnı tutmaq mümkün degil. Bu, açıq yarağa balzam kibi, tarifsiz bir zevq. Bu, ayaqta turmağa imkân bermey ve közlerni ıslatqan sıcaq deñiz dalğası kibi ola", — dep yaza qırımlı.

Rustem Tairov mektübinde Qırımnıñ bütün siyasiy mabüslerine "ruhiy ve beden sağlığını saqlap qalmağa ve yaqın kelecekte balaları, apayları, anaları, qız-qardaşları, ağa-qardaşları, bütün soy-sopları ve semetdeşleri ile birleşmege" tiledi.

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://d3454ggyqnys2v.cloudfront.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.